Bookbox

Од Франкештајн до Путин: што е најинтересно на Венецијанскиот филмски фестивал 2025?

Најстариот филмски фестивал во светот и еден од трите најзначајни (заедно со Кан и Берлин), годинава го доживува своето 82-ро издание. Од денес, 27 август, до 6 септември, островот Лидо повторно ќе се претвори во центар на светската кинематографија, каде ќе се сретнат врвни режисери, актери и филмофили од целиот свет.

Ако не сте интроверти или екстроверти, тогаш можеби сте - отроверти!

Според психијатарот Рами Камински општествата имаат тенденција уште од мали нозе да ги обликуваат идентитетите на своите членови, преку нешто што тој го нарекува „феномен на блутут“. Но луѓето што одолеваат на оваа социјална условеност и остануваат независни често не спаѓаат во до сега познатите групи на екстро- или интро- вертни. 

Како клептоманијата на Жан-Лик Годар довела до неговиот прв и единствен документарец?

Иако светската филмска историја го памети Жан-Лик Годар како пионер на францускиот „нов бран“ и автор на култниот филм Без здив (1960), неговото прво режисерско искуство не било во игран филм, туку во документаристика. Малку познатото дело „Операција бетон“ (1954) не само што претставува своевидна најава на неговиот стил, туку и носи силна биографска и емотивна позадина – младешки немир, семејни судири и потрага по сопствен пат.

Совршена хармонија: математичари кои се истовремено и музичари

Разоткривајќи ги необичните врски помеѓу нотите и бројките, музичката перцепција, психологијата и физиката, нова книга ја истражува фасцинантната наука зад музиката - која додуша не мора да ја знаете за да уживате во неа. Или за да ја создавате.

Гратис идеја за пред избори - собираш отпад, добиваш храна

Во Индија се појави необична, но инспиративна практика – „ресторани за ѓубре“, места каде што наместо со пари, оброците се плаќаат со пластичен отпад. Партиски штабови и кандидати за локални, се слушаме?

Зошто Толкин го сакаaт и левицата и десницата?

Џ. Д. Венс, Џорџија Мелони, еден куп политичари од десното крило го сакаат Толкин. Но и левичарите во него наоѓаат антифашистички и еколошки наративи. Што е тајната на неговата широка популарност?

„Мизерен измет“ - најбруталните стихови на Ник Кејв

Сите некогаш сме кажале нешто за кое подоцна сме зажалиле, но кога тоа е објавено во влијателно музичко списание, повлекувањето станува многу потешко. Мат Сноу го научил тоа на потежок начин – кога станал главна мета на една особено злобна песна на Кејв, напишана како одговор на неговата критика за вториот албум The Firstborn is Dead.

Американскиот претседател кој примал гости во тренерки

Томас Џеферсон бил третиот претседател на САД и еден од тн. „татковци на нацијата“. Во време кога државниците носеле богата и формална облека, тој претпочитал удобност и едноставност, како демонстрација на своите републикански идеали. 

Удар врз нарцисоидноста: како Фројд би ја коментирал вештачката интелигенција

Фројд уште во 1917 година зборувал за пресврти во науката што ја разнишале човечката самодоверба и ја релативизирале нашата „привилегирана“ позиција во светот. Секој од овие удари нè соочил со нови граници на нашата посебност. Денес, со развојот на вештачката интелигенција, многумина сметаат дека сме сведоци на уште еден таков удар – интелектуален – кој повторно го отвора прашањето за нашата улога и значење во светот.

21 правила за живот на Мијамото Мусаши, јапонскиот самурај-филозоф

Во 2025 нема недостаток на литература за самопомош и за тоа како треба да се живее среде модерните турбуленции. Но како и во повеќе области на човечкото живеење, можеби најдобра стратегија е да се види што од минатото го преживеало тестот на времето, затоа што на крајот на краиштата проблемите се истите, исто како и решенијата. 

„Донер-Рид“ - американските пионери кои морале да јадат и човечко месо за да преживеат

Историјата на освојувањето на американскиот Запад е исполнета со авантури, надежи и тешкотии, но ретко кој настан останал толку длабоко врежан во колективното сеќавање како трагедијата на Донеровата и Ридовата експедиција. Наместо патување исполнето со ветување за нов живот во Калифорнија, нивната одисеја станала симбол за човечката издржливост и очај.

Како Битлси наоѓале инспирација во авангардната класика

Во средината на 1960-тите, додека доминирале на топ-листите, правеле генерации тинејџерки да паѓаат во транс и биле постојана мета на медиумите, Битлси истовремено се запознавале и учеле од најсмелите и најзначајни композитори на класичната музика.

Дали минералната вода е „природна“ ако е филтрирана?: новото прашање што и не е толку ново

Неодамнешен скандал со филтрирањето на познатата вода „Перие“ потсети на тоа дека прашањето околу тоа дали минералната вода е природно-природна ако е „чепната“ постоеле уште пред неколку векови. 

Невротични мачки и хипноза за лажговци: 180 години од списанието „Сајентифик Американ“

Eдно време го добивавме на домашна адреса, иако со големо задоцнување. После стана достапно онлајн со претплата. Денес списанието за наука кое почнало да излегува во 1845 е најдолго издаваното во САД, со континуитет од век и плус 80 години. 

Носи шапка: кaко да го преживееш летото според совети на луѓе од среден век

Во моментов летните температури се опаднати, што ќе рече се дише и климите можат да одморат. Но можеби до крајот на сезоната нè очекува уште некој бран, а ако не оваа, тогаш сигурно во годините што следат нештата ќе бидат уште полоши. Во средниот век не било нешто поарно, ама луѓето и без технологија некако успевале да преживеат. Некои од нивните совети и денес се корисни. 

Страшната операција за зголемување на висината опишана во „Материјалисти“, новиот филм со Педро Паскал

Изгледа како средновековна тортура – метални прачки вметнати во преполовени коски, болна рехабилитација. На ваква процедура се подвргнува ликот на Педро Паскал во „Материјалисти“. Колку и да звучи како сатира, вакво нешто постои и е достапно, на пример, во Турција.

Koга ЦИА шверцувала субверзивни книги

Нова книга под наслов „Книжевниот клуб на ЦИА“ од долгогодишниот новинар на Гардијан, Чарли Инглиш, е возбудлива историја на тоа како агенцијата пренесувала забранети книги преку Железната завеса.

Панде Манојлов: македонскиот поет кого Палестинците го нарекуваат „Братот од Балканот“

Една песна инспирирана од бегалските страдања на Палестинците, објавена во Нова Македонија во 1982, придонела нејзиниот автор да стане славен во арапскиот свет, иако цели 25 години тој не бил свесен за тоа. Денес неговите стихови се повеќе од актуелни. 

Кратка историја на маиците со слогани

Имаме фиоки полни маици – удобни, евтини и лесни за комбинирање. Но маицата одамна не е само „основно“ парче облека. Последните 70 години таа е средство за самоизразување, а денес, во 2025, маицата со натпис е како подвижен билборд за протестни и ангажирани пораки, макар биле напишани и со коректорски грешки.

Џабе совети, пак носиме одлуки сами

Меѓународно истражување спроведено во дванаесет земји покажало дека, при донесување сложени одлуки, луѓето насекаде во светот најчесто се потпираат на сопственото размислување, наместо да бараат совет од други. Ова важи и за поиндивидуалистичките, и за поколективистичките општества. 

Апокалипса: нова книга за прастара тема

Колку повеќе учиме за апокалипсите од минатото, толку повеќе надеж имаме дека ќе ја надминеме и нашата, онаа реалната или замислената. Тоа нема да биде пријатно, ниту праведно, но светот и нашите култури, заедници – па дури и нашиот вид – од неа ќе излезат променети. Ова го тврди авторка на нова книга на тема апокалипса.

Во очекување на кул патики според нашите опинци

Германскиот производител на спортска опрема „Адидас“ се извини откако беше обвинет за културoлошко присвојување на дизајнот на новата патика „Оахака слип-он“, традиционално изработувани од домородна заедница во Мексико.

Мускул - нова книга за органот кој ги движи и нашето тело и нашата култура

Авторката Бони Цуи комбинира наука, култура, новинарство и лични стории за да истражи не само што се мускулите, туку и каква улога играат во нашите животи и во човечката култура воопшто.

Зошто слоновите не заболуваат од рак (а змиите да)?

Научниците одамна се фасцинирани од фактот дека слоновите ретко заболуваат од рак, иако според нивната физичка големина и долгото траење на животот би требало да се подложни на поголем ризик за ова заболување. За ваквиот парадокс има и посебен термин.