„Кратка историја на глупоста“ од Стјуарт Џефрис (2025) на духовит и често провокативен начин ја истражува глупоста низ историјата, филозофијата и културата. Авторот ја разгледува оваа тема преку низа примери – од Шекспировите лудаци, преку Дон Кихот и романите на Флобер, па сè до современи фигури на славни личности и политичари.

Историјата на џубоксот е вистинска приказна за тоа како технологијата и забавата се испреплетуваат и го менуваат секојдневниот живот. Сè започнало кон крајот на 19 век, кога во американските барови се појавиле првите Едисонови фонографи на паричка, кои со текот на времето се развиле во познатите шарени апарати, што станаа симбол на младинската култура во педесеттите години.

„Култури на собирање“ е разновидна збирка есеи што се занимаваат со човечката страст за собирање. Самата се опишува како „чавкино гнездо“, во кое се испреплетуваат примери – од ренесансни принцови со нивните кабинети на реткости, па сè до денешни собирачи на вреќички за повраќање од авиони или сувенири од Елвис. Покрај тоа, книгата содржи и теоретски текстови што се обидуваат да ги откријат корените на оваа опсесија.

Нова книга на професор по историја на политичката мисла на Универзитетот Кралицата Мери во Лондон, Joргос Варуксакис, ја анализа идејата која многумина ја земаме здраво за готово, но е всушност тешко да се дефинира. Што е тоа „запад“, не (само) како правец на светот, туку како комплексен систем на историја, идеологија и гео-политика.

Овој септември во Алберт Хол во Лондон ќе се одржи концертна изведба на операта на Дмитриј Шостакович од 1934 година – „Леди Магбет од Мценската област“. Повод за потсетување на контроверзите поврзани со неа.

Херојот Робер Ленгдон се враќа за уште еден конспирациски трилер на Браун, прв негов роман по речиси една деценија, со подземни лаборатории и нови идеи за природата на свесноста. 

Документарец од 2021 ја раскажува потресната приказна на шведскиот актер Бјорн Андресен, кој на петнаесет години бил избран од италијанскиот режисер Лучино Висконти за улогата на Таџо во филмот кој денес се смета за класик, „Смрт во Венеција“. Ова му го променило животот, ама на полошо.

Во 1973 во престижното списание „Сајнс“ се појавила статија која предизвикала бура. Нејзиниот автор, професор по психологија од Стенфорд, тврдел дека извршил експеримент кој покажал дека психијатрите не се способни да дијагностицираат ментални болести и во психијатриски институции затвораат и луѓе кои не треба да бидат таму. Сепак, и неговата работа не била без маани.

Нова книга на норвешката авторка Хилде Остби, „Толку осамени: нашата желба за заедница и она што не' разделува“ ја истражува сложената природа на осаменоста – зошто толку многу луѓе ја чувствуваат, иако живеат опкружени со други луѓе.

На 4 септември на метро станицата Кондратовица во Варшава се отвори првата библиотека во метро. Таа содржи над 16.000 книги, детско катче и простор за релаксација за возрасни. Истовремено, тоа ќе биде место за културни настани. 

Интернетот им даде на луѓето слободен пристап до речиси целото знаење, но тоа не доведе до „златна доба“ на човештвото. Ако генијалноста зависеше само од вродени способности и пристап до информации, денес би требало да имаме повеќе „гении“ од кога било. Сепак, изгледа дека големите умови се поретки отколку во минатото.

Филмовите со животни во тоа време не биле само за деца, туку за поширока публика. Стронгхарт бил опишуван како „акциски херој од немиот филм“, налик на подоцнежните (човечки) Ван Дам или Шварценегер. Во текот на својата кариера германскиот овчар стекнал огромна популарност, добивал илјадници писма од обожаватели, па дури „потпишувал“ автограми со шепата натопена во мастило. 

Анализа на изотопи пронашла бакарна згура од долината на реката Јангцекјанг во статуата која го краси плоштадот св. Марко. Само што тогаш не ставале декларации со „мејд ин Чајна“.

На прва можеби звучи блесаво, знаејќи дека инфлуенсерите главно се закачуваат на реклами за компании и производи кои ретко се од доменот на културата, уметноста или науката. Ама ете, на некого му текнало дека може и поинаку.

Еден од најемотивните моменти на годинашниот Венецијански филмски фестивал се случи со премиерата на филмот „Гласот на Хинд Раџаб“, во режија на туниската авторка Каутер Бен Ханија. Проекцијата на оваа драма, која ја раскажува вистинската приказна за 5-годишното девојче од Палестина убиено во првите денови од војната во Газа, заврши со бурни реакции и најдолгите овации на фестивалот досега.

Поранешната американска амбасада на плоштадот Гросвенор во Лондон, масивна градба од 60-тите години што долго време била обвиена со мистерии и гласини за подземни бункери и тајни тунели, денес доживува трансформација која изгледа уште поневеројатна од легендите. Од симбол на американската моќ, честа цел на протести за време на Виетнамската војна и мета на безбедносни закани, објектот е претворен во еден од најскапите и најгламурозни хотели во Британија.

„Селебрити“ беше не моногу фален филм на Ален од 1998 со познати актери меѓу кои Кенет Брана, Винона Рајдер, Леонардо Ди Каприо, Мелани Грифит и...Доналд Трамп. Последниов во филмот се појавува во кратка сцена во која дава лажно интервју. Но Ален вели дека покажал вистински актерски способности. 

Бројот на студенти кои бараат психолошко советување на Харвард е речиси тројно зголемен во последната деценија. Многумина дури и не учат за испит, бидејќи знаат дека ќе добијат висока оценка. Наместо интензивна академска дебата, во центарот на животот на студентите се селат клубовите. Тие функционираат речиси како минијатурни компании: со селекција, интервјуа и строг процес на прием. Најексклузивните клубови се толку конкурентни што шансите да се влезе во нив се речиси исти како шансите за упис на Харвард. Во оваа паралелна хиерархија, школската работа често останува на страна.

Потребата за вести постоела многу пред да се појави модерното новинарство. Луѓето отсекогаш сакале да знаат што се случува во нивната околина – од војни и трговија, до движења на владетелите. Таквата потреба секако постои и денес, кога билтенот (њузлетер-от) доживува ренесанса, бидејќи им овозможува на новинари, писатели и аналитичари да објавуваат независно, без посредство на редакции или медиумски корпорации.

Во јапонскиот град Сакаи, на брегот на заливот Осака, се создаваат едни од најценетите кујнски ножеви во светот. Деведесет проценти од професионалните јапонски готвачи користат токму вакви ножеви, а благодарение на популарноста на кулинарските серии и на ТикТок, интересот кај странските туристи нагло расте.

Поимот „невоспитаност“ нема универзално значење – секој различно го толкува според личното искуство и очекувања. Некои нема да обрнат внимание ако на пример гледач излезе сред театарска претстава, додека други (актерите, режисерот) тоа ќе го доживеат како прекршување на социјалните норми и непочитување. Па сепак, има однесувања за кои се согласуваме дека се невоспитани, особено ако некој друг го прави тоа и, oсобено, ако тоа ни го прави нам.

„Пиев кафе со сопругата кога наиде госпоѓа која се загледа во мене додека седев мирно на мојата масичка, како да седам во кој и да е европски град, и изговори - 'Гомно!'“. Со овие зборови го раскажува инцидентот Миљенко Јерговиќ, кому не му е прв пат да биде нападнат поради она што го зборува или пишува, иако во случајов делува дека за нападот немало директен повод. Просто така.

Последниве години светот беше зафатен од еден необичен тренд – таканаречените blind boxes или „кутии на слепо“. Овој феномен стана највидлив преку играчката Лабубу, кукла со зајачки уши и морничава насмевка, која стана симбол на она што во Јапонија се нарекува „кимо-каваи“ (привлечноста на она што е истовремено и страшно и слатко). Но, што е тоа што го прави отворањето на вакви кутии толку возбудливо и зошто експертите го споредуваат со коцкање?

„Мајка“ на Теона Стругар Митевска вчера, 27.08., ја отвори програмата Хоризонти на 82-риот Филмски фестивал во Венеција. Со Номи Рапас, ѕвездата од „Девојката со тетоважа на змеј“ и Никола Ристановски во главните улоги, филмот веќе добива позитивни критики од светските медиуми кои го следат фестивалот. Со нетрпение очекуваме премиера во Македонија, која со оглед на (во најмала рака) неконвенционалениот пристап може да предизвика бранувања и потребни дискусии за светоста и човечките слабости.