Bookbox

Некаде во Мексико постои проколнат остров, гонет од сеништето на одамна удавено девојче. За да се смири нејзиниот дух, сопственикот на местото почнал да закачува кукли. Едно време почнале да доаѓаат туристи. А најнови гости му биле Лејди Гага и Тим Бартон. 

Американскиот физичар Џон Мартинис, професор емеритус на Универзитетот во Калифорнија, Санта Барбара, и годинашен добитник на Нобеловата награда за физика, во интервју за „Јутарњи лист“ раскажува непознати детали од својот живот и за своите хрватски корени од островот Вис, поточно од гратчето Комижа.

Што е тоа - „ништо“?

Иако звучи необично, во историјата на филозофијата подеднакво, ако не и повеќе, е дискутиран проблемот на непостоењето, на „не е“ наспроти „е“. Дали „ништо“ може да се замисли и да се искаже? Ако може, тогаш, како е тоа - ништо? Доколку ве интересира, добро. Доколку не - ништо.

Предвидувањето од 1970 дека старите ќе станат „граѓани од прв ред“ во 2025-та

Пред повеќе од 50 години научниците очекуваа дека до 2025 ќе живееме по 90 години и дека староста ќе стане „првокласно граѓанство“. Денес, бројките се далеку поскромни, и покрај сиот технолошкиот напредок. Но уште позагрижувачко од должината на животот е неговиот квалитет и односот на општеството кон повозрасните лица. Читавте вести за домовите за стари деновиве...

Во првиот филм за „Титаник“ играла преживеана од трагедијата

Само еден месец по потонувањето на „Титаник“, во април 1912 година, 22-годишната американска актерка Дороти Гибсон – една од преживеаните – снимила филм за трагедијата. „Спасена од Титаник“ била првата драматизација на познатиот настан, снимена и објавена во мај истата година.

Црната историја на нафтата

Нова книга на речиси 800 страници го истражува нашиот однос кон скапоцените комплексни јаглероводороди во кои спаѓа нафтата, а кои се истовремено благослов и проклетство за луѓето на чие земјиште е пронајдена.

Бугарска верзија на играта „Карти против човештвото“ оценета како навреда на „древните вредности“

Ако не сте ја играле, американската друштвена игра Cards Against Humanity подразбира влечење карти на кои се испишани одредени реченици, кои треба да се дополнат. Тие често се политички некоректни, „мрсни“ и навредливи - тоа е смислата на играта. Изгледа не и кога станува збор за бугарска верзија.

Aфриканските претходници на Лок, Хјум и Кант

Највисоките идеали на европското просветителство биле промовирани повеќе од еден век порано од Етиопјанец кој живеел во пештера, одбегнувајќи верски прогон поради своите рационалистички ставови. И тој не бил единствен филозоф од Африка чие име би требало да стои до оние на Хјум или Лок.

Како за филм: приказната за Сенегалката Веселинка од Битола

Годината е 1928. Во белградска Политика излегува текст за „една наша црна гостинка“, родум од село близу Битола, чедо на Првата светска војна, чиј татко, Сенегалец, војувал на Солунскиот фронт. Новинарски текст како расказ, приказна како за филм.

Што значи кога „умот ти собира волна“?

Во постарата литература на англиски често се појавува израз кој денес не е во употреба, а кој означува активност со која радо би се занимавале, ако ни се овозможи раатот.

Koj рече дека турбофолкот не е поезија?

Студентка по политикологија и новинарство за време на пандемијата почнала да постира видеа во кои рецитира турбофолк хитови. Доволно е да ја смениш сценографијата, стајлингот на изведувачот и да фрлиш малку зачин од позадинска музика, па „Каква гуза“ да звучи како Мајаковски.

Букбокс гледаше: „Одмазда“ (2022)

Филм кој ве вози по жанровски кривини - почнува како „лајтерица“, комедија на забуни и сатира, за подоцна на моменти нагло да сврти во поинакви води, доволно кратко за да не оптовари, но и доволно јасно за да разоткрие силна социјална критика, особено кон поделбата на „градски деца“, растени на чиа и електрични велосипеди, и „провинцијалци“ кои се радуваат на хамбургер. Ама додека првите само го цитираат Чехов, вторите навистина го читале.

Пред клима уредите: ладалата како мода и политика

Во просторија без еркондишн и без промаја секогаш добро доаѓа тенко списание или флаерче за да се мафта со него и барем да се создава илузија на струење на воздух. Ретко кој со себе носи ладало, но тоа во минатото и не служело само за разладување, туку сигнализирало престиж и статус. 

Приказната за „Инает куќата“ во Босна

Денес е ресторан со традиционални босански специјалитети и со необично име. „Инает куќа“ навистина постои благодарејќи на инаетот на нејзиниот поранешен сопственик.

Кога библиотеките користеле Циклон-Б за дезинфекција на книгите

Од почетоците на јавниот библиотечен систем, јавниот и отворен пристап кон книгите предизвикувал страв и желба за прочистување на библиотечните полици и на читалните. Ова се однесувало не само на нештата што можат да ги нападнат книгите, туку и на социјално непожелните посетители во самата библиотека.

Против август

„Сè што си мислел да кажеш или да направиш сега постои во минато време: без оглед дали било кажано или не, дали било комплетирано или никогаш не ни почнало. Месецот функционира, признавам, како одличен изговор. Се тешам себеси и другите во врска со моите грешки и неуспеси, со ветувања за она што ќе се случи во септември“.

Од најновиот филм за Елвис: необичниот сленг на панаѓурските работници

„Елвис“ е нов биографски филм на Баз Лурман, кој го следи животот на кралот на рокeнролот од перспектива на неговиот менаџер, полковникот Том Паркер. Направен „стриповски“, со многу брзи монтажи и ефекти, но и со добра музика, тој содржи еден детал кој е малку тешко да се забележи - тајниот говор на панаѓурот, карневалот, циркусот.

Уморот влијае врз нашата вeликодушност

Дали ќе помогнеш на непознат со торби од пазар, ќе станеш на трудница во автобус или ќе донираш поголема сума во добротворни сврхи не зависело од тоа колку си во суштина љубезен и хуман. Туку од тоа колку си наспан и одморен.

Нацисти под пирамидите: соработниците на Хитлер кои нашле засолниште во Египет

По Втората светска војна голем број соработници на Хитлер нашле засолниште во Египет. Нова книга укажува на долготрајното влијание кое тие го вршеле во локалната и регионалната политика, заземајќи високи советнички места во тогашната влада. Пример е Ариберт Хајм, познат како „Доктор Смрт“ или „Касапот од Матхаузен“, кој ѝ избегал на правдата и живеел тивко во Каиро како муслиман, под името Тарек Хусеин Фаред до својата смрт во 1992. 

Зошто сакаме лута храна?

Еволутивните биолози сметаат дека човечката тенденција за јадење зачинето и луто е резултат на неопходност. Психолозите имаат малку поинакво толкување.

Букбокс на Македокс: „Нели и Надин“ (документарен, 2022)

Шведскиот режисер Магнус Гертен е фасциниран од архивски снимки од пристигнувањето во Малме на преживеани од германските логори од Втората светска војна. Ова е негов трет филм на оваа тема, обид за идентификување на анонимните ликови и нивните приказни. И тоа какви приказни!

„Градини на задоволството“: скандалозното потекло на забавните паркови

Биле како Вегас - она што се случувало во хедонистичките „Градини на задоволството“ од регентскиот период (1811-1820) во Британија, останувало во градините. Тие биле токму она што го најавува нивното име, место каде без оглед на строгите морални норми на тоа време можело да се ужива во темните ќошиња на парковите или да се пие до зори со припадници на други класи. Дури подоцна ова се трансформирало во тобогани, колички на судирање и други видови семејна забава.

Скулптура правена 50 години со 40 милиони долари

„Град“ е скулптурален проект во пустината Невада, кој е толку голем (во должина од 2,4 километри) и чие создавање трае толку долго (половина век) што неговото постоење долго време се сметаше за урбана легенда. На 2 септември тоа конечно ќе биде претставено на јавноста, иако тешко дека ќе има побарувачка за билет повеќе.

Нина Спирова во Чачак

Синан Гуџевиќ за првиот македонски збор кој го научил благодарејќи на Нина Спирова - „бакнеж“ - и за необичното хронолошко поклопување на една погрешна, лажна или само лошо разбрана вест со нејзината смрт, не во Чачак, туку во далечната Америка. 

Букбокс на Македокс: „Во близина“ (документарен, 2021)

​​Трогателен филм за стареењето, опаѓањето на физичките моќи и периодот од животот кога единствено што останува се спомените, натрупани во душата исто како што е натрупан станот на 91-годишните близначки, некогашни славни пијанистки.

Нова видео игра за последниот човечки работник на Земјата

Футуристичка сатира, „Последниот работник“ е игра во која треба да замислите што би правеле доколку сте последниот човек кој работи во кошмарна верзија на магацин на Амазон.

По финалето на „Подобро барај го Сол“ - разликата меѓу антихeрои и негативци

Секоја епизода од последната, шеста сезона на „Бетер кол Сол“ ја одбележувавме со домашно направени синамон ролс. Како на шпицата на Симпсонови, семејството седнуваше на тесниот тросед и во обредна тишина се следеа судбините на Сол и Ким, Гас и Лало, Мајкл и Начо. Се читаа анализи на скриените симболи и на наративните поврзувања со „Брејкинг бед“. Се печатеше „бинго“ ливче за тоа што ќе се случи, а некои сцени се враќаа по повеќе пати. Сега, кога заврши, иронично се тешиме: „Добро де, има и други добри серии за гледање“. Само никако да ни текне која.

Стотици писатели ќе читаат извадоци од делата на Ружди во знак на солидарност

Настанот се вика „Во поддршка на Салман“ (Stand With Salman), тој ќе се одржи во Њујорк, а е сличен на она заедничко читање на „Сатанските стихови“ кое се организираше кога беше прогласена фатвата во 1989, а на кое присуствуваа повеќе од 3000 луѓе.

Букбокс читанка: „Прстен“ од Андре Алексис

Со канадскиот автор со потекло од Тринидад и Тобаго, Андре Алексис, на македонски прв пат се запознавме преку неговата „Петнаесет кучиња“. Овој нов превод е дел од истиот циклус од пет романи, а во него се обработуваат темите на љубовта, светото наспроти световното и саможртвата.