Bookbox

Актерот со огромна филмска харизма кој подоцна стана оскаровски режисер, почина денес, 16.09. на 89-годишна возраст во својот дом во Јута. Веста ја соопшти неговата публицистка, велејќи дека починал мирно, во сон.

Германска бајка регистрирана од браќата Грим (којашто можеби ја има и кај нас во некоја верзија) го илустрира што ни се случува во добата на вештачката интелигенција. Приказната за рибарот и неговата жена станува метафора за модерните „волшебни риби“ што ни ги остваруваат сите желби преку апликации и алгоритми. Од тоа излегуваме празни и со чувство на вина.

Глупоста не е од вчера (a ќе ја има и утре)

„Кратка историја на глупоста“ од Стјуарт Џефрис (2025) на духовит и често провокативен начин ја истражува глупоста низ историјата, филозофијата и културата. Авторот ја разгледува оваа тема преку низа примери – од Шекспировите лудаци, преку Дон Кихот и романите на Флобер, па сè до современи фигури на славни личности и политичари.

Џубокс: историја на машината што го создаде американскиот поп

Историјата на џубоксот е вистинска приказна за тоа како технологијата и забавата се испреплетуваат и го менуваат секојдневниот живот. Сè започнало кон крајот на 19 век, кога во американските барови се појавиле првите Едисонови фонографи на паричка, кои со текот на времето се развиле во познатите шарени апарати, што станаа симбол на младинската култура во педесеттите години.

Зошто собираме нешта?

„Култури на собирање“ е разновидна збирка есеи што се занимаваат со човечката страст за собирање. Самата се опишува како „чавкино гнездо“, во кое се испреплетуваат примери – од ренесансни принцови со нивните кабинети на реткости, па сè до денешни собирачи на вреќички за повраќање од авиони или сувенири од Елвис. Покрај тоа, книгата содржи и теоретски текстови што се обидуваат да ги откријат корените на оваа опсесија.

„Ај ма да те прајме турска глумица“: интервју со Билјана Јовановска за нејзината улога во нова турска серија на Нетфликс

Во моментов на Нетфликс оди турска серија во осум продолженија која не е онаква, „жалопојна“, каква што обично подразбираме под овој термин. Панкери, конзумеристичко општество кое не може да ги доброи своите жртви, семејство во кое сите имаат некаква тајна која ги јаде од внатре. И среде сето тоа, македонска актерка која глуми на турски. Добар почеток за една интересна приказна. 

Во пресрет на Велигден: што е со зајците-убијци во средновековните текстови?

Ако ете така, од мирно седење, ви текне да разгледувате ракописи од европскиот 13-ти и 14-ти век, на маргините ќе забележите бизарни цртежи: група зајаци како на ражен вртат ловци или ги варат нивните кучиња. Запознајте се со жанрот - „Одмаздата на зајаците“.

„Доволно стари“: јапонско ТВ шоу во кое мали деца вршат задачи за малку поголеми

На Нетфликс се прикажува шоу во кое деца, тип мали-мали, се испраќаат сами во светот. Ако мислите дека е глупо, погледнете барем една епизода, да видите како ќе ви се стега срце дур следите четиригодишно дете крај автопат. И колку навивате за него да му текне кога ќе го заборави слаткото кари на излез од самопослуга.

Што правеле луѓето кога немало наочари?

Кусогледоста денес погодува милијарди луѓе, а голем дел од нив не можат да си дозволат да купат соодветни наочари. Стапката на миопии нагло пораснала со развојот на читачката култура, иако тоа „читачка“ денес значи зјапање во ситни букви на мали екрани.

100 години од раѓањето на првата југословенска режисерка

Софија „Соја“ Јовановиќ режирала многу пред (само) трите колешки кои до сега го имаат добиено Оскарот - Кетрин Бигелоу, Клое Жао и Џејн Кемпион. Во Југословенската кинотека во тек е изложба посветена на нејзиното театарско и филмско творештво.

„Јави се на Русија“: необичната активистичка кампања на Литванците

Како да влијаеш на мислење на еден цел народ, среде негова војна со друг? Лесно е - сврти му на телефон. Па толку ли е тешко да направиш еден муабет со непознат?

Горила горила, бизон бизон: што се тоа тавтоними?

Како научно име на видови во кои и двата дела на името (за род и вид) се идентични, тавтонимите се дозволени кога станува збор за животни, но не и за растенија. 

Најбрзиот хирург на сите времиња, единствен кој убил тројца со една операција

Доктор Роберт Листон влегол во историјата со една титула која навидум е ласкава - најбрз со хируршкиот скалпел. Но таа брзина, како и хигиенските и други ограничувања кои ја обременувале работата на хирурзите во средината на 19 век, го претвориле во нешто поблиску до убиец.

Најбизарните страници на Википедија

Еден Инстаграм профил под име „Длабочините на Википедија“ собира необични статии за уште понеобични ликови и настани кои кој знае од какви причини се објавени тука. Тие понекогаш делуваат како парчиња фикција, друг пат како освежување од здодевниот свет на „сувите“ факти.

Што е тоа „ефектот на Мандела“?

Кога не само еден човек, туку голем број луѓе верува дека некој настан се случил, иако тоа не е така. Кое би можело да биде објаснувањето за овој феномен?

Букбокс гледаше: „Купе број 6“ (2021)

Добитникот на Гран при во Кан зборува за предели во кои среде студенилото и мразот сепак се случува топла човечка приказна. 

Баби место психијатри

Во Зимбабве се одвива необична програма за зачувување и подобрување на менталното здравје, која може да помогне во изнаоѓање алтернативни начини за заобиколување на стигмата од одење на класичен психолог или психијатар, и поттикнување емпатија кон оние на кои таа им е најпотребна.

Познатиот руски актер, Јул Борисович Бринер

Малкумина знаат дека актерот со избричана глава, најпознат по своите улоги во „Десетте заповеди“ и „Седуммината величенствени“ има доста комплицирано потекло: руско, бурјатско, швајцарско, германско и ромско.

„Носот ми расте“: парадоксот на Пинокио

На денот на шегата и безопасните лаги (ако воопшто има такви), парадокс кој вклучува еден од стереотипно најголемите лажговци во популарната култура, а не е политичар. Измислен е од 11-годишно девојче, чиј татко ѝ дал задача да смисли верзија на онаа „Еден Грк вели дека сите Грци лажат“.

Марвел рамо до рамо со Гилгамеш и Бајрон

„Спајдермен“, „Црниот пантер“ и „Капетан Америка“ ќе бидат дел од серија стрипови издадени во познатата едиција Пингуин класикс.

По повлекувањето на Брус Вилис: што е тоа „афазија“?

Медицинската состојба која доведува до губиток или пореметување на јазичните функции е причината којашто беше соопштена вчера, 30.3., за повлекувањето од актерството на славниот Брус Вилис. Што претставува оваа болест и дали има лек?

Нов вид, „солидарен“ туризам

Шетањето заради проширување на видици за други култури, дружење, правење селфиња и купување сувенири не е ослободено од политички и идеолошки бремиња. Едно движење се обидува да ја промени природата на оваа индустрија, инсистирајќи на тоа посетителите на одредено место да добијат пореална слика за тоа каде навистина дошле.

Создадено платно кое може да ви го „слушне“ срцето

Истражувачите создадоа нов материјал кој истовремено реагира и како звучник, и како микрофон, регистрирајќи дури и тивки звуци и претворајќи ги во електрични сигнали. Носејќи ваков елек или кошула може да се одговара на телефон, и истовремено да се следат виталните параметри на телото на оној што ги носи.

ММЕ, кој (и како) го измисли стандардот за 10.000-те чекори

Движењето стана опсесија, нагласена од седечката и изолирана глобална пандемија. Повеќе од 500 милиони луѓе во светот носат фитнес алка или користат апликација за броење на чекорите во текот на денот. Стандардот кој тие (ние!) треба да го исполнат за да им се важи, некој, некогаш, рекол дека треба да е десет илјади чекори, или отприлика 8 километри. Кој е тој и како дошол до оваа „магична“ бројка?

Куче-робот ќе помага на археолошките наоѓалишта на Помпеја

Се вика Спот и ќе биде користен за да се идентификуваат безбедносни и инфраструктурни проблеми, вклучително и тунели кои ги копаат крадци на археолошки остатоци. Ова е прв пат на вакво роботче да му се најде примена во заштитата на културното наследство. 

Шест пати кога на Оскарите било нерешено

Во текот на 94-годишното постоење на Оскарите, само неколку пати се случило Академијата да даде еднаков број гласови во неколку категории. Еве ги тие необични моменти.

Половина век од „Кум“: продуцентите не го сакале Брандо

На синоќешното доделување на Оскарите, како дел од одбележувањето на годишнините од значајни филмови, на сцената излегоа Френсис Форд Копола, Роберт де Ниро и Ал Пачино. Повод да се потсетиме на трилогијата која денес е класик.

Истражувачката што спиеше 24 денови како мачка

Студентка на Универзитетот во Токио требало да пишува труд за поврзаноста на квалитетот на спиењето со неговата локација. Одлучила скоро еден месец да спие онаму кадешто спиеле нејзините мачки. Резултат: физички имало незначителна разлика во квалитетот и должината на сонот во споредба со спиењето во кревет. 

Како да предвидиш кој ќе добие Оскар за најдобар филм врз основа на - кивање и кашлање

Во „Амадеус“ на Форман, кога царот гледајќи опера ќе се проѕевнеше, тоа автоматски значеше намалување на бројот на изведби. Ако зевнеше повеќе пати, таа се симнуваше од репертоар уште следниот ден. Доколку проѕевањето е знак на здодевност па оттаму може да биде земено предвид при оценка на уметнички дела, каква врска имаат кашлањето и кивањето? Бидете така.