Bookbox

„Временска јамка“ е автономен поджанр во книгите и филмовите кои го истражуваат феноменот на времето, „објективното“ и „субјективното“ - она мерливото и она проживеаното. Серија книги од данска авторка, започната пред да се појави фамозниот „Ден на мрмотот“, се одвива на еден ист датум, 18 ноември. И така тера во дури седум продолженија!

Овој нордиски град и дигитален центар го доживува својот момент под (полноќното) сонце, нудејќи културни и уметнички настани, но и симпатична еклектична доза на апсурд. Културната програма за 2026 година, со буџет од 50 милиони евра, ќе се одвива на 39 локации и има цел да привлече до 2,5 милиони посетители.

Проблемот со радиоактивните ирваси

По нуклеарните тестирања за време на Студената војна, во арктичките региони се појавил сериозен и долгорочен проблем: радиоактивниот цезиум-137 се наталожил во ирвасите и карибуата, што поттикнало децении научни истражувања за нуклеарниот отпад и неговото влијание врз здравјето на луѓето.

Парите не се отепувачка: најосамените во светот се и меѓу најсиромашните

Многумина мислат дека осаменоста е проблем на богатите општества, каде што луѓето, трчајќи по пари и успех, ги жртвуваат социјалните врски. Но истражувањата покажуваат дека тоа не е точно. Напротив, западните, индивидуалистички општества – каде што повеќе луѓе живеат сами и религијата има помала улога – во просек се помалку осамени. Ова го покажува нова студија чии резултати ги објавува Економист.

Приказната за „дивото дете од Аверон“

Eдно од најинтересните изданија во годината што изминува е всушност повторено издание на книга од 1980-та. Таа раскажува приказна за 9-годишно дете пронајдено во дивина, кое ќе стане центар на она што подоцна ќе биде наречено „забранет експеримент“ – обид преку него да се реши вечната дилема за односот меѓу природата и воспитувањето: дали човекот се раѓа со вродени способности или е празна табла врз која искуството го испишува карактерот и умот.

„Човекот кој не можеше да молчи“ - хрватскиот филм награден со Златна палма инспириран од текст на Дежуловиќ

Заснован на вистински настан од војната во 1993, ова е филм за еден тивок херој чие име веројатно немаше да биде запомнето да не беше еден текст на Борис Дежуловиќ. Сега, после првата Златна палма за хрватски филм во категоријата краткометражни, можеби конечно името на Томо Бузов ќе почне да се спомнува на комеморациите кај селото Штрпце. 

Титотум - „моралната“ алтернатива на коцката

Во облик на вртимушка, повеќеаголното тело обележано со букви или бројки било користено при играње друштвени игри уште од древните Грци и Римјани. Во 19 век во САД, кога коцкањето и каква и да е игра со коцки биле сметани за неморални, ваквото помагало било баш фина алтернатива.  

Што значи да си „голем во Јапонија“?

Big in Japan за генерациите растени во 1980-тите е пред сè песна од Алфавил. Па за некои е песна од Том Вејтс. Ама всушност изреката е инсајдерска музичарска зафрканција - ако си мал во САД или Европа, може па си голем во Јапонија?

Прво јавно преслушување на единствениот примерок на албумот на Ву-Танг Клан

„Беше еднаш во Шаолин“, „најреткиот албум на светот“, кој најпрвин беше продаден за 2 милиони долари на контроверзниот Мартин Шкрели, а потоа препродаден од Министерството за правда на САД како наплата на неговите долгови на дигитална платформа, ќе биде позајмен на преслушување во музеј во Тасманија. 

Што е тоа „уредник“?

Она што го прават уредниците на полето на издаваштвото е прилично мистериозно и не се сведува (како што е тоа главно кај нас) на составување издавачка програма или барање извори на финансирање. Врската помеѓу уредникот и авторот би требало да е многу посуптилна, подлабока и да влијае врз формата и содржината на конечното дело.

Нешта што (не) ги знам

„Знам што прави луѓето да созреваат, повеќе од што и да е друго. Преземање тежок проект со одреден товар на јавна одговорност. Тој може да биде голем или мал: серија предавања, бизнис, блог, куќа или дете.“

И вас ве мачи алергија? За тоа е виновен ботаничкиот сексизам

Овој необичен термин се однесува на нагласеното промовирање на садење машки растенија во урбани области, за да се одбегне отпадот од плодови и цвеќиња. Но бидејќи машките растенија произведуваат полен, ова може да доведе до високо ниво на алергени во воздухот. Вратете ги женските билки во градот!

Кога познат писател има и дарба за стенд-ап комедија

Фредрик Бакман, популарниот шведски автор („Човекот по име Ове“, „Вознемирени луѓе“), чии дела се преточени и на филм, држи четириминутен говор во кој зборува за познати нешта - писателски блок, прокрастинација, и тоа со (навидум) сериозен тон. Ама публиката се препелка од смеење. 

Како „пиратирале“ драмски текстови во 19 век?

Иако „пиратирање“ можеби и не е најсоодветниот збор за нешто што се случувало во време кога не важеле истите правила за интелектуална сопственост како денес, факт е дека драмски текстови кои играле на славни сцени во 19 век биле крадени и поставувани во помали места, без дозвола ниту од авторот ниту од продуцентот. А крадењето вклучувало многу креативни методи.

Германскиот роман „Каирос“ добитник на Меѓународниот Букер за 2024

Џени Ерпенбек и преведувачот Мајкл Хофман се добитници на Меѓународниот Букер за романот „Каирос“. Таа е прва писателка од Германија што го добива ова признание, а пак Хофман е првиот маж помеѓу досегашните преведувачки (од 2015). 

Фолклористот што се инфилтрираше во Кју Клукс Клан

Во 1940-тите еден човек влегол во експозитурата на озлогласениот расистички клан во Атланта. Тамошните членови и функционери не го знаеле тоа, но тој всушност детално го забележувал сето она што се случувало и не само што ги споделувал информациите со властите, туку истите ги вградил и во две свои книги.

Облеката од иднината била замислена како „пали-носи“

Купуваш нешто, го носиш неколку пати и го палиш за да не мора да го переш или пеглаш. Идејата се појавила во текот на 1950-тите и требало да им помогне особено на жените, ем стално да си носат нешто ново, ем да им ја олесни домашната работа. 

Неандерталците исчезнале затоа што не користеле метафори?

Homo neanderthalensis ги фасцинира истражувачите - неандерталците остануваат во фокусот на дебатите за природата на видот Homo (широка биолошка класификација во која спаѓаат луѓето и нивните роднини). Помеѓу различните теории за тоа зошто тие исчезнале, а ние сме уште тука (бар уште некое време), се промените во мозочната архитектура кај Сапиенс-от, која резултирала со способност за апстрактно мислење. Со други зборови - за метафори.

Франција издаде миризлива поштенска марка во чест на багетот

Со вредност од едно евро и 96 центи, марката на Француската пошта на која е претставен еден од симболите на оваа земја, може да се изгребе и да се помириса. Ако навистина добро го направиле, мирисот е сигурно на свежо печено, таков што можеш да го слушнеш дури и крцкањето на кората.

Букбокс читанка: „Кога престануваме да го разбираме светот“ од Бенџамин Лабатут

Ретко се случува да сме толку воодушевени од некоја книга што го одложуваме пишувањето за неа за да не си го расипеме чувството, кое во процесот на прераскажување и интерпретирање се рационализира и разводнува. Оваа е една од нив. 

Ќе се снима нов биографски филм за Леонардо да Винчи

Филмот ќе претставува адаптација на биографијата од 600 и кусур страници на Валтер Ајзаксон за ренесансниот научник, уметник и изумител.

Македонски етнолог на страниците на Њујорк Тајмс

Александар Арабаџиев, етнолог произлезен од Институтот за етнологија и антропологија при ПМФ, УКИМ и мултиинструменталист со потекло од Радовиш, е учесник во ново меѓународно истражување кое се обидува да одговори на прашањето - зошто луѓето создаваат музика?

Нова изложба во Австралија посветена на симболиката на косата

Човечката коса, таа екстензија на нашите тела која е истовремено објект на обожување и на притаен страв, е инспирација на уметници од различни култури и времиња. Најнова изложба во Музејот на модерна уметност Хајд во Австралија ја поврзува со идентитетот, родот и социјалниот статус.

Најочекуваните филмови на Канскиот филмски фестивал 2024

77-иот Кан се одржува од 14 до 25 мај, а претседател на жирито е американската режисерка и актерка Грета Гервиг. Програмата содржи големи холивудски премиери, но и „помали“ филмови кои можат да изненадат.

Последниот скокач

„Универзитетската болница со која соработувавме добиваше многу повеќе скокачи од двете сорти во споредба со другите, поради нејзината близина до главните мостови - Менхетен, Бруклин и Вилијамсбург. Со текот на годините, справувајќи се со скокачитe и со другиот пореметен човечки материјал што работата му ги поставуваше на патот, Хенри стана благо закоравен, може да се каже дури и прегорен...“.

Како треба да се нарекува сопругот на претседателката на државата?

Во својот инаугуративен говор, новата претседателка на Македонија, Гордана Сиљановска Давкова, му се заблагодари на поддршката на својот сопруг. До сега имавме „први дами“, односно сопруги на претседатели-мажи. Како би можела да гласи оваа титула обратно?

Ужасната нова реклама на Епл за најтенкиот ајпад до сега

На ретро грамофон оди весела песна од Сони и Шер. Во кадарот се играчки, музички инструменти, уметнички алатки. Делува фино и носталгично, како да се предмети од нечија тинејџерска соба или складиште на спомени. Сè додека не почне да работи пресата, која од нив прави безоблична каша. Со неа потоа ќе се хранат „вонземјаните“, директно во вена.

Повеќе сакаш да живееш како колибри или како желка?

Скапо е да се лета. Гориш. Ја спржуваш машината. Го топиш моторот. Секое суштество на земјата има приближно две милијарди отчукувања на срцето кои треба да ги потроши во текот на животот. Нив можеш да ги потрошиш кроце, како желка, и да доживееш двесте години, или можеш да ги поминеш брзо, како колибри, и да доживееш две години.

На  13 мај, Меѓународниот ден на миксологијата: што значи зборот „коктел“?

Денес под коктел се подразбира напиток кој се состои од еден или повеќе алкохоли помешани со други состојки, како овошен сок или сирупи. Но потеклото на зборот всушност нема никаква врска со пиење.