Гледанка

Букбокс гледаше: „Поротник број 2“ (2024)

Клинт Иствуд сними филм на 94 години. Тој е можеби послаб од неговите најдобри дела, но сепак поставува сложени етички прашања, во кои се препознава влијанието на класикот „12 гневни луѓе“, ама со „твист“.

Букбокс гледаше: „Жената во песочните дини“ (1964)

Koга ќе се спомнат непрегледни песочни простори во книжевноста и филмот првата асоцијација е на „Дина“ на Френк Херберт - негостољубивата пустинска планета Аракис, која во себе крие огромни предизвици, но и моќ за оние кои ќе научат да живеат во и со мистериозниот песок. Но еден јапонски писател уште во 1960-тите го искористил истиот симбол за да направи врвно егзистенцијалистичко дело, преточено во исто толку моќен филм.

Букбокс гледаше: „Џој“ или за почетоците на ин-витро оплодувањето

Ова е фил-гуд филм за тројцата заслужни за тоа што милиони парови низ светот кои не можејќи да добијат потомство по природен пат денес се радуваат на своите дечиња. Како што тоа го прават родителите на тукушто родениот Петар. 

Букбокс гледаше: „Реванш“ (мини-серија, 2024)

Шесте епизоди од оваа мини-серија требало да се скратат на три, за да се избегнат повторувањата, мелодрамата и на моменти крајно лошата глума. Единственото добро што го прави и што сепак држи пред екран е што во судирот Каспаров-Дип Блу ги бара корените на нашата денешна фасцинација со судирот човек-вештачка интелигенција.

Букбокс гледаше: „Неверојатниот живот на Ибелин“(2024)  или приказната за хендикепираното момче што живееше таен гејмерски живот

Нов документарец на Нетфликс најпрвин изгледа само како трогателна приказна за момче кое умира на 25 години од дегенеративна мускулна болест, не исполнувајќи ги основните човечки копнежи - љубов, пријателство. Но по неговата смрт се открива дека дури и трајно врзан за количка, а во последните месеци со едвај подвижни дланки, тој успеал да навлезе во свет во кој бил прифатен и повеќе жив отколку во „реалноста“.

Букбокс гледаше: „Не оставај трага“ (2018)

Прекрасен филм, направен според вистинска приказна, за татко и ќерка кои се обидуваат да живеат во шума, изолирани од институции, шопинг молови, компјутери и телефони. 

Букбокс гледаше: „Ли“ (2024)

Биографски филм за американската фоторепортерка Елизабет „Ли“ Милер, која во текот на Втората светска војна била воен дописник на „Вог“. Зошто до скоро не знаевме за неа? Затоа што самата не го сакала тоа. 

Букбокс гледаше: „Супстанцата“ (2024)

Ова е паметен филм, кој  заведувајќи со глетки на млади, еластични тела со затегната кожа и кренати задници, истовремено го казнува тоа наше алчно око со сцени на екстремна грдост, вперувајќи го прстот со долг пожолтен нокт и старечки дамки обратно - од огледалото кон „матриксот“ на неговиот одраз.

Букбокс гледаше: „Убиј ги прво децата“ (2024)

Најмалку четири македонски филмови во последниве три години имаат толку многу заеднички елементи, што доколку би се скратиле на помалку од час и споиле, би претставувале добар омнибус на урбани, пред сè скопски приказни. Од аспект на публика, „Убиј ги прво децата“ на Димитар Оровчанец може да е хендикепиран како најнов (последен?) во таа низа. Но ова може да биде и предност - со онаков диригентски потез на затворање во тупаница на отворената дланка, да означи некакво сумирање и најава за нов, следен бран.

Букбокс гледаше: „Островот на милијардерите“ (серија, 2024)

Звучи како наслов на реално шоу во кое натпреварувачи на пуст остров се обидуваат да станат милијардери со тоа што ќе минат низ опасни предизвици на преживување. Ама не - ова е норвешка верзија на „Сксешн“, но ни од далеку толку напната и античко-трагична како неа. Сепак, има шарм во тоа да следиш сплетки во бизнис со лосос, на тотално неразбирлив јазик, со убави пејзажи и заплети кои вклучуваат физичко кинење рибарски мрежи, а не просто шпекулирање со бројки онлајн.

Букбокс гледаше: „Дванаесетмината нежни“ (1991) или јапонска верзија на еден класик

Израдувани од веста дека во МНТ се подготвува верзија на „12-мината гневни“, антологискиот текст на Реџиналд Роуз, со ѕвездена екипа на македонското глумиште, решивме да се потсетиме на него и на неколкуте филмски адаптации за коишто знаевме. Ама имало една што ни избегала.

Букбокс гледаше: „Дрскиот: Дејвид Чејс и Сопранови“ (2024, ХБО)

Би требало да измислат посебна ознака за документарци кои се однесуваат на специфичен поп-културен, во случајов телевизиски производ, која би гласела: „Само за љубители“. Затоа што навлегувањето во толку детали од некоја серија е можно да се следи (логично) само ако ја имате гледано. Ако овој услов ви е исполнет, тогаш повелете на сесија со креаторот на она што сигурно сте го засакале и на кое со задоволство ќе се потсетите. Ако не, знаете што треба да направите.

Букбокс гледаше: „Заробено општество“ или кога една оценка менува живот (2022)

Петок попладне, шестмина наставници од средното училиште „Руди Дучке“ во неименуван германски град едвај чекаат да си одат дома. Но некој чука на вратата од канцеларијата - родител кој бара правда за своето дете. Во џебот има пиштол.

Букбокс гледаше во пресрет на Македокс: „Насмеана Грузија“ (2023)

Добриот документарец се познава по тоа што избраната тема изгледа како да е измислена, а не е. Останува да се вклучи камерата и да се сними она по што вистинскиот живот ја надминува фикцијата.

Букбокс гледаше: „Шевалие“ - приказната за заборавeниот црн маестро (2023)

Во „Амадеус“ на Милош Форман, Салиери е гневен поради божествениот талент што му е доделен на „вулгарниот“ Моцарт. Во оваа биографска драма ситуацијата е обратна, Амадеус е засенет од ривал кој подоцна ќе биде нарекуван „црниот Моцарт“.

Букбокс гледаше: „Вон бесконечно долгите две минути“ (2020)

Снимен е во текот на пандемијата во тек на само една недела, а премиерата се одржала пред 12 луѓе. Но микро-буџетскиот јапонски филм и денес масовно се споделува и поради начинот на кој е снимен (во еден кадар) и поради темите кои ги начнува, за судбината наспроти слободната волја. 

Букбокс гледаше на Синедејс: „Сонувачки“ (2024)

Ова е документарец за сонувачки кои, наспроти нормите на своето време, успеале да си го остварат својот сон и во вистински момент да се разбудат, заземајќи си го местото во историјата. Во таа официјална историја често има „дупки“, кои ги пополнуваат ентузијастични неформални архивисти и раскажувачи, како авторите на овој филм. 

Букбокс гледаше: „Пенелопа“ или за девојката со прасечко лице (2006)

„Искрено, гледањето на оваа грозна фантазија-комедија е полошо од тоа некој да ве удри по лице со голема мокра риба“. Вака го оцени овој филм во времето на неговото појавување познатиот критичар на Гардијан, Питер Бредшо. Но полека Пеце, има тука нешто повеќе од Кристина Ричи со свињска рилка. 

Британскиот поштенски скандал долг дваесет години преточен во мини-серија

„Господин Бејтс против Поштата“ е комбинација на играна и документарна серија во која се опишува случај кој практично уште не е завршен и по две децении истрага и судски спорови. Сè започнало кога британската пошта тужела стотици невини раководители на локални пошти за кражба на средства, чиј кусок всушност бил предизвикан од дефектен сметководствен софтвер развиен, одржуван од компанијата Фуџицу. 

Би гледале ли реално шоу во кое гол човек е затворен во соба и не знае дека го следат 17 милиони луѓе?

Го викаат „Насуби“ (со акцентот на 'а') што на јапонски значи модар патлиџан, поради долгнавестиот облик на неговото лице. Сонот му е да стане познат комичар, па се пријавува на аудиција за реално шоу. Она што потоа му се случува е многу по хорор верзија на Труман шоу. 

Букбокс гледаше: „Случајот Колини“ (2019)

Снимен врз основа на роман-бестселер на германски адвокат и потомок на високи нацистички функционери, филмот зборува за фиктивно судење за одмазничко убиство. Истовремено, тој открива еден малку познат факт од историјата на современа Германија - дека голем број од некогашните СС-овци и нацисти по војната тивко заземале позиции во власта и направиле сè нивните злодела од војната да застарат. 

Букбокс гледаше: „Безобразни писменца“ (2023)

На почетокот на 1920-тите мал крајбрежен град во Сасекс бил потресен од скандал кој вклучувал стотици анонимно испраќани писма со содржина која е малку да се нарече „мрсна“. Сега нов филм инспириран од овој настан ја открива вистинската приказна. Или барем нешто блиску до неа. 

Букбокс на Фестивалот на грчки филм: „Не би сакал да сум непристоен, но мораме сериозно да разговараме“

Парабола, драма со фантастични елементи, сатира, трагикомедија. Сите овие етикети се релевантни за филмот на Јоргос Joргопулос, кој ќе се прикаже на четвртото издание на Фестивалот на грчки филм што ќе се одржи од 7-9 април во Скопје и Битола. 

Букбокс гледаше: „Ефтеркланг: Македониум бенд“ (2024)

„Креативниот процес е како патување во непознатото, каде секоја песна е нова дестинација која чека да биде истражена“. Со овој цитат на Тоше почнува приказна која е многу повеќе од музичка, а тешко се опишува и со студениот термин „колаборативна“, кај нас навлезен преку проектните терминологии кои го имаат исцедено од неговиот благороден потенцијал. Единствен начин да го споделите чувството е да го погледнете филмот и потоа да се фатите на орото, „напраени“ од љубов и убавина.