Bookbox

Премиерата на „Црно семе“ во Битолскиот народен театар се совпаѓа со две годишнини: 100 години од издавањето на Абецедарот, букварот на македонски јазик отпечатен во Атина во мај 1925 на лерински народен говор и 90 години од раѓањето на Ташко Георгиевски. Со режисерот Андреј Цветановски зборуваме за истовремената универзалност, но и посебноста на трагичната судбина на ликовите, кои на Садизмот и Бескрупулозноста одговараат со Чистота и Истрајност.

Неодамнешно дешифрирање на папирус покажува колку биле строги санкциите кон оние што правеле дубари сакајќи да ги одбегнат обврските кон државата во древен Рим. Човек два пати да помисли дали да се впушта во такви авантури. 

„Само површинска рана“: 50 години од „Монти Пајтон и светиот грал“

Тројански зајаци, витези што викаат „ни!“, дебата за тоа дали ластовиците се доволно силни за да носат кокосови ореви и модерен историчар кој тук и таму упаѓа за да коментира пред да биде брутално заклан од витез-минувач. Само што го пишуваме ова па ни е смешно, исто како по кој знае кој пат да го гледаме филмот.

Град во Јапонија направи игра со карти слична на Покемон во која ликови се повозрасните жители

Веројатно знаете за Покемон, вистинската (онаа со физички карти а не со апликација на телефон), која им овозможува на играчите да собираат карти, да прават шпилови и да се борат со лик на своето омилено чудовиште. И ако сте фан, веројатно посакувате да имате персонализирана картичка, само за вас. На жители на еден јапонски град ова сега им успеева. 

Кое е потеклото на зборот „тарифа“?

Според Дигиталниот речник на македонски јазик, тарифа е именка од женски род која означува систем од норми за плаќање на нешто - такса, награди и сл. Иако во моменто е актуелен во контекст на мерките на Трамп, зборот звучи некако ориентално, нели?

Брехт правел и фото-колажи за кои до сега не се знаеше

Во текот на својот живот големиот германски драматург креирал откачени монтажи кои прикажувале како според него нацизмот ја инфицира земјата од којашто морал да избега. Зошто беше потребно толку време за да се дознае за нив?

Изведувала акробации во воздух летајќи со балон и го измислила модерниот падобран

Нејзиното име денес е само фуснота во аеронаутичката историја. Но живот ѝ бил како од филм - сиромашна шивачка која почнала да му асистира на познат изумител на летачки балони за потоа и самата да стане сензација, а за време на Првата светска војна и национален херој. 

„Декаденција“ не е кутија скапи чоколади, туку протест против бесмислата

Терминот би требало да асоцира на времиња кога да се биде декадентен значело да се биде контра мејнстрим идеологијата, на силен интелектуален бунт и „неморалност“ која ги скандализирала пуританците. Но денес „декадентен“ се користи во реклами во контекст на луксуз и хедонизам, како Оскар Вајлд да бил суден што зел пакет масажи.

Бубрези, ребра, пениси: „вишокот“ делови од телото кои понекогаш ги создава природата

Благодарејќи на милиони години еволуција, човечкото тело се испраксирало во однос на своите развојни процеси. Поголемиот дел од времето тоа ни дава коректен број органи и структури кои ни се потребни за да функционираме. Ама, тоа не значи дека не можат да се случат и курцшлуси.

Како што има морска болест, така има и копнена болест

Оние со почувствителен сензорно-невролошки систем имаат проблем дури и со краток престој на какво и да е пловило. Но има и друг феномен - откако си се прилагодил со помал или поголем напор на морето, вратен на копно ти се лоши.

ОМГ! - Првата порака со оваа кратенка ја добил Винстон Черчил

Името на Черчил се спомнува како директен или индиректен учесник во еден куп историски настани. Еве уште еден, кој можеби не е толку значаен како спротивставувањето на Третиот рајх или добивањето Нобел, но сепак се важи.

Како знаеме кога ни се моча?

Прашањето делува банално, но овој основен поттик е изненадувачки сложен и обично губи на интензитет и навременост како што старееме. До сега истражувачите се фокусираа на бешиката, но време е тие да се свртат кон мозокот, големиот команден центар на повеќе органи па и на овој.

Букбокс гледаше: „Ерик“ (мини-серија, 2024)

На моменти хаотична и повторлива, веројатно посоодветна за филм, оваа приказна зборува за внатрешните демони на еден човек, кој лесно може да се вклопи во стереотипот на „намачениот гениј“, но и на длабоките сомнежи и стравови на секој од нас.

Сте слушнале за Република Кугелмугел?

„Округло брдо“, како што гласи буквалниот превод на името на оваа градба, е констриуирано од двајца уметници во 1971. Прогласена е за суверена територија кога локалните власти во населбата кадешто е изградена донеле закон дека вакви типови сферични објекти не се дозволени.

Бомбино - султанот на сахарскиот блуз во Скопје

Го завикале Бомбино, по асоцијација на италијанското „бамбино“ или дете, поради неговата ситна става и пргавост. Но музичарoт од Нигер - прв номиниран за Греми од оваа земја - кој вечерва ќе го отвори Офф Фест, е голем борец за мир со својата гитара. 

Кастинг од соништата: Џони Деп - Сатана, Џеф Бриџис - Бог

Пајтоновецот Тери Гилијам ќе снима нов филм, „Карневал на последните денови“, во кој Џони Деп во улога на ѓавол ќе се обиде не да го уништи, туку да го спаси човештвото. Засега жанровски тој се води како „библиска комедија“. 

Симфонија во 5-џи: композиторот што напиша дело за 1000 телефони

Мобилните се омразени на концерти на класична музика. Но Хуанг Руо сака слушателите на неговото дело да почнат да ги употребуваат уште при пристапот кон салата и да не престанат и кога ќе влезат во неа.

Кога Џојс на пијано се закачал, па Хемингвеј требало да се тепа за него

Хемингвеј, со својот крупен стас и чурук табиет, знаел да се кара, па дури и да влегува во физички пресмети со поголем број истакнати уметници од негово време, меѓу кои Валас Стивенс и Ф. Скот Фицџералд. За некои од тие кафански конфликти бил заслужен негов славен колега, кој откако ќе се скачкал и ќе направел беља се криел зад Ернест и му викал: „Држ го, држ го, Хемингвеј!“.

Римските статуи што „зборуваат“ против власта

Што се правело ако си сакал да споделиш незадоволство, ангажирано или „експертско“ мислење, а немало социјални мрежи и медиуми? Креативните Римјани смислиле начин - со закачување пораки на помалку познати статуи во нивниот град, со сатирична и протестна содржина. 

ММЕ кој ја извади коката од Кока-колата

Познат факт е дека популарниот пијалок некогаш содржел кокаин. Но како дошло до тоа и, уште поважно, зошто некој го сменил рецептот? Одговорот има врска со расата и класата на кои им припаѓале потрошувачите на Кока-колата.

Разликата меѓу хамбург-ер и хам-бургер

Во лингвистиката постои една појава која на англиски се нарекува „рибракетинг“ а кај нас ресегментација. Се однесува на начинот на кој се делат морфемите, односно деловите од зборот. Притоа делбата може да биде различна, но и секоја од нив да има смисла. Една од од најдобрите илустрации за оваа појава е - хамбургерот.

Вордле: битката за името

Wordle, популарната онлајн во сопственост на Њујорк Тајмс, вели дека Worldle, исто така онлајн игра ама за географски термини, има премногу слично име. И вам ви требаше три пати да прочитате да видите каде е разликата?

Сликата што му го спасила животот на Бил Мареј

По повод премиерата на филмот „Монјументс мен“ од 2014, на прес конференција во Националната галерија во Лондон познатиот актер споделил приказна за тоа како една музејска слика го предомислила да не изврши самоубиство.

„Фаренхајт 451“ била напишана на машина за куцање што работела на парички

Звучи како математички проблем за основец, ама не дека не ни е тешко да го пресметаме: ако Реј Бредбери ја напишал првата верзија на своето антологиско дело на машина за куцање на паричка која наплаќала 10 центи за секои 30 минути, и потрошил 9 долари и 80 центи, тогаш колку часа му требало за да ја напише приказната? 

Поминете една ноќ во Музејот д'Орсе во Париз на отворањето на Олимписките игри

Ерби-ен-би, во рамки на својот проект „Ајконс“, ќе им овозможи на двајца патници да букираат една вечер во познатиот париски музеј, кадешто ќе можат да ја следат церемонијата од балкон со поглед на реката Сена. Плус ќе им понуди приватна тура низ збирките импресионистичка уметност и увид „зад сцената“ на оваа институција.

Ефект на пицата: кога нешто наше е добро само затоа што е прифатено надвор

Не станува збор за тоа дека откако ќе изедеш пица ти се јаде уште една или дека чувствуваш вина за внесените калории. Терминот е од социологијата и се однесува на еден начин на кој културните добра кои имале маргинално значење во оригиналниот контекст мигрираат и потоа се враќаат во нивниот „роден крај“ со освежена популарност.

Блискоисточната војна за хумусот

Сопственоста врз одреден вид храна, како што е добро познато, знае да биде причина за локал-патриотски конфликти (пастрмајлијата е велешка, кратовска или штипска?), но и основа за меѓународни скандали. Пасираните зрна варен наут со маслинов зејтин, лук и лимон - хумусот - е симбол на национална гордост на повеќе народи од Блискиот исток. Во случајов главни „конкуренти“ се Либан и Израел.

„Човекот кој не можеше да молчи“ - хрватскиот филм награден со Златна палма инспириран од текст на Дежуловиќ

Заснован на вистински настан од војната во 1993, ова е филм за еден тивок херој чие име веројатно немаше да биде запомнето да не беше еден текст на Борис Дежуловиќ. Сега, после првата Златна палма за хрватски филм во категоријата краткометражни, можеби конечно името на Томо Бузов ќе почне да се спомнува на комеморациите кај селото Штрпце. 

Титотум - „моралната“ алтернатива на коцката

Во облик на вртимушка, повеќеаголното тело обележано со букви или бројки било користено при играње друштвени игри уште од древните Грци и Римјани. Во 19 век во САД, кога коцкањето и каква и да е игра со коцки биле сметани за неморални, ваквото помагало било баш фина алтернатива.