Bookbox

Koга Марлон Брандо купил остров каде сакал да отвори „Универзитет на морето“

На Тетиароа, живописна група од корални гребени и песочни островчиња, археолози, морски биолози и етнолози соработуваат за да го промовираат овој уникатен еко-систем. Инспирација им е Марлон Брандо кој во 1966 го купил островот, но починал без да ја оствари својата најголема желба - да го претвори во пример за одржлив развој и зачувување на традициите. 

1969: како ќе изгледа Југославија во 2000-тата?

„Југославија во 2000-тите“ е статија објавена во весникот „Борба“ од уредникот на овој весник, Стане Станиќ. Првото промашено предвидување секако е она најбазичното, дека Југославија воопшто ќе постои. 

Зошто видео игрите користат оперска музика?

Игриците имаат долга историја на користење музички парчиња од опера и класична музика. Но некои креатори одат чекор понатаму во продлабочувањето на врската помеѓу гејмерското искуство и музичкото доживување. 

Повраќање, паѓање во несвест, инфаркти: колку може да биде опасно гледањето филм?

Рана проекција на нова верзија од „Невозможна мисија“ наводно предизвикала таква реакција кај некои од гледачите што требало да се вика брза помош. Дали ова е маана или напротив добра страна на филмовите од кои и се очекува да „стресат“?

Елен, заборавената сестра на Симон де Бовоар

Пикасо ја обожавал и велел дека таа е уметник пред своето време. Но Елен де Бовоар секогаш била во сенката на нејзината многу попозната сестра. Сега, со отворање на ретроспективна изложба во Британија, јавноста конечно има прилика подобро да ја запознае.

Кој сака да биде милионер?

Звучи како име на познатиот квиз, ама не е. Станува збор за повик на министерот на јужната индиска држава Тамил Наду, дека ќе додели еден милион долари на оној кој ќе го дешифрира писмото на припадниците на древната Индска цивилизација. 

Вистинскиот лик зад „Приказната на Стрејт“ од Линч

Неодамна починатиот режисер деновиве е прославуван поради неговите надреални, фантазмагорични и често морничави визии. Но има еден негов филм кој е толку „нормален“, а толку убав, што човек дополнително да му се восхитува на умешноста да пренесе една трогателна приказна, за обичен човек чиј потфат во спротивно со сигурност ќе беше заборавен.

Последната жива ученичка на Рахмањинов наполни 100 години

Нешто ни тргна со овој композитор деновиве. Пребарувајќи по изведби на негови дела, наидовме на снимка од 1930-тата на која тогаш петгодишно девојче го свири Бетовен. Нејзин професор и ментор бил Рахмањинов. 

„Дизајнирано за катастрофа“ - филм од 1962 за ризиците од пожари во Лос Анѓелес

Во пожарот во Бел Ер (исто така Лос Анѓелес) од 1961, своите куќи ги загубиле ѕвезди како Денис Хопер, Берт Ланкастер, За За Габор и Олдос Хаксли. Нивните биле помеѓу вкупно 484-те објекти уништени во пламените јазици. Пожарникарската служба една година подоцна објавува документарен филм во кои ги објаснува причините за несреќата. Нешто е преземено како превентива за иднина, ама па не може човек секогаш против природата која не направила услови за град на тоа место.

Кој прв ја дефинирал придавката „линчовско“?

Почнува со отсечено уво среде зелена ливада. Ова е нешто што не припаѓа на контекстот, метафора, точка на заплет. Истовремено е и морничаво и смешно и „хммм“. Со еден збор е - линчовско. 

„Биодојч“ е германски не-збор на 2024

Ова „не-збор“ означува дискриминирачки, шовинистички или во друга смисла навредлив термин кој во текот на годината бил често споменуван во јавниот дискурс. Идејата е да се привлече внимание кон тоа како се користи јавниот говор и колкава штета можат да направат некои термини доколку нивната употреба се нормализира. 

Како хипнозата го извлекла Рахмањинов од депресија и го инспирирала да создаде ремек-дело

Популаризиран од британската драма од 1945, „Кратка средба“ и од хитот „Ол бај мајселф“ на Ерик Кармен, вториот концерт за пијано на Рахмањинов е едно од најпознатите музички дела на сите времиња. Но помеѓу него и претходната Прва симфонија, напишана три години претходно, композиторот минувал низ тежок период. Му помогнал колега - лекар, виолист и хипнотизер. 

Дали „рускиот рулет“ е навистина руски?

Играта на живот или смрт веројатно ја измислиле руски војници. Но најзаслужен (или виновен) за нејзината популарност е всушност Швајцарец.

Како книга за пчели ја скандализирала Европа

Насловот не делува дека е контроверзен. Но „Приказната за пчелите“, која најпрвин била објавена анонимно во 1705 всушност била остра сатира со критика упатена кон богатите и моќните од тоа време. 

Финтата на збунување на опонентот наречена „галопот на Гиш“

Ок, не е нашиот Гиш, туку американскиот биохемичар и истакнат член на креационистичкото движење, Дуејн Гиш. Бил познат по своите реторички способности кои ги применувал особено кога зборувал со еволутивни биолози. По него е наречена една говорничка техника.

Подемот и падот на „проверката на факти“

Минатата недела, извршниот директор на Мета, Закерберг, објави серија промени во политиката на Фејсбук и Инстаграм кои значително ќе го намалат нивото на модерација на содржини на овие платформи. Неговите мотивации се во најмала рака сомнителни и резултат на политички притисоци и бизнис интереси. Но настрана ова - зошто „проверувачите на факти“ би требало да се дел од посебен, хиерархиски надреден „комитет“, кога тоа би требало да го подразбира новинарската професија?

Како непознатата транс ѕвезда на „Емилија Перез“ стана контроверзна фаворитка за Оскар

Ако ви кажеме дека филмот што направи р'шум на oвогодинешните Златни глобуси освојувајќи четири статуетки, меѓу кои и за најдобар од својот жанр, е мјузикл за нарко бос кој станува жена, ваквата комбинација може и да не ви зазвучи привлечно. Но дајте му шанса, барем поради главната улога. 

Сјајот и бедата на интернетот без линкови

Со тоа што креира анонимни резимеа на одредена тема, вештачката интелигенција прави „урамниловка“ на фасцинантната архитектура на мисли и идеи што е (беше?) богатството на интернет. 

Има пожари во Америка, пожари во Македонија и има подготовка за можни пожари во Јапонија

„На маката се познаваат јунаците“, но и културолошките разлики. Кај нас пожарникари не можат да пробијат од паркирани коли, узурпирани скали за евакуација со буриња зелка и украдени црева од хидранти. Е во Јапонија, како и за многу други нешта, е друго. 

Вистинската приказна зад серијата „Пробив“ - шведското двојно убиство расветлено со помош на генеалогија

Нова шведска мини-серија на Нетфликс го следи случајот кој извршил револуција во ДНК технологијата користена за расветлување на кривични дела. Убиецот е фатен дури по 16 години, само затоа што еден истражител не кренал раце од него. 

Нова изложба посветена на „Илон Маск на раниот 20 век“ - футуристот Маринети

Бил сјаен но контроверзен автор на Футуристичкиот манифест, боемски поет затворен во иста ќелија со Мусолини, кој визионерски го предвидел модерниот свет. Нова изложба го истражува неговото наследство.

Приказната дека првиот компјутерски „баг“ бил вистинска бубачка не е точна?

Приказната што ја знаевме е следна: на 9 септември 1947 и тоа точно во 15:45 е регистриран „првиот вистински случај на компјутерски баг“ - молец најден во електричните кола на компјутерот Марк 2 на Харвард. Од тогаш наводно и датира употребата на овој термин за инженерска или техничка грешка. Но тој е всушност постар и нема врска со конкретниот молец, кој изгледа бил зафрканција.

Не ми се фемкај ко некој протестант

САД не можат да постигнат од наплив на верници кои се прешалтуваат од потрадиционалните протестантски заедници во православната црква. Не какви било верници, туку млади, неженети мажи, кои сметаат дека ова им е по „мажествена“ алтернатива. 

Ова доста објаснува: оловото користено во Римска империја го намалило коефициентот на интелигенција на Европејците

„Освен медицина, образование, вино, јавен ред, иригација, патишта и систем за чиста вода, што имаат бе направено Римјаните за нас?“ - е познатата реплика од „Животот на Брајан“ на Монти Пајтон. Списокот делува исцрпен но нешто е сепак заборавено.