Bookbox

По нуклеарните тестирања за време на Студената војна, во арктичките региони се појавил сериозен и долгорочен проблем: радиоактивниот цезиум-137 се наталожил во ирвасите и карибуата, што поттикнало децении научни истражувања за нуклеарниот отпад и неговото влијание врз здравјето на луѓето.

Многумина мислат дека осаменоста е проблем на богатите општества, каде што луѓето, трчајќи по пари и успех, ги жртвуваат социјалните врски. Но истражувањата покажуваат дека тоа не е точно. Напротив, западните, индивидуалистички општества – каде што повеќе луѓе живеат сами и религијата има помала улога – во просек се помалку осамени. Ова го покажува нова студија чии резултати ги објавува Економист.

Кога се искачаше по подруми

„Едно време се разминувавме со брат ми и неговите другари во подрумот, идевме на смени. Ама набргу брат ми ми го „препиша“ и останавме да го 'владееме' сами. Се играа карти, цигари и алкохол секако, се слушаше музика... Не се сеќавам, ама мислам дека не носевме гитари долу. Тапаните на Сале, органата на Трендо, моето старо искрино радио што Стив го преправи у појачало, гитарата јолана што ја купив од Данчо Габорот.“

Не се 5 сетила туку 33

Поминуваме голем дел од денот приковани пред екрани и најчесто ги занемаруваме сетилата освен видот и слухот. Но тие никогаш не престануваат да работат. Кога сме повнимателни, ги чувствуваме грубите и мазните површини околу нас, напнатоста во рамената, мекоста на лебот под прстите.

Електричниот накит и заборавениот гениј што го осветлил Париз

Париз веќе речиси два века е познат како „Градот на светлината“, симбол на Просветителството и технолошкиот напредок. Но историјата речиси целосно заборавила една од најнеобичните и најубави примени на светлината во париското општество од крајот на 19 век – електричниот накит.

Што е тоа „корпоративна култура“?

Поимот е често користен, но прилично неодреден. „Економист“, во соработка со истражувачката и ВИ-фирма КалчрИкс, се обиде да го измери квалитетот на културата во 900 компании од 19 различни индустрии. Резултатите покажуваат дека иако често се опишува само како „добра“ или „лоша“, таа всушност се состои од многу различни аспекти. Впрочем како и секоја култура. 

Нештото што ВИ уште не го разбира - харизма

Најновите ВИ програми можат да глумат интерес, да поставуваат прашања и да прават да се чувствувате видено и разбрано. Но, тоа не е харизма. Харизмата не е симпатичност, туку создавање на визија со повисоко значење, што може да биде дури и одбивна или вознемирувачка за оние што не се дел од неа.

По 116 години прв пат жена на чело на МИ6

Британската тајна служба имаше директорка, „М“, уште во 1960-тите. Ама ова беше фиктивен лик од филмовите за Џејмс Бонд. Сега, после повеќе од сто години постоење на оваа организација, на нејзино чело доаѓа вистинска жена, по образование - антрополог.

Kинески филозоф објавува книга за моќта на манипулацијата - излегува дека тој не постои

Кога италијанскиот филозоф и есеист Андреа Коламедичи под псевдоним ја објавува „Хипнократија: Трамп, Маск и новата архитектура на реалноста“, неговата намера не е само да додаде уште едно дело на полицата со современа критичка литература, туку да отвори провокација за самото постоење на вистината во ерата на дигиталниот хаос. И ова му успева, на малку необичен начин.

Лувр остана затворен поради преморен персонал

Најпосетуваниот музеј во светот и симбол на уметноста, денес, 16.6., остана затворен. Не поради војна или терористичка закана, туку поради персоналот кој започна спонтан штрајк, предупредувајќи дека институцијата се распаѓа одвнатре.

На Блумсдеј: „Старата слатка љубовна песна“ од „Улис“ и нејзината симболика

Денес е Блумсдеј – денот кога светот му оддава почит на Џејмс Џојс и неговото ремек-дело „Улис“, роман што важи за еден од најголемите уметнички достигнувања на 20 век. Настаните во него се одвиваат во текот на еден единствен ден - 16 јуни 1904 година, во Даблин, а главниот лик е Леополд Блум, за кого една посебна, стара песна има големо значење.

Букбокс гледаше: „Како да - со Џон Вилсон“ (докусерија)

Да се опише она што го прави Џон Вилсон како „документаристика“ е недоволно поетично. „Мемоар“ е пренарцисоидно. „Автоетнографија“, преакадемски. Ова е всушност туторијал, како да се прават нештата за да се (пре)живее. 

Конечно официјално издадена хомоеротската збирка песни на Лорка

Во 1983 година, анонимно беше објавена мала црвена книшка со љубовни сонети на Федерико Гарсија Лорка, напишани пред неговото убиство во Шпанската граѓанска војна и чувани во тајност од страна на семејството речиси 50 години. Овие „Сонети на темната љубов“, исполнети со страст и болка, сведочат за интимната страна на Лорка што долго време била премолчувана. Сега е објавен факсимил од оригиналното „бутлег“ издание, оживувајќи едно од најсмелите и најтрогателни поглавја од шпанската книжевност.

Судскиот процес кој може да ја одреди иднината на битката ВИ наспроти авторски права

Во средата, долготрајниот спор меѓу Холивуд и индустријата за вештачка интелигенција се заостри, откако филмските гиганти Дизни и Јуниверзал поднесоа тужба против Мидџрни – една од најпознатите платформи за генерирање слики со помош на ВИ, за повреда на авторски права. 

Хуманитарните акции на јапонската мафија

 Јапонија доживеа тежок финансиски колапс во раните 1990. Овој настан доведе до пад на БДП, хаос на берзите, стагнација на платите и губење на глобалната предност на познати компании како Сони, Панасоник и Тојота, кои почнаа да заостануваат зад новите кинески и корејски конкуренти. Сето ова влијаело врз реакцијата на властите на големиот земјотрес од 1995, кога инаку озлоглосените јакузи стапуваат на хуманитарна сцена.

Холивуд пропаѓа, тоа не ми се допаѓа

Изминатата деценија беше исклучително тешка за Холивуд - и како индустрија и како место за живеење. Лос Анџелес се соочи со серија кризи, вклучувајќи пожари, штрајкови, пандемијата, падот на посетеноста на кино салите, како и подемот и падот на стримингот. Сето тоа доведе до криза на идентитетот. Денес многумина што работат во индустријата велат дека ЛА повеќе личи на пропаднат индустриски град отколку на гламурозниот центар на забавата што го знае(в)ме. 

Eла, ела Салмонела - од каде бактеријата го добила своето име?

Салмонелата е една од најчестите причини за труење со храна ширум светот. Иако името ѝ звучи како на англиски да има врска со лосос, тоа нема никаква врска со риба. Секоја година, оваа тврдоглава бактерија напаѓа милиони луѓе во светот, а ова е особено често лете, поради високите температури кои ѝ овозможуваат побрз развој. 

Кој ја измислил Коктата?

Првиот газиран сок во Југославија, Коктата била успешно промовирана во март 1953 година, за време на меѓународниот натпревар во ски скокови во Планица. Нејзиниот изумител не само што знаел хемија и технологија, туку и бил махер за маркетинг.

Таен агент, воен пилот и автор на бестселери - почина Фредерик Форсајт

Писателот кој ги претвори своите новинарски искуства и работата со британската тајна служба во светски бестселери, почина на 86-годишна возраст по кратко боледување.

Колку чести се истовремените пронајдоци?

Кога Александар Греам Бел поднел патент за телефон во 1876 година, за само неколку часа го претекнал својот конкурент Елиша Греј. Овој настан покренал долга правна битка што завршила во корист на Бел. Ваквите примери на истовремени пронајдоци се почести отколку што се мисли. 

Дали знаевте дека наградите Тони се всушност именувани по жена?

„Театарските Оскари“ или наградите Тони, кои се доделуваат во различни категории за изведбите на Бродвеј, постојат од 1947 година. Сепак, ретко кој се прашува по кого е именувана оваа награда. Всушност, „Тони“ е скратено од Антоанета Пери, жена чие дело оставило траен белег врз театарската уметност.

Сценскиот дизајн на првата бродвејска претстава што беше пренесувана во живо на телевизија

Вчера, 08.06., во Рејдио мјузик хол во Њујорк беа доделени наградите Тони во повеќе категории бродвејски театар. Помеѓу номинираните беше и сценограф кој веќе ја има добиено наградата, за хит претстава која истата таа вечер ја имаше својата последна изведба, а претходната беше пренесувана во живо на Си-ен-ен.

Букбокс читанка: „Хизмина и Хизминиј“ од Евматиј Макремволит или сте чуле ли за византиска еротика?

Кога ќе се каже „Византија“ повеќето од нас замислуваат православни цркви и манастири, дворски сплетки и интриги, книжевност која главно се однесува на житија на светци, верски химни и проповеди. Секс и еротика? До појавувањето на ова дело, прв пат преведено на македонски, бевме убедени дека секс во Византија - немало.

На Дуовден: дали ВИ е виновна за смртта на авторот или само нè враќа во време кога тој не бил важен?

Кога некој текст е генериран од големи јазични модели како ЧетЏипити, Клод или Дипсик, сликата за тоа кој е „автор“ се замаглува. Технички гледано, алгоритамот го напишал текстот, но човек го иницирал, поставувајќи ги основните параметри. Во време пред писменоста, усното народно творештво немало познат автор и ова прашање воопшто и не било битно. Дали ова е враќање на тие времиња?

Сте чуле за „назогенитален рефлекс“?

Во февруари 1895 година во Виена, 30-годишната Ема Екштајн требала да биде подложена на хируршка интервенција. Се жалела на болки во стомакот и на тага, особено за време на менструација. Доктор Вилхелм Флис од Берлин, пријател и соработник на Сигмунд Фројд, предложил да ѝ се извадат коски од носот, верувајќи дека со тоа ќе ѝ се решат менструалните проблеми. Тој бил воден од идејата за назогенитален рефлекс — теорија дека постои силна поврзаност меѓу носот и гениталиите.

Доброто, лошото и грдото: лажното интервју со Клинт Иствуд

Приказната оди вака: австриски весник објавува интервју со Иствуд кое станува вирално. Набргу потоа славниот актер и режисер излегува со соопштение дека целата работа е измислица. Не дека е прв пат да се лиферува лажна вест во медиуми, ама оваа откри некои поскришни аспекти на тоа како функционира публицистичката машинерија зад славните личности и под каков притисок се новинарите во оваа „ниша“.

Во Холандија се отвори Музеј на миграцијата

Во срцето на ротердамското пристаниште, на полуостровот Катендрехт, деновиве официјално се отвора нов културен репер - музејот Феникс. Сместен во стогодишен магацин на јужниот брег на реката Мас, овој нов музеј ја раскажува историјата на миграцијата преку уметноста, со амбиција да стане една од клучните институции во Европа што ги истражуваат човечките патишта, судбини и преселби.

Кога Марија Жоао го пееше Шекспир

На овогодинешното издание на ОффФест после многу години ни доаѓа португалската музичарка која доцна открила дека знае да пее. И од тогаш не запира.

Човекот што ги измисли инстант нудлите

На 25 август 1958 година, јапонскиот пронаоѓач и бизнисмен со тајванско потекло Момофуку Андо (1910-2007) го претставил првиот производ од нов вид храна - инстант нудли наречени „Чикен рамен“. Со цел да помогне во решавањето на недостигот од храна во Јапонија по Втората светска војна, Андо создал храна која може да се подготви брзо, да се чува долго и да биде достапна за широката популација.