Вести

Претседателот предупредува:

Полска мора да ја брани и границата со Германија

Додека Варшава најгласно во Европа предупредува на можен напад од Русија, масовно купува оружје и поставува мински полиња на источната граница, претседателот Навроцки порача дека Полска мора да биде спремна да ја брани и својата граница со Германија. Соседите сега се партнери во ЕУ и НАТО, но Навроцки предупредува дека историјата може да се повтори.

Меѓу светските лидери со највисок рејтинг нема ниту еден од Европа

Светските лидери ќе ја паметат 2025 како година во која ја изгубиле довербата од граѓаните. Оние во Азија и во Америка некако и се држат, но европските поминаа низ катастрофа. Францускиот претседател Емануел Макрон можеби немаше да биде убедливо на последното место ако со истражувањето беше опфатена и шефицата на ЕУ, Урсула фон дер Лејен.

Алцхајмеровата болест целосно излечена кај глувци

Успешен експеримент кај лабораториски глувци охрабрува американски научници дека се поблизу до третман за лечење на Алцхајмерова болест и кај луѓето. Планираат наскоро да почнат клинички испитувања. Со подобро разбирање на причините на болеста, идните пациенти би можеле да добијат персонализиран коктел лекови прилагоден на специфични услови.

Речник

Како функционира машинеријата за наративи на Брисел

За да контролира сè што секој зборува онлајн, Брисел користи стандардни државни алатки „за одбрана на демократијата и слободата на говорот“ - регулаторен притисок, санкции и визни забрани. Малкумина ја виделе вистинската мрежа на Брисел што стои зад етикетирањето на содржини како „дезинформации“, „хибридни закани“ и „дигитален суверенитет“.

Кога сателити снимија цунами високо 200 метри

Источниот крај на Гренланд ретко предизвикува интерес. И одеднаш, без никакво предупредување, сеизмичките инструменти низ целиот свет истовремено се размрдале со бавен и стабилен ритам што траел цели девет дена. Ниеден нормален земјотрес не се однесува на тој начин. Сателитските снимки покажале мега-цунами и нова лузна од планински дел кој исчезнал. 

Има четири различни видови аутизам

Напредокот во снимањето на мозокот, генетиката и компјутерската наука откриваат дискретни биолошки подтипови на аутизмот. Нови научни студии издвојуваат четири типови на оваа комплексна состојба, покренувајќи длабоки прашања за тоа дали аутизмот треба да се гледа како нешто што треба да се лечи или како суштински аспект на човековата разновидност.

Нема доволно пари за незаситната ВИ

Откако Нвидиа инвестираше 100 милијарди долари во ОпенАИ, се чини дека парите бесконечно течат кон вештачката интелигенција. Економисти од Дојче банк и од Вол стрит предупредуваат дека актуелниот глобален бум на ВИ е неодржлив, освен ако развојот на новата технологија не ја следат инвестиции по „параболична линија“. Анализи покажуваат дека фалат уште 800 милијарди долари.

Платина од илјадници милијарди долари чека рудари на Месечината

Што сè астрономи нема да откријат на Месечината за да охрабрат мисии за рударење по нејзината површина. Едно време беше вода (која е ептен скапа кога не е на Земјата), па изотоп на хелиум... сега се платина и други ретки метали од дното на периодичниот систем што останале по ударите на комети и астероиди. Копањето би било комерцијално исплатливо, но забрането е од 1967 година.

Стармер ги заострува мерките за мигрантите

Британскиот премиер Стармер призна дека лабуристите воделе лоши политики за миграцијата. Дури и за време на неговиот мандат, партијата била слепа за јасната загриженост на граѓаните во однос на нелегалната миграција. За да го промени тоа, воведува дигитална лична карта, која ќе ги спречи мигрантите да работат на црно. Британците се плашат дека ќе им ги загрози граѓанските слободи.

Мајкрософт му одзеде моќно шпионско оружје на Израел

На израелската војска ѝ е прекинат пристапот до напредната технологија на Мајкрософт со која секојдневно снима милиони телефонски повици на Палестинците од Газа и од Западниот Брег. Иако се наведени технички причини, одлуката е последица на притисокот од вработените и инвеститорите, кои не сакаат да дозволат Мајкрософт да биде соучесник во геноцидот во Газа.

Блер се мести за премиер на повоена Газа

Сер Тони Блер лобира да раководи со привремената влада на Газа што би била формирана кога ќе заврши војната. Веќе добил поддршка од Трамп за „да го жртвува своето скапоцено време“. Навистина е скапоцено. Неговата тарифа за политички говор се движи од 200.000 до 300.000 долари. А, неговиот институт беше вклучен во проектот за претворање на Газа во луксузна „ривиера“.

Трамп попусто се гребе за Нобел?

Наспроти огромните напори и лобирања на Трамп да ја добие Нобеловата награда за мир, како круна на неговите мировни напори и „запирањето на седум војни“, историчарите, букмејкерите, па и мнозинството Американци се убедени дека не ја заслужил и нема да ја добие. Но, не решаваат тие, туку членовите на Норвешкиот комитет, кои не толку одамна му дадоа Нобел и на Барак Обама.

ЕУ ќе плаќа и свои долгови со руски пари

Брисел објави дека со низа финансиски и сметководствени финти успеала да најде „легален“ начин да грабне 175 милијарди евра од руските заробени средства. Главнината од 130 милијарди ќе ги префрли во „Заемот за репарација“ за Украина, а со рестото ќе ги плати сопствените обврски од заемот за Украина што го договори со Г-7. Киев ќе го враќа долгот кога ќе добие воени репарации од Русија.

Данска му се извини на Гренланд за присилната контрацепција

Во кампања за десеткување на популацијата на Гренланд, дански лекари им вметнувале контрацептивни спирали на илјадници жени, без да ги известат. Меѓу жртвите имало и голем број малолетни девојчиња. Организираната практика прекинала во 1970 година, но била применувана и од локалните власти кога ја презеле контролата врз здравствениот систем. Сега се извинуваат.

Здрави гени и јогурт се испробан рецепт за долговечност

Нутриционисти и лекари не бомбардираат со информации за диети, вежби и други рецепти со кои човек може да си го продолжи животот. Сега прв пат е спроведено темелна студија на конкретен пример. Научници ги истражувале гените, протеините, метаболитите, микробиомот и животните навики на своевремено најстарата жена на светот. Нивниот заклучок накратко: Јогурт три пати на ден.

Кина не копа песок, го произведува

Речиси 90% од песокот што се користи во Кина сега е произведен во каменоломи или од рударски отпад. Тоа е многу важно затоа што светот всушност нема доволно количество квалитетен песок што би ги задоволил потребите на градежната индустрија. Пустинскиот е неупотреблив, а копањето од плажите и од реките го достигнало врвот и сега само прави штета за природата и за луѓето.

Прв пат излекувани пациенти од Хантингтонова болест

Лекари првпат успеаја да излекуваат пациент од Хантингтонова болест, една од најсуровите и најразорните за мозокот. Болеста генетски се пренесува и немилосрдно ги убива мозочните клетки предизвикувајќи симптоми што се комбинација од деменција, Паркинсонова и моторна невронска болест. Третманот е сложен и скап, но надеж дава успехот од 75% при првичните истражувања.

На младите Грци не им се мрда од кај мама и тато

Грците и Хрватите не се баш млади кога ги напуштат родителите и формираат сопствен дом. Во просек тоа го прават кога ќе навлезат во четвртата деценија. Влијание за ова има силната традиција повеќе генерации да живеат во еден дом, но главната причина е поскапувањето на станбениот квадрат и кириите. Секое трето семејство во Грција троши за домување 40% од заработеното.

Гугл признава дека цензурирал под притисок од Бајден

Компанијата Алфабет, која ги управува Гугл и Јутјуб, призна дека попуштила од притисокот од поранешната администрација на Џо Бајден да цензурира содржини што не се вклопуваат во владините политики, особено за време на пандемијата и по претседателските избори во 2020 година. Сега им се извинува на блокираните корисници и ги моли да се вратат на платформите.

Масовен надзор на најјако во Лондон

Лондонската општина со најразгранета мрежа на CCTV камери ќе поставува нови и ќе ги надградува во вештачка интелигенција, за да можат да препознаваат лица во живо, да ги следат нивните движења и да ги чуваат податоците долго во базите. На камерите ќе бидат вградени и звучници, преку кои службите директно ќе може да им се обраќаат на минувачите. Се планираат и дронови.

Европа неодговорно потпалува војна

Веројатноста за ескалација во жестока војна е доволно голема и мора да се сфати сериозно. Освен општата волја за војна, најголемиот ризик денес е што ние, како и Германците во 1914 година, погрешно го проценуваме непријателот. И Путин погрешно ги процени западниот одговор на неговата инвазија и отпорноста на украинската армија. Но, западните погрешни проценки се поупорни.

Европа засилено го труе светот со забранети пестициди

Иако Европската комисија пред пет години забрани користење и извоз на долг список пестициди за кои оцени дека се претерано токсични, европските биотехнолошки корпорации за близу 50% го засилиле производството токму на забранетите хемикалии. Со нив ќе се запрашуваат фарми во САД, Бразил и низа други земји, а дел од отровите ќе се вратат во Европа преку увезената храна.

Научници бараат да го разнесеме 2024 YR4 со атомски бомби

НАСА пред три години намерно удри вселенско летало во мал астероид и му ја измести траекторијата за да открие дали со таа техника може да ја заштити Земјата од вселенски карпи. Научници сега бараат уште порадикална акција – со нуклеарни бомби целосно да се уништи големиот астероид 2024 YR4, кој е насочен кон нашата планета, иако е мала веројатноста дека ќе ја погоди.

Нвидиа вложува 100 милијарди долари во ОпенАИ

Нвидиа, кој е највредна компанија во светот, ја користи својата финансиска моќ за да се обезбеди дека нејзините напредни чипови ќе ја напојуваат технологијата за развој на вештачка интелигенција и градење бази на податоци, кои ќе бидат двигател на глобалната економија во блиска иднина. ОпенАИ, пак, добива финансиска стабилност и инфраструктура за развој на нови модели со ВИ.

Признавањето на Палестина може да ја чини Британија 2.000 милијарди фунти

Одлуката на премиерот Кир Стармер официјално да ја признае Палестина отвора пат на палестинските власти да побараат репарации за штетата од британската управа пред еден век. Палестинскиот лидер Махмуд Абас отворено го побара тоа пред две години пред ОН. Сумата што треба да ја плати Обединетото Кралство експерти ја проценија на 2.000 милијарди фунти.

Преку 70% од оние кои ја имаат визата која поскапува се Индијци

Одлуката на Доналд Трамп драстично да ја зголеми цената на визата за високостручни кадри Х-1Б, предизвика паника во технолошкиот сектор во Америка и особено во индијските заедници чии државјани се најголемата група на иматели на вакви визи. Од компаниите, Амазон има ангажирано најмногу ваков профил, преку 10.000 лица.

Милиони Германци не можат да платат струја

Одлуката на Берлин да се откаже од увоз на евтиниот руски гас поради војната во Украина ги принуди Германците да почувствуваат што значи да не може да се врзе крај со крај во месецот. Поскапувањето на енергијата, комуналиите и неочекуваните трошоци финансиски ги преоптовари домаќинствата, па на милиони Германци им останале неплатени сметки за струја и греење. 

Албански селанец: Дури и гангстерите избегаа во Англија

Селото Голај во северна Албанија е богато по вили, а сиромашно по луѓе. Од околу 4.000 жители, во Британија заминале речиси 60% од младите. Се враќаат секое лето за да се погрижат за старите, да се пофалат со лимузини или да градат вили. Многумина така ги перат фунтите од криминалот. Тоа ги прави горди нивните семејства, кои не прашуваат од каде им се парите.

Ги имаме светските рекордери во... копање гробови

Ласло Кис и Роберт Наги од Унгарија ја одбранија титулата со време од 1 час, 33 минути и 20 секунди. Својата супериорност во светскиот шапионат кој на 6 септември се одржа во Унгарија не го припишаа на посебен тренинг туку на секојдневната рутинска работа. Фенерџии беа двајцата гробари од Новосибирск кои за лошиот резултат го обвинија жешкото време.

Светот сака ремонтирани Обединети нации

Верувале или не, дури и Американците се согласуваат дека на светот му е неопходна глобална институција што би го одржувала мирот, би трасирала насоки за решавање на проблемите и би поттикнувала развој. Ама не како што тоа го прават Обединетите нации. ОН на 80 одамна се зрели за пензија, но упорно се обидуваат со политики од 1946 година да ги решаваат проблемите од 21 век.