Bookbox

Фестивалот на креативен документарен филм Македокс оваа година ќе се одржи од 21-28 август на неколку локации. Меѓу 75-те филмови има еден кој навидум многу пати сте го гледале. Но и покрај препознатливиот формат, тој сепак успева да трогне и да допре, низ приказните на децата од едно училиште во Виена. 

Нова книга под наслов „Книжевниот клуб на ЦИА“ од долгогодишниот новинар на Гардијан, Чарли Инглиш, е возбудлива историја на тоа како агенцијата пренесувала забранети книги преку Железната завеса.

Кратка историја на маиците со слогани

Имаме фиоки полни маици – удобни, евтини и лесни за комбинирање. Но маицата одамна не е само „основно“ парче облека. Последните 70 години таа е средство за самоизразување, а денес, во 2025, маицата со натпис е како подвижен билборд за протестни и ангажирани пораки, макар биле напишани и со коректорски грешки.

Џабе совети, пак носиме одлуки сами

Меѓународно истражување спроведено во дванаесет земји покажало дека, при донесување сложени одлуки, луѓето насекаде во светот најчесто се потпираат на сопственото размислување, наместо да бараат совет од други. Ова важи и за поиндивидуалистичките, и за поколективистичките општества. 

Апокалипса: нова книга за прастара тема

Колку повеќе учиме за апокалипсите од минатото, толку повеќе надеж имаме дека ќе ја надминеме и нашата, онаа реалната или замислената. Тоа нема да биде пријатно, ниту праведно, но светот и нашите култури, заедници – па дури и нашиот вид – од неа ќе излезат променети. Ова го тврди авторка на нова книга на тема апокалипса.

Што е точно тоа „креативно“ пишување?

„Никогаш не сфатив зошто Хомер се смета за креативен, а Платон не. Зошто лошиот поет е креативен писател, додека добриот научен есеист не е?“ Умберто Еко се обидува да одговори на прашања кои и нас нè мачат долго време.

Атињаните ќе оживеат река крај која предавал Сократ

Има една изрека, дека водата „секогаш си го наоѓа патот“ и дека дури и кога човек мисли дека ја скротил таа може да избие на неочекувани места. Во случајов се работи за цела река.

Како изгледале „Алиса“ и „Хамлет“ на стенограмски?

Стотици години пред употребата на диктафоните и компјутерите, огромен број судски документи, преписки, новинарски текстови итн. најпрвин биле запишувани со помош на „зипувачка“ техника, а потоа транскрибирани со асална ортографија. Стенографијата била толку популарна во англиските говорни подрачја во 19 век, што биле објавувани и цели дела напишани со стенограми.

Kога Дикенс сакал да ја смести жена си во лудница (затоа што си фатил помлада)

Врска која почнала со писма кои почнувале со „мое најдраго прасенце“ драстично се променила кога по дваесет години брак славниот писател се заљубил во тогаш 18-годишна актерка. За да биде сигурен дека ќе се отараси од сопругата, тој ја обвинил дека e луда.

„Белото“ во културата: од Фројд до Аца Лукас

26.2, попознат како роденденот на Џони Кеш, ќе гo поминеме во пригодни активности. Не дека други денови не му ги слушаме песните во кои се мешаат само навидум некомпатибилни теми: Бог, убиства, љубов, дроги. А последнава е со долга историја во уметноста.

Живата храна како цивилизациска придобивка

Неколку зрна ориз и грашок брцнати во вода. Свежо овошје и какао. Тешко дека може да те најадат, но овие живи производи штедат и пари и време, и на крајот можат да резултираат со поправедно и почовечно општество. Така барем верувал Ганди.

Оливија Колман: од компир до Оскар

Помеѓу изненадувањата кои се случија на овогодинешното доделување на престижната награда, едно сигурно долго ќе се памти - тоа што до сега седум пати номинираната и фаворизирана Глен Клоуз сепак не ја доби. Но затоа пак Колман си заслужи посебен Оскар, за најчовечки говор.

Оскарите погледнати низ очите на еден етнолог

Кога ќе се спомне „фолклор“ обично се мисли на луѓе во народни носии кои играат пајдушко. Ама ако тие носат познати модни брендови, ја пеат „Шелоу“, и веруваат во Оскаровска клетва, тоа пак е фолклор.

Кога „дебел“ станало навреда?

Ниту една друга телесна состојба - сексуална ориентација, зависност, болест - не е толку долгорочно демонизирана во западната култура како вишокот килограми. Нова книга се обидува да покаже зошто.

„Земја“: нова бесплатна интерактивна книга на НАСА

Новото издание на НАСА - книга со фотографии - има 168 страници кои содржат прекрасни слики на Земјата од перспектива на сателитите кои кружат околу нашата планета.

Сите сме пиони во шемата на надзорниот капитализам

Кога гугламе, не сме само оние кои пребаруваат, туку сме и пребарувани. Кога оставаме дигитални траги на Фејсбук или Твитер, на овие компании им нудиме куп податоци, кои се дел од затскриена економска шема. Во неа овие податоци се „само месо дома дошло“ - бесплатен ресурс за предвидување на нашите однесувања и за нивно манипулирање.

Доста беше со „позитивни“ мисли: оваа книга сака да се лутите

Наместо да се трудиме по секоја цена да си ги потиснеме негативните чувства и со сила да му се радуваме на животот, како би било да си кажеме што ни лежи на срце? Нова книга со активности го овозможува токму тоа. 

Интерактивна мапа на човечки звуци: воздишки, мрчење, насмевки

Прашањето околу тоа кога се развил јазикот е прилично тешко да се одговори, меѓу другото и бидејќи не е баш јасно што се мисли под „јазик“. Пред граматиките и синтаксите, хоминидите како и другите цицачи денес, и добар дел од нецицачите, имале невербален јазик со кои се комуницирало подиректно и...почесно.

Дали Оскарот за најдобро сценарио всушност e книжевна награда?

Дали сценаријата треба да се оценуваат врз основа на нивната веќе екранизирана верзија, или треба да се читаат независно од конкретната продуција? Како што стихови од пеена песна може да звучат многу поинаку кога се рецитираат, така и сценаријата често откриваат аспекти кои филмовите ги пресокнуваат или ги „поклопуваат“ со визуелното.

Дали сте подготвени за дигитален минимализам?

Нова книга на Кал Њујпорт повикува на фокусиран живот во бучен свет. Фино, ама како?

Будалица, Зликовац, Судар и Лешина: смешни презимиња од Балканот

Еден од колумнистите кои често ги читаме во Њујоркер се вика Адам Гопник. Презимето звучи некако фино, и некако руски. Второто е точно, но првото не е.

Зошто јапонските политичари не го сакаат „Крадци“?

Еден од фаворитите за Оскарот од неанглиско говорно подрачје за оваа година е филмот на Хироказу Коре-еда, кој ја доби и Златната палма во Кан. Иако и критиката и публиката е едногласна во пофалбите на приказната за сиромашно семејство кое посвојува девојче, јапонските политичари повеќе би сакале тој никогаш да не бил снимен.

Денови на жалост: не е сериозно сè што е класика

Начинот на којшто нацијата жали вклучува откажување културни и спортски настани, спуштање на знамињата на половина копје и пуштање соодветна музика на јавни места (кафичи, супер маркети) и по медиумите. Но случајното бирање плејлиста со „класична“ музика од јутјуб знае да биде погрешен избор.

Биологот кој се самоубил затоа што бил обвинет за измама

Утрински сурфајќи по телевизиските канали за расонување, во кадар ни прелета Дејвид Атенборо и неколку интересни клучни зборови: биолог, жаби, самоубиство. Не бевме раат дур не прочепкавме за што станува збор. 

Најкратката филмска критика на сите времиња

Дури и во далечната 1948, еден филмски критичар се заморил од повторливите филмски заплети, за кои не знаел веќе што да напише. Ама за еден филм самото му се кажало. Тој антологиски осврт сега е влезен во Гинисовата книга на рекорди, поради својата краткост.

Во името е одмаздата

Центри за заштита на животни и зоолошки градини низ светот овозможуваат за одреден надомест луѓето да именуваат животни по своите бивши. А потоа тие животни им се даваат како храна на други. Кај им текнуваат бе вакви работи?

Како човечкото срце станало симбол на љубов?

Симболот го гледаме насекаде - во форма на емотикони, балони, перничиња, торти. Но до толку знаеме, дека вистинското срце не изгледа така. Тогаш, како анатомскиот орган станал ?

Божјата машина која требала да го донесе рајот на Земјата

Во октомври 1853 група луѓе се собрала во Лин, Масачусетс, и почнала да работи на мистериозна машина. Навидум обична метална конструкција, таа била наречена Нов мотор, на кого му се припишувале божествени својства.