Bookbox

Погледнете си ги рацете. Левата и десната изгледаат исто, но ако се обидете да ги ставите една врз друга, тие не можат совршено да се поклопат. Тоа е затоа што тие се огледални слики, но не се идентични. Во хемијата, оваа појава се нарекува хиралност, и се јавува кога молекулата има таква структура што не може да се совпаѓа со својата огледална слика. Ако ова не се земе предвид, на пример во фармацијата, можни се фатални последици кои се случиле во 1960-тите во 46 земји во светот.

Повеќе од една третина од 40-те најпреведувани книжевни наслови за 2025-та се од јапонски автори. Меѓу нив секако е Харуки Мураками, но и помлади и помалку познати автори вон Јапонија. Карактеристично е и што повеќето се - жени.

Стигмергија - ако секој си ја гледа својата работа и ги инспирира останатите да го прават истото

Термитите и мравките немаат некаков Це-ка кој донесува петгодишни планови, издава наредби и координира. Секој работник е комплетно незаинтересиран каква форма ќе има финалната мега-структура. Па сепак работат цело време, и работат добро. Можно ли е да научиме нешто од нив?

Наскоро серија со Стујарт од „Биг бенг тиори“

„Стујарт не успева да ја спаси вселената“ официјално доби зелено светло од ХБО. Едвај чекаме да ја видиме серијата посветена на овој шармантен продавач на стрипови кој никако не успева да продаде доволно за да не спие во сопствената продавница.

Британскиот образовен експеримент од 1960-тите кои оставил неписмени цели генерации

Почетната наставна азбука (Initial Teaching Alphabet – ITA) бил радикален, но слабо познат образовен експеримент спроведен во британските училишта (и во други англофонски земји). Таа требало да им помогне на децата побрзо да научат да читаат, преку поинтуитивен правопис, но всушност ги сменила основите на писменоста за десетици илјади деца. Потоа таинствено исчезнала, но не без последици.

Римската божица на канализацијата

Римската канализација, Клоака Максима, била заштитувана од божица чиј храм стоел блиску до Форумот.

Како лути пиперчиња помогнаа да се добие Нобел за медицина

Вчера, 4.10, започна циклусот на доделување на Нобеловата награда во различни области. Во онаа за физиологија и медицина добитниците истражувале како чувствуваме температура и допир. Првото со - чили пиперки. Да беа наши, ќе беа везенки.

„Ловособирачки водич за 21 век“ од Хедер Хеинг и Брет Ванјстин

Да не беа наднасловите на рубрикава стандардизирани, овој лесно можеше да гласи - „Купивме (и тоа уште во претплата) и прочитавме, за вие да не морате“. И покрај сета солидарност со „изопштените“, ова не е баш начин да ни се оддолжат.

Сказна за инцест oд авторот на „Пинокио“ ќе биде прв пат објавена на англиски

Карло Колоди денес е најпознат по „Пинокио“, која кај нас е и лектира. Но интересот за волшебните приказни кај него бил поттикнат од превод на бајка на Шарл Перо, која додуше е на малку необична тема. 

Кога Њујорк Тајмс ги „спржил“ книгите кои денес се класици

Некои од книгите кои денес се сметаат за најдобри во модерната историја на книжевноста, како „Квака 22“ или „Нежна е ноќта“, не наишле на добра критика на страниците на влијателниот весник. Не дека тоа нешто многу им наштетило.

Памфлетот за сексуално образование од 1916 поради кој се променило законодавството на САД

Активистката за женски права Мери Вер Денет на почетокот на минатиот век била уапсена поради тоа што по пошта испраќала самоиздаден сексуален прирачник, кој го напишала за да ги подучи своите синови-тинејџери.

„Нашиот пат: 25 женски приказни од историјата“ од Ивана Хаџиевска, Ивана Драгшиќ и Јана Коцевска

Први индустриски работнички, универзитетски професорки, курирки во народно-ослободителни движења, активистки, ди-џејки, синдикални работнички - жени кои често се изоставени од официјалната историја, или кои во неа се претставени еднодимензионално, без контекстот во кој живееле и твореле. Оваа збирка биографии - резултат на детално истражување - претставува долго одложувано чествување, отворен прозорец за наплив на свеж воздух во сфаќањето на историјата и на активното учество на жените во неа.

Kaко експерименти со глувчешки утопии довеле до мрачни предвидувања за иднината на човештвото

Да, добро прочитавте - глувчешки утопии. Експерименти во кои им било давано неограничено количество храна и вода, па дури и интимни „апартмани“. Сето ова за проучување на ефектите на густината на населението врз однесувањето. 

Татата-татата: приказната за една музика за чекање

„Чекачка музика“ е онаа што ја пуштаат на линиите на кои обично се јавуваме со жалба, поплака или прашање, и која нè нервира бидејќи колку повеќе трае, толку повеќе губиме од скапоценото време. Еден човек се з’гнал да дознае која е мелодијата што постојано ја слушал кога се јавувал по лекари.

Брана меѓу нас и неизвесноста: нова книга за непостоењето идеален карантин

Федерален карантин отворен непосредно пред пандемијата - со само 20 кревети. Рудници за сол, изолирани острови, обезбедени скривници. Обиди човештвото да се самоизолира, од себе и од морничавите „други“. Оваа нова книга покажува дека тие напори се залудни.

„Око за око“: групата која сакала да отруе милиони Германци како одмазда за холокаустот

Педесетина млади мажи и жени по Втората светска војна планирале да ги контаминираат изворите на вода во повеќе германски градови и да ги отрујат воените затвореници во сојузнички камп близу Нинберг.

Загубениот албум на претседателот на Замбија, Кенет Каунда

И во револуционерните 1960-ти, герилецот Каунда шетал наоколу со точак и гитара. Често знаел политичките пораки да ги вметне во песни. Сега е пронајден албум од 2005, со кој се обидувал да ги образува младите во врска со ХИВ.

Британскиот музеј влегува во светот на „незаменливите токени“ (NFT)

Дојде време и големи национални музеи, кои во принцип се сметаат за конзервативни и потешко прилагодливи на новите трендови, да почнуваат да ја користат новата дигитална „валута“. Штом е така, значи навистина е сериозно.

Зошто толку многу филмови и серии се случуваат во хотели?

Од „Сјаење“, преку „Девет совршени туѓинци“ до „Белиот Лотос“, хотелот е прилагодлив контекст, во кој е многу лесно да се постави лепеза од различни ликови.

Полинезискиот „принц“ кој станал ѕвезда во Англија

Нова книга на американски историчар е инспирирана од животот на Маи, првиот островјанин од Пацификот кој ја посетил Британија во 18 век.

Moраме ли да спиеме?

Зошто треба да се ставаме во потенцијално опасна ситуација - да сме несвесни за околината неколку часови ноќе - која ни троши околу третина од возрасните животи, и повеќе од детството? И не само што не се буниме, туку заедно со кучињата, лавовите и речиси секое друго животно, уште и уживаме во дремење и длабок сон.

Букбокс гледаше: „CODA“ (2021)

Насловот на филмот e напишан на латиница бидејќи е акроним, и на англиски означува „дете на глув родител“ (Child of Deaf Adult). Во случајов последниот збор треба да е во множина, бидејќи тинејџерката Руби Роси е ќерка не на еден, туку на двајца глуви родители. А исто така глув е нејзиниот брат. Да се биде единствениот аудио канал на семејството со светот за неа не е лесно.

Зошто Толстој го мразел Шекспир?

Да кажеш за Шекспир дека е „мех“, па дури и дека го мразиш, е рамно на богохулие. Оние кои отпорашки се изјасниле на овој начин заслужуваат почит, ако ништо друго поради нивната храброст да му контрираат на големото мнозинство.

Германскиот „град на слепите“

Марбург во Германија се гордее со тоа што е „Блинденштад“, град кој се има прилагодено на потребите на слепите и на оние со оштетен вид. Но оваа репутација се должи на едно особено иновативно училиште.

И Чак Паланиук со нов серијализиран роман на Сабстек

Њузлетер платформата однапред му плаќа на Паланиук за книга под наслов „Позелени пасишта“ (Greener Pastures), без никакви обврски околу тоа што и како ќе пишува.

Кажи ми најгрд кој е: натпреварот за најбизарен објект во Кина

Во Кина повеќе од една деценија се организира натпревар за 10 најгрди објекти во земјата. Меѓу нив има некои кои се навистина такви, но истовремено се шармантни во својата неубавост.

Француската пијанистка која издаде албум на 107 години

Колет Маз свири пијано од петгодишна возраст. Сега има 107 и тукушто го издаде својот шести албум. Кога била мала родителите не ѝ дозволувале многу-многу да вежба, за случајно да не стане професионална пијанистка.

„Моќта на кучето“ (Power of the Dog, 2021)

Кога правевме преглед на најинтересното од овогодинешниот Венецијански фестивал, еден од филмовите беше најновиот на новозеланѓанката Џејн Кемпион. Најпрвин вестерн, тој споро но сигурно се претвора во нешто поинакво.