Bookbox

Погледнете си ги рацете. Левата и десната изгледаат исто, но ако се обидете да ги ставите една врз друга, тие не можат совршено да се поклопат. Тоа е затоа што тие се огледални слики, но не се идентични. Во хемијата, оваа појава се нарекува хиралност, и се јавува кога молекулата има таква структура што не може да се совпаѓа со својата огледална слика. Ако ова не се земе предвид, на пример во фармацијата, можни се фатални последици кои се случиле во 1960-тите во 46 земји во светот.

Повеќе од една третина од 40-те најпреведувани книжевни наслови за 2025-та се од јапонски автори. Меѓу нив секако е Харуки Мураками, но и помлади и помалку познати автори вон Јапонија. Карактеристично е и што повеќето се - жени.

Стигмергија - ако секој си ја гледа својата работа и ги инспирира останатите да го прават истото

Термитите и мравките немаат некаков Це-ка кој донесува петгодишни планови, издава наредби и координира. Секој работник е комплетно незаинтересиран каква форма ќе има финалната мега-структура. Па сепак работат цело време, и работат добро. Можно ли е да научиме нешто од нив?

Наскоро серија со Стујарт од „Биг бенг тиори“

„Стујарт не успева да ја спаси вселената“ официјално доби зелено светло од ХБО. Едвај чекаме да ја видиме серијата посветена на овој шармантен продавач на стрипови кој никако не успева да продаде доволно за да не спие во сопствената продавница.

Британскиот образовен експеримент од 1960-тите кои оставил неписмени цели генерации

Почетната наставна азбука (Initial Teaching Alphabet – ITA) бил радикален, но слабо познат образовен експеримент спроведен во британските училишта (и во други англофонски земји). Таа требало да им помогне на децата побрзо да научат да читаат, преку поинтуитивен правопис, но всушност ги сменила основите на писменоста за десетици илјади деца. Потоа таинствено исчезнала, но не без последици.

Букбокс гледаше: „Точка на вриење“ (2022)

Нискобуџетна драма, снимена во еден кадар, која ни ја отсликува високата тензија која владее во кујните на познатите ресторани. До точка на вриење, препржување, загорување, пукање.

На меѓународниот ден на џезот: кога Дерида го интервјуираше Орнет Колман

Филозоф и музичар - на прв поглед не баш најприродниот пар, но кога зборуваат Дерида и Колман, на теми како импровизација, јазик и расизам, тоа делува баш така, многу хармонично и природно.

Големата бензинска измама од 1916

Денес, да се појави некој којшто тврди дека од вода може да направи бензин (и да го демонстрира тоа), веројатно ќе биде прогласен за божество. Тоа за малку ќе му се случело на еден изумител, само што испаднало дека неговиот „бензин“ е сепак малку „зачинета“ вода, доволно колку да проработи моторот, а потоа многу бргу да кородира.

Како се знаело каде се локалните граници пред географските карти?

Денес постојат знаци на влезот на градовите, обележани гранични премини помеѓу државите. Дури и на микро ниво се знае каде завршува а почнува една општина или населба. Но во минатото ова знаење било пренесувано усно, а утврдувано преку различни начини на помнење на физичкиот простор.

Приказната за Фу-го, балоните-бомби кои Јапонија ги пуштала преку Тихиот океан врз САД

При крајот на Втората светска војна на Јапонците почнало да им станува јасно дека мораaт да сменат тактика ако планираат да победат. Не дека ова многу им помогнало, но идејата била ингениозна - тие дизајнирале и пуштиле во воздух 9300 „огнени балони“, бомби кои требало да го преминат Пацификот и некако да стигнат до САД. Некои навистина и стигнале, па дури и успеале да убијат неколкумина цивили.

Зошто војуваме?

Додека е во тек она што би можело да биде најкрвавата војна на европско тло од 1945 наваму, нова книга се обидува да објасни зошто и кога човечките суштества војуваат, и - според авторот - зошто тоа го прават ретко.

Првата американска детективка, која спречила атентат на Линколн

Се викала Кејт Ворн. Преправена во сестра и негувателка на претседателот помогнала во разоткривање на заговор за убиство на 16-тиот претседател на САД.

Кога суделе мртов папа

Познат како „Синодот на еден труп“ (Cadaver Synod), постхумното судење на папата Формозиј било резултат на хаосот на деветиот век, кога различни фракции се бореле за контрола на католичката црква. 

Бричот на Ханлон или кога мислиш дека некој е зол, а всушност е само глуп

Правилото на Ханлон гласи: „Никогаш не припишувај злоба на она што адекватно се објаснува со глупост“. Познато како вид филозофски „брич“, тоа е начин да се објасни човечкото однесување, но и за да се утешиме, дека не е сè насочено против нас, туку е просто - глупаво. 

„Калас-трофа“: Моника Белучи како Марија Калас на театарската сцена

Италијанската актерка настапи во улогата на оперската дива на сцената на Театарот на Нејзиното Височество во Лондон. И обожавателите на Калас, и оние на прекрасната Белучи, останаа разочарани.

Била одгледувач на свињи, морнар, коцкар. Сега продава книги на крајот на светот

Рут Шо (75) имала бурен живот, кој вклучува пирати, свињи, психијатриски болници и сексуална работа. Сето ова сега го раскажува во нов мемоар под наслов „Продавачката на книги на крајот на светот“.

На Меѓународниот ден на продавниците за плочи: прв биопластичен винил

Денес, 23 април, е Рекорд стор деј, шанса љубителите на винилите да се соберат на едно место (кај нас во МКЦ) и да додадат уште по некоја плоча во своите колекции. Сепак, враќањето кон винилите покрена прашања за нивното влијание врз околината. Сега и за тоа има решение. 

Јапонско кафуле од кое не може да се излезе без напишан текст

Некому ќе му асоцира на пеколно заложништво. Нам ни изгледа како добар начин сите оние кои имаат дипломска, превод или поглавје од книга за пишување да седнат и под притисок да ја завршат работата. За секое надминување на рокот кој самите си го поставиле се плаќа казна.

Дејвид Кроненберг продава дигитална фотографија со камења од своите бубрези

Со децении ја шокира публиката со своите „боди хорор“ филмови. Но Кроненберг сега оди чекор понатаму со создавање уметност од делови од сопственото тело. Камчиња кои неговиот организам со години ги „вајал“ и направил да делуваат како морски суштества.

Втората најпозната насмевка во уметноста, по Мона Лиза

Слика на сицилијанскиот уметник Антонело од Месина прикажува маж (веројатно морнар) кој се насмевнува. Дали е ова првата насмевка во историјата на портретот?

„Бетер кол Сол“ - неколку теории по повод новата и последна сезона

Јасно е дека статијава е главно за оние кои, како нас, се воодушевени од серијата, па дури и подготвуваат специјално мени за отпочнување со шестата сезона (синабонс и начос со мексикански сос). За сите останати - што чекате, фатете ја од прва!

Хронемика: кога вашето и туѓото време не поминува исто

„Хронемика“ е изучување на употребата на времето во невербална комуникација. Начинот на којшто го перцепираме, структурираме и реагираме на времето е моќна алатка, и за уредување на меѓусебните односи, но и за нивна манипулација. Во различни култури ова има врска со процесот на комуникација, но оној позатскриениот, кој се одвива меѓу редови. Притоа, точноста, подготвеноста да се почека, брзината на говор и опсегот на внимание при муабет се некои од релевантните индикатори.

Нова книга на Дилан: „Филозофија на модерната песна“

Mу дадоа Нобел за книжевност, но Дилан нема напишано книга од 2004, кога излезе првиот дел на мемоарот „Хроники“. Сега, наместо вториот дел кој одамна се очекува, тој најави книга на навидум поинаква тема.

Приказната за Борис Иофан, архитектот на Сталин

Преживеал војни и погроми, а притоа помогнал да се дефинира грандиозниот стил на советските згради. Дали Борис Иофан бил десна рака на пропагандата или жртва на околностите? Нова книга се обидува да одговори на ова прашање.

Жаби во кисело грозје, пита со јагула: музеј во Рим посветен на кулинарската традиција

„Гарум“ е библиотека и музеј на кулинарството во срцето на Рим. Со постојаната поставка се покриени цели пет векови италијанска историја, раскажана преку готвачи и кујнска опрема. После подолго време, поради пандемијата, тој сега повторно се отвора за посетители.

Букбокс гледаше: „Вестерн“ (2017)

Германско-бугарски филм кој иницира чувство на документарност, но не на начин кој би бил очекуван. „Западот“ е немоќен среде балканската пустелија, во која владее сиромаштија, а пак локалците се поцивилизирани во споредба со нив кога станува збор за почитување на етичкиот кодекс на заедницата.

Кому и зошто му одговара да нè засрамува?

Иако се вели дека денес се нема срам, тој е моќно и понекогаш корисно средство во рацете на оние кои се обидуваат да истераат некаква социјална правда, но и обратно, во рацете на оние кои сакаат срамот да го користат како начин да спречат било каква активност спротивна на нивните интереси. 

Како мириса оваа слика од 17 век?

Нова изложба во Шпанија вклучува десет ароми инспирирани од слика на Јан Бројгел постариот и Питер Пол Рубенс, која самата прикажува некогашна технологија на производство на мириси.

Потврда за невидливо дело продадена за 1,2 милиони долари

Неодамнешната акуција, на која беше продадена сметката за купување на невидлив простор на францускиот уметник Ив Клајн, ги поттикна споредбите на овој концепт со денешните „незаменливи токени“ и блокчејн технологијата. Некои луѓе се едноставно пред своето време.