Bookbox

Фројд уште во 1917 година зборувал за пресврти во науката што ја разнишале човечката самодоверба и ја релативизирале нашата „привилегирана“ позиција во светот. Секој од овие удари нè соочил со нови граници на нашата посебност. Денес, со развојот на вештачката интелигенција, многумина сметаат дека сме сведоци на уште еден таков удар – интелектуален – кој повторно го отвора прашањето за нашата улога и значење во светот.

Во 2025 нема недостаток на литература за самопомош и за тоа како треба да се живее среде модерните турбуленции. Но како и во повеќе области на човечкото живеење, можеби најдобра стратегија е да се види што од минатото го преживеало тестот на времето, затоа што на крајот на краиштата проблемите се истите, исто како и решенијата. 

Како Битлси наоѓале инспирација во авангардната класика

Во средината на 1960-тите, додека доминирале на топ-листите, правеле генерации тинејџерки да паѓаат во транс и биле постојана мета на медиумите, Битлси истовремено се запознавале и учеле од најсмелите и најзначајни композитори на класичната музика.

Дали минералната вода е „природна“ ако е филтрирана?: новото прашање што и не е толку ново

Неодамнешен скандал со филтрирањето на познатата вода „Перие“ потсети на тоа дека прашањето околу тоа дали минералната вода е природно-природна ако е „чепната“ постоеле уште пред неколку векови. 

Невротични мачки и хипноза за лажговци: 180 години од списанието „Сајентифик Американ“

Eдно време го добивавме на домашна адреса, иако со големо задоцнување. После стана достапно онлајн со претплата. Денес списанието за наука кое почнало да излегува во 1845 е најдолго издаваното во САД, со континуитет од век и плус 80 години. 

Човекот кој го обиколил светот сосема слеп

Во време кога повеќето од нас за обичен викенд до соседството планираат однапред со месеци, а со подалечните патувања се фалиме на сите ѕвона на социјалните мрежи, еден човек без водич, патничко осигурување и без инстаграм профил го пропатувал светот иако имал тежок хендикеп.

Баба заборава: сликовницата која им помага на семејствата да се соочат со деменцијата

Познато е дека приказните за деца не се наменети само за забава туку се нивна подготовка за живот, особено кога се во прашање тешки теми. Една од нив до сега е ретко обработувана, а се однесува на она што се случува кога некој во семејството станува сенилен.

Манифестот кој треба(ше) да се случи

Декември 2013. Четворица ентузијасти се собираат во „Цреша“ и го формираат јадрото на замислената внатрешно-револуционерна јазичка организација „Зборци“, чија цел е вбризгување свежина во употребата на македонскиот јазик и борба против замислените грама-наци величини. 

Алгоритмите како егзистенцијална закана

Нова книга на математичарката Кети О’Нил го анализира собирањето на големи количества податоци за политички цели, и објаснува како алгоритмите можат да се употребат како оружје против демократијата.

Диоген втор пат протеран од родниот град

Фондацијата Ербакан неодамна организирала протест во родното место на Диоген, Синоп, барајќи отстранување на статуата на овој древно грчки филозоф. Зошто? Затоа што преку неа се ширела грчката идеологија.

Дали може да се разболиш од одење во музеј?

Не мислиме на некаква метафоричка болест која се фаќа од посета на места обременети со идеологија и историја, и со артефакти кои асоцираат на нив. Зборуваме за многу физички болести кои се фаќаат ако фаќате предмети во музеј, a кои ги фаќале многумина пред вас

Приказната за откачениот пронаоѓач-убиец и обезглавената новинарка

Иако така звучи, насловот не е трилер роман или криминалистички филм. Всушност се работи за актуелен, сè уште не до крај расветлен случај, кој како таков веројатно повеќе припаѓа на рубрика од типот на црна хроника. Ама ние се зачитавме.

Сурфање со Сартр

Поп-културата го има претставено сурферот како анти-мудрец: некој кој ја отфрла идејата за длабоки вистини, и на кого му се потребни само добри бранови, даска и кул тен за да се чувствува добро во својата кожа. Но има и поинакви, анти-Бејвач ставови.

„Мнозинство“ - театарска претстава во која публиката гласа за етички прашања

Eдна од мааните на директната демократија е што гласачот, кој инаку се колне дека разумно расудува, може да биде манипулиран така за на денот на изборите да заокружи опција која инаку не би му паднала на памет. Една претстава се обидува да покаже како се случува тоа. 

По смртта на Џери Луис: дали некогаш ќе го видиме неговиот „загубен“ филм?

Меѓу оние кои тажеа по еден од најголемите комичари во историјата, кој почина неодамна на 91, имаше и такви кои веднаш искоментираа - „Нека му е лесна земја, веднаш да се објави Денот кога кловнот плачеше!“. Ама од Конгресната библиотека велат дека тоа нема да се случи до 2024-та.

Женско помрачување на сонцето

Денес, 21 август, околу 12 милиони луѓе ќе можат да го посведочат целосното затемнување на сонцето, прво кое ќе се гледа од целиот северно-американски континент, од еден брег до друг, од 1918. Нова книга под наслов „Американска еклипса“ од Дејвид Барон ја раскажува приказната за обидот на една нација да ја фати „сенката на месечината“ и улогата на жените во ваквиот потфат.

Букбокс гледаше на Македокс: „Avec l'amour" (2017)

Не се сеќавам кога последен пат сум присуствувала на искрени стоечки овации по завршување на проекција, а камоли да се работи за документарец. Ама и тоа се случи, на домашната премиера на овој во основа неамбициозен, но крајно „фил гуд“ македонски филм, правен со многу љубов. И ова не е лажна вест.

Букбокс читанка: „Сенките на новозаветната етика“ од Љупка Христова-Башевска

Да има правда, ко што нема, оваа книга би требало да биде вистинскиот скандал кој ѝ се случил на нашата средина. И тоа не затоа што се обидува некого да расколеба во неговата вера, туку затоа што полемизира со убедувањето на неверниците, дека без оглед дали Библијата се чита како Света книга или како световна лектира, таа содржи патокази кон доброто, моралното и вредното. „Чекајте малку, другари!“, вели авторката - македонскиот Кристофер Хиченс.

Пред интернет: библиотекарките кои разнесувале книги на коњи

Во текот Големата депресија во САД, кога целата нација била во длабока криза, библиотекарите ги полнеле бисаѓите со книги и на коњ ги посетувале изолираните предели на Кентаки - една од најпогодените држави од парализираната национална економија.

Набљудувачот и набљудуваните: кога наш истражувач ќе почне да се занимава со Твитер

Често сме пишувале за лингвистички анализи кои се однесуваат на социјалните мрежи, кои станаа доминантен виртуелен „терен“, и тоа не само за јазичарите, туку и за психолозите, антрополозите, психијатрите, и секој оној кој сака да разбере како (побогу) функционира современиот човек со пристап до интернет. Но немавме локален пример за истото. Сè до сега.

Кога Нобеловецот Куци програмирал компјутери да пишуваат поезија

Пред да стане еден од најпознатите светски писатели, Нобеловецот и двократниот добитник на Букер, Џ. М. Куци, работел како програмер. Од денешна перспектива ништо спектакуларно. Но зборуваме за 1960-тите кога сè уште никој немал компјутер во канцеларија.

Со графити против говорот на омраза на Твитер

Германско-израелски уметник кој ја обвинува социјалната мрежа за неагилност во бришењето на твитови полни со говор на омраза, ги земал работите во свои раце - испишувајќи ги навредливите пораки на улицата пред седиштето на компанијата во Хамбург.

Жените кои помогнале во подемот на Кју-клукс кланот

Стереотипно, се смета дека женските политики се секогаш понежни и помалку расистични од машките. Историски податоци за жени на раководни позиции на американскиот ККК кој заговара(л) супериорност на белата раса, антисемитизам, хомофобија и антикомунизам, прикажува една поинаква слика.

Букбокс читанка: „Ризик: науката и политиката на стравот“ од Ден Гарднер

„Скопски Аеродром ќе се наполни со бегалци“. „Вакцинираните деца имаат до 500% повеќе болести за разлика од невакцинираните“. Ова се само дел од aктуелни наслови на статии на македонските портали. Хиперболи, лажни информации, комбинирани со неколку извичници и вознемирувачки фотографии можaт да го разбудат човекот од камено доба во секој од нас - oној кому му е страв без оглед на свеста дека сето наведено може да е целосна измислица.

Добитникот на Струшкиот венец: Сè што сакав е да пишувам песни од кои нема да се срамам пред пријателите

Да го искористиме моментот дур уште „се јава на бранот на еуфоријата“ во врска со СВП, за да проговориме за важните работи. На пример за тоа кој е овогодинешниот добитник, за кого никој не се сети да крене џева. А човекот самиот си кажува дека не само што не е некој генијален поет, туку дека има и побитни работи од поезија. На пример - полнење стапици за глувци со путер од кикирики.

Јазичкиот експеримент на кралот на Шкотска

Додека се занимаваме со нашиот закон за јазиците, да видиме како на крајот на 15-тиот век еден владетел се обидел да покаже кој е најстариот јазик, оној оригиналниот, даден од Бога, преку експеримент кој подразбирал целосно отсуство на каков и да е говор.

Ханиф Курејши за неговиот пријател, Дејвид Боуви

На 7 септември ќе излезе нова, до сега најдетална биографија на Дејвид Боуви. На повеќе од 500 страници, таа содржи 180 интервјуа со негови пријатели, конкуренти, љубовници и соработници, од кои повеќето никогаш порано не зборувале јавно за нивната врска со Боуви.

Подем на книгите на тема досада (кои не се досадни)

Во последниве две години е забележан тренд на објавување книги на тема која кажува нешто за „цајтгајстот“ кој го живееме. Време во кое многу интересно не е (веќе) интересно.

„Правилото на 7 секунди“ или како да не изгледаш како лесна жртва на напад

Веројатно има социјални, логистички и културолошки разлики помеѓу напади кои би можеле да се случат на улица поради кражба, сексуално малтретирање или киднапирање во различни земји. Но според нова книга на оваа тема помеѓу нив има и нешто универзално - оние кои напаѓаат одлучуваат дали сте податна жртва за само неколку секунди.