Bookbox

Документарец кој повеќе од 15 години подоцна ја обновува контроверзaта околу најскапата слика на светот – „Салватор Мунди“, продадена за 450 милиони долари, припишана на Леонардо да Винчи. Кога првпат беше откриена, таа предизвика огромен интерес, но веднаш се појавија сомнежи дека не е оригинал. Овој филм ја следи нејзината чудна историја која де наликува на час по историја на уметност, де на трилер кој вклучува видни фигури од светот на финансиите и политиката.

Ако се сеќавате на „Животот на Брајан“ на Монти Пајтон, има една сцена во која Брајан се обраќа на толпа во Ерусалим, која верува дека тој е Исус. „Грешка сте“, ги убедува тој. „Не треба да ме следите. Не треба да следите никого. Треба да размислувате со своја глава. Сите вие имате свое јас!“. Толпата му враќа во еден глас - „Дааа, сите имаме свое јас!“. Ова е парадокс кој совршено ја илустрира тешкотијата да се напише историја на „себството“ - она по кое некој се разликува од сите други. 

Запознајте се со 19-те мачки на Марк Твен

Иако неговите книжевни дела се предмет на бесконечни критички анализи, една работа е многу едноставна: Марк Твен ги сакал мачките многу повеќе од луѓето и тоа го искажувал отворено. Една од неговите познати духовити забелешки е дека кога човекот би можел да се „вкрсти“ со мачка, тоа би го подобрило човекот - но би ја расипало мачката.

Што е факт, а што измислено во новата серија за атентатот на американскиот претседател Гарфилд?

„Смрт од гром“ е нова историска серија на Нетфликс која го оживува краткиот, но драматичен мандат на американскиот претседател Џејмс А. Гарфилд и неговото убиство од Чарлс Гито. Во само четири епизоди успеваме да ги запознаеме не само овие интересни ликови, туку и историскиот контекст во коj се одвива драмата. 

Koга колегите го спасиле писателот Жан Жене од доживотен затвор

Романсиер, драматург, есеист и политички активист. Жан Жене исто така бил и ситен криминалец, багабонт. Откако по десетти пат бил осуден за кривични дела, што во 1940-тите во Франција автоматски повлекувало доживотен затвор, неколку негови славни колеги се кренале да го бранат, потпишувајќи петиција до тогашниот претседател на државата.

„Тезата на Ниче“ или колку се лажеме дека не нè лажат

Идејата за „епистемичка будност“ вели дека луѓето се природно обучени да детектираат лаги и да проценуваат колку можат да се потпрат на зборот на другиет. Но има и филозофи кои велат дека луѓето не се до толку прецизни детектори на лага како што се мисли.

Заборавената уметност на истражувањето од мерак

Во фрагментираниот ментален пејзаж, не ни требаат само дијагнози туку и рецепти. Како можеме да ги обновиме темелите на културата кога нашите опсези на внимание се компромитирани? Одговорот можеби лежи во повторното откривање на древното разбирање на слободното време - не како денгубење, туку како облик на насочена контемплација. 

Букбокс гледаше: „Адолесценција“ (мини-серија, 2025)

Во моментов најгледаната серија на Нетфликс, која минатата недела британскиот премиер ја спомна во говор во Парламентот. Ова е oпис на мрачната реалност на модерното момчештво, полно виртуелно и реално насилство, којшто ги поттикнува потребните дебати. 

Скриената медицинска анатомија на „Бакнежот“ на Климт

Подетално истражување на „Бакнежот“ открива група црвени форми во облик на диск на градите и колената на жената, кои необично личат на црвени крвни клетки.

Како ангелите помогнале да се развие модерната физика

Иако повеќето денешни физичари во најмала рака би биле резервирани дека некакви ангелски сили би можеле да ги објаснат природните феномени, без средовековното верување во вакви „суштества“, физиката денес би изгледала многу поинаку. 

„Бесконечната ноќ“ (мини-серија, 2023)

Бразилската драма во пет епизоди, направена според книгата на новинарката Даниела Арбекс под истото име, ја следи хронологијата на трагичниот пожар во Санта Марија, Бразил од 2013 кога во пожар во дискотека загинаа 242 млади луѓе. Ја пренесуваме надевајќи се дека и нашата приказна, толку слична на оваа, нема да заврши во правна и судска смисла на истиот начин. 

Смрт, не дуј се!

Песна на Џон Дан (1609) во препев на Драги Михајловски.

Статуите во древна Грција и Рим не само што биле во боја, туку биле и - парфимирани

Митот дека овие статуи биле бели бил создаден и одржуван меѓу другото за да им служи на расистичките идеологии. Оригинално, древните уметнички дела биле во боја и, дополнително, убаво мирисале. Со тоа целата древна уметност добива нова, олфакторна димензија. 

Единственото што е реално

Aко деновиве плачете, сте гневни или сте активни во пружањето помош, тогаш сте во многу подобра позиција од оние кои се чувствуваат како да ја гледаат стварноста низ синтентичка завеса - како фатаморгана која бега кога ѝ се доближуваш. Koи не чувствуваат дури ни болка.

Нова ДНК анализа открива кога луѓето почнале да зборуваат (и од тогаш не заќутеле)

Истражувачите претпоставуваат кога единствената, регионална група Хомо сапиенс почнала да се разгранува. Тоа е истовремено и момент кој е одреден како најверојатниот кога луѓето веќе го користеле говорот за комуникација. 

За кого гласа Итар Пејо? - луѓето ги проектираат своите политички ставови врз фиктивни ликови

Од мали нозе се социјализираме така за да го гледаме светот како составен од „добри“ и „лоши“. Овој поедноставен начин на гледање на светот не исчезнува како што старееме. Ова е проблем кога само ние и „нашите“ се во првиот табор.

Филозофија на лутината

Аристотел во „Никомахова етика“ вели дека дури и најблагиот карактер некогаш знае да се налути. Но не е добро тоа да биде ни пребргу, ни недоволно. Доколку лутината се сведе само на импулс и на очекување на задоволство од oдмазда, тогаш таа не им служи на виталните функции и на поединецот и на заедницата. Доколку е артикулирана на вистинскиот начин, може да инспирира почит и авторитет, како и да воспостави контрола врз исходот на некоја ситуација. 

100 години квантна механика: како алергија на еден физичар довела до научна револуција?

Хелголанд е мал германски остров во Северното море, опкружен со карпи и познат по неговиот „сладок“ воздух. На него има град и пристаниште, а околу 1000-те жители зборуваат необичен дијалект. Местото е влезено во историјата по тоа што летото 1925-та, тогаш 23-годишниот физичар Вернер Хајзенберг заминал таму на терапија, да се извлече од тешката алергија на полен и трева којашто го мачела. А и за да реши уште еден „мал“ проблем - оној на реалноста.

Букбокс читанка: „Фабриката“ од Хироко Ојамада

Опишана како „еден од најмоќните необични млади гласови во Јапонија“, Ојамада игра на тенката линија помеѓу реалноста на животот и работата во корпоративниот капитализам и искривоколчениот и апсурден опис на модерниот живот. Резултатот е малку морничав, малку трагичен, а и малку смешен.

Во Токио може да платите за да крадете

Настанот се вика „Тивка кражба“ и неговата цел е навидум од забавна природа. Сепак, има тука и нешто тераписко во тоа да правиш забранети работи, без опасноста да одговараш за тоа. Минатата година се пријавиле 1000 луѓе. 

Неколку нешта во врска со Пи ден 2025 кои нема да се повторат во следните сто години

3/14 е американската транскрипција на денешниот ден, 14 март, кој со години се одбележува како ден на бројот пи. Сепак, оваа година има неколку интересни совпаѓања. 

Семето на Илон Кан

Историскиот поттик одредени мажи да расфрлаат семе низ светот и на тој начин да го шират својот генетски материјал не е сопрен, но нему сега му се пристапува малку поинаку. Денес не мора да парадирате со главите на вашите непријатели низ град или да пиете од нивните черепи. Можете просто да сте богати. 

Кога Салвадор Дали создал морничави постери за сексуално преносливи болести

Денешните постери кои шират свесност за опасностите од користење дроги, алкохол или небезбеден секс вообичаено прикажуваат тинејџер со израз на лицето кој укажува на жалење и „никогаш повеќе“. Тие можеби имаат добра намера, но се досадни. Дали знаел како да направи ваков постер без да биде досаден.

Ново истражување укажува на тоа дека фудбалските тимови се движат како еден човек

Што имаат заедничко албатросите во потрага по храна, флуктуациите на берзата и шемите на расфрлање на семиња кога има ветар? Тоа нешто што ги поврзува овие елементи, според ново истражување, важи и за фудбалските тимови.

Рој Кон: мистериозниот адвокат кој му помогнал на младиот Трамп

Филмот чиј наслов може да се преведе со „Чиракот“ или „Ученикот“ (The Apprentice) изминатава сезона стана популарен поради неколку причини - затоа што неговиот поднаслов е „Приказната за Доналд Трамп“ и содржи делови од неговата биографија, но и затоа што во него учествуваат навистина одлични актери кои беа номинирани за Оскари за своите улоги. Но она што е веројатно најважно во него не е самиот Трамп, туку еден мистериозен лик кој го направил она што денес е.

Јапонскиот „фантомски“ писател кој доминира со топ листите

Јапонските бестселери често се поврзани со практични животни совети, приказни за книжарници и мачки. Но сега во оваа земја почнува нова манија - жанр помеѓу мистерија и хорор, чиј автор е познат под името „Укецу“. И тоа е отприлика сè што се знае за него.

Баталете бегање пред бикови - ова е трчање со ирваси

Фестивалот се одржува секој март, се вика Фур Рандеву, а локацијата е Аљаска. Целта: тркање на луѓе со ирваси, за туристички и хуманитарни цели. 

Писателот кој (наводно) го измислил необичниот спорт - борење со палци

Го викаат „мини-голф на боречките спортови“. Станува збор повеќе за игра за двајца, во која палците се користат за да симулираат борба. Целта е да се спушти палецот на спротивникот и да се изброи до четири. 

Што е тоа „Ердошов број“? - oбновено

Кога во одредена област некој е толку влијателен што има статус на „гуру“, постојат цели генеолошки стебла на луѓе кои се поврзани со него, по тоа и тоа „колено“. Во случајов човекот е Пол Ердош, а областа е математика.