„Вратете ми го времето што го потрошив и немој случајно да сте го гледале филмов“ - вака гласат голем број пораки поврзани со „Куќа од динамит“ на Нетфликс, кој зборува за опасноста од нуклеарна катастрофа. Авторите го бранат, демек баш крајот бил поентата. Кога почна одјавната шпица ние се фативме како викаме - „Неее!“.

Се викала Такако Кониши и имала 28 години кога камионџија ја донел, собрана од пат, во локалната полициска станица во градот Бисмарк во Северна Дакота. Не знаела англиски, само покажувала некаква мапа и повторувала - Фарго, Фарго. Наскоро сите медиуми пишувале за неа, како за жената што го барала закопаното богатство од филмот. Но вистината била сосема поинаква. 

Со својата извонредна употреба на шминка, ѕвездата од немиот филм Лон Чејни постариот го добил прекарот „Човекот со илјада лица“. Тој умеел да пренесе сочувство кон своите хорор ликови, прикажувајќи ја човечноста на најмаргинализираните луѓе во општеството. Но неговите шминкерски техники и самите биле монструизни бидејќи морал многу да се мачи за да ги поднесе. 

Од сите можни гревови што би можеле да ја осудат душата на вечна казна, погрешниот изговор, по некоја наша логика, би требало да фигурира прилично ниско на листата. Но, во средновековна Европа имало демон токму за тоа, кој ги броел сите грешки што свештениците ги правеле кога ги пееле химните или ги изговарале псалмите. Со ширењето на писменоста, тој станал и демон на печатарските грашки. Грешки, де!

Онлајн речникот на англиски јазик, Dictionary.com, го објави својот збор на годината за 2025, кој всушност воопшто не е збор, туку бројка, то ест две бројки. Како што објаснуваат од сајтот, изборот претставува „јазичен времеплов што ги одразува општествените трендови и глобалните настани кои ја обележаа годината“. Уат?

Во повеќето јазици постои посебен збор за учтивост - англиското please, шпанското por favor, германското bitte, француското s’il vous plaît. Но, ако патувате во Норвешка, Шведска, Данска, Исланд или Финска, ќе забележите нешто необично: зборот „ве молам“ едноставно не постои во нивните јазици на начинот на кој сме навикнати. Па, како тогаш луѓето таму остануваат културни?

Иако најверојатно се работело за погрешно протолкувана форма на анемија, докторите во минатото дијагностицирале еден посебен вид „заболување“ кое ги зафаќало исклучиво жените и исклучиво девиците, а се лечело со стапување во брак. 

Кога првпат ја отворив книгата „Осум милиони примероци на Моби Дик или Китот“ од Николас Мугаверо во дигитален формат помислив, веројатно како и многумина пред мене, дека документот е „расипан“. 

Во познатиот бугарски документарец со вакво прашање во насловот беше спорно дали една балканска песна е бугарска, турска, македонска, босанска или српска. Во индискиот случај, не се спори традиционалното потекло, туку буквалната законска сопственост врз архива на снимки на неодамна починат музичар. Ова отвора погенерални прашања за тоа чие е навистина едно дело, во случајов животно. 

Во својата нова книга, историчарот Џејмс Делбурго не пишува само за собирањето предмети, туку за идејата зад ваквата пракса – за тоа зошто луѓето собираат, што ги тера кон таа страст и како општеството ја доживува нивната опсесија. Иако колекционерството долго се сметало за рафинирана уметност и знак на култура, тој потсетува дека низ историјата колекционерите често биле гледани и како чудни, алчни или дури опасни личности – луѓе опседнати со предмети наместо со човечноста.

Грчкиот пејач и кантавтор, Дионисис Савопулос, славен по своите алегорични и поетски текстови кои ја коментираа политиката, идентитетот и општеството во Грција, почина на 80-годишна возраст. Низ директен пренос од погребот кој се одржа во саботата, 25.10., од него се простија политичари, колеги и луѓе на кои неговата музика им го осмислила животот.

Иако живеела пред појавата на „економијата на вниманието“ и дигиталната расеаност, француската мислителка Симон Вејл во своите текстови предвидела колку е клучно човекот да ја негува оваа способност. За да се посвети вистинско внимание на нештата, потребно е умот да се испразни од „отпадот“ и да се отвори. Да пробаме?

Иако звучи логично дека попаметните луѓе треба да живеат посреќно, истражувањата покажуваат дека тоа не е така. Некои студии дури наоѓаат слаба негативна врска меѓу интелигенцијата и среќата. Дури и кога се анализирани податоци од десетици илјади луѓе, се покажува дека повисоките резултати на тестови за интелигенција не водат кон поголема животна радост.

Загрижени што бројот на деца што читаат книги кај нив е на најниско ниво во последните 20 години, Британците одлучуваат да почнат да доделуваат Букер и за литература за деца, што е само дел од поширока кампања на следење на читачките навики и нивно создавање.

По големиот грабеж кој неодамна се случи во Лувр, од каде се однесени предмети во вредност од над 88 милиони евра, почнаа да се актуелизираат подзаборавени приказни за многу понеобични кражби на уметнички дела. Една од нив во иста реченица има „Дали“ и „затвор“. Што барала слика од него таму?

Една од најпопуларните друштвени игри подразбира заземање територија, градење, собирање и размена на ресурси и секако - победа. Доволно елементи за да може според неа да се направи нешто гледливо и препознатливо, барем за оние што ја играле. Оние другите, фатете се за коцка!

Базирана врз историјата на славното семејство-производители на пиво, ова е многу повеќе од биографска серија - во контекстот на времето во коешто се одвива, таа зборува и за борбата за ирска независност и положбата на жените во машкиот бизнис и политички свет. 

„Се чувствувам како Џек Вајт од Вајт страјпс кога ќе чуе риф од своја славна песна. Теоријата е позната низ целиот свет, ама толкувањето е најчесто погрешно“ - вели ко-авторот на ефект кој во психологијата е познат како „толку си глуп, што не знаеш ни колку си глуп“. 

Откако минатата година Британскиот музеј одржа модна ревија посветена на Марија Калас среде скулптурите од Партенон, чие враќање во Грција е предмет на расправија со години, сега одлучи да направи чекор повеќе. Организираше свечен хуманитарен настан со 800 луѓе на софра покрај мермерните фризови.

Британски стартап воведува систем за сертифицирање на книги напишани од луѓе, како одговор на сè поголемата навалица на дела создадени со вештачка интелигенција.

Јазикот на спортот длабоко навлегува во политиката, особено за време на избори. Секој изборен циклус се претвора во натпревар исполнет со спортски изрази – кандидатите се „во трка“, „постигнуваат поени“, „задаваат нокаут“, „играат за победа“ или „ја менуваат тактиката на играта“. Новинарите ја следат кампањата како спортски натпревар, коментирајќи кој „води“, дали некој „постигнал гол“ или „промашил шанса“.

Како вчера да беше, од школо нè однесоа на посета на фабрика за пецива и колачи. Никогаш нема да ги заборавам звуците кои оддекнуваа низ големите хали, каљачите за врз чевли што ни ги дадоа на влезот и тетките со коси покриени со нешто што личеше на капа за туширање. И најубавото - најтазе колачите кои пред очи беа преливани со чоколадо и мирисаа божествено. Дали и сега впечатокот би бил ист?

Канчa Шерпа, сведок на првото искачување на највисокиот врв во светот, почина на 92-годишна возраст. Во последните години од животот, Шерпа со жалење зборувал за тоа што Еверест се претворил во туристичка атракција со илјадници искачувања, отпад и загадување. „Планината е нашата божица – Куомолангма. Треба да се почитува“, велел тој.

Од избор на облека и книги, преку глас за политички кандидат, кариера или место на живеење – современиот човек е опкружен со куп можности. Да можеш да избираш денес често значи да бидеш слободен. Но, како што укажуваат економистите, филозофите и социолозите, оваа идеја има свои ризици. Премногу избор, велат, не секогаш носи слобода – може да создаде конфузија, индивидуализам и чувство на вина кај оние што немаат вистински избор.