Bookbox

Пред повеќе од 50 години научниците очекуваа дека до 2025 ќе живееме по 90 години и дека староста ќе стане „првокласно граѓанство“. Денес, бројките се далеку поскромни, и покрај сиот технолошкиот напредок. Но уште позагрижувачко од должината на животот е неговиот квалитет и односот на општеството кон повозрасните лица. Читавте вести за домовите за стари деновиве...

Само еден месец по потонувањето на „Титаник“, во април 1912 година, 22-годишната американска актерка Дороти Гибсон – една од преживеаните – снимила филм за трагедијата. „Спасена од Титаник“ била првата драматизација на познатиот настан, снимена и објавена во мај истата година.

Некогашното палестинско момче растено во беда доби Нобелова за хемија

Можеби некој ден ќе се сними филм за Омар Јаги, кој денес, 08.10., се закити со високото признание - Нобеловата награда - за пронајдоци кои се користат во технологиите за чиста енергија и собирање вода од пустински воздух. Дете на бегалци од Палестина, тој растел во големо семејство кое живеело во иста соба со домашните животни. Татко му имал завршено шесто одделение, а мајка му била неписмена. 

Библиотека без цензура скриена во играта Мајнкрафт

Креативен проект на „Репортери без граници“ овозможува пристап до новинарски содржини забранети во авторитарни држави. Проектот беше претставен на Светскиот ден против цензурата.

Дајте му уште еден Нобел на царот!

Истражувачот Фред Рамсдел уште не знае дека е добитник на Нобелова награда за медицина, која беше соопштена вчера, 6.10., бидејќи човекот си заминал на планина без интернет и телефон. Си го чува здравјето, aj ти.

Букбокс гледаше: „Те дуа, жими мене“ (2023)

Како и речиси сите македонски долгометражни филмови, и овој најпрвин требало да го надмине основниот предизвик - воопшто да биде снимен. Независна продукција со одлична актерска екипа која слободно може да чита и телефонски именик, тоа е забавна комедија на забуни, која си подигрува со балканските стереотипи.

Оригами направени од жртва на атомската бомба во Хирошима конкурираат за регистарот на УНЕСКО

Семејството на Садако Сасаки, која починала од труење со радијација во 1955, сака нејзините хартиени жерави да бидат признени од УНЕСКО како историски значаен симбол на ужасите на нуклеарните оружја. 

Како тоа никој не ја сакал наградата од милијарда долари на Пепси? 

Пред 20 години, некому во компанијата Пепси му текнало да направи промотивна кампања - најголема во историјата. Не за еден милион, не за сто, туку за дури 1 милијарда долари. Не се барало никакво знаење, никаков напор, само да се погодат случајни бројки. Па сепак, излегло дека луѓето повеќе сакаат опипливи нешта, како ѓезве или гратис сокче, отколку сума пари која не ја разбирале.

Пред Барби: фијаското со Малата госпоѓица Безименка

Во 1965 компанијата Хасбро на пазарот вади кукла која треба да е антитеза на гламурозната Барби. Не е ни чудо што денес таа е заборавена, затоа што многу бргу се покажало дека целата идеја е промашена.

Брајан Кокс ќе го игра Бах во нова театарска претстава

Драмата „Композицијата“ (The Score) на Оливер Котон е фиктивно претставување на еден историски факт - средбата на славниот композитор со прускиот крал Фредерик Втори. 

Поради наплив на книги генерирани со ВИ, Киндл го ограничува бројот на самиздати на само три на ден

Како што генеративната вештачка интелигенција почнува да го загушува издавачкиот сектор, Амазон мораше да најде начин да ја контролира навалицата на нови „дела“, кои се водат како самиздати на неговата платформа Киндл директ.

Вештачката интелигенција може да вградува тајни пораки во четови и мемиња

На новиот Џејмс Бонд му се допаѓа ова - во најнов развој на настаните околу ВИ, компјутерските научници развиле начин да пренесуваат доверливи информации, кој е толку дискретен што оние кои се заинтересирани да ги пресретнат не можат да ги видат, иако им се пред очи.

За Пулицер наскоро ќе можат да се кандидираат и автори кои не се граѓани на САД

Престижните награди од 2025-та ќе се отворат и за оние со постојано жителство во САД, како и за такви кои едноставно таму се чувствуваат како дома. Промената следи по отворено писмо на автор од Ел Салвадор, кој живее во САД од дете, а кој не можел да биде земен предвид и за оваа и за куп други награди кои се засноваат на имиграцискиот статус на кандидатите.

Нова студија за дилема стара 200 години: од каде потекнуваат сите индо-европски јазици?

Иако над три милијарди луѓе зборуваат некој јазик од големото индо-европско семејство, точната локација од каде потекнал оној „прото“ - првиот, од кого постепено се развиле останатите, не е јасна. Тим истражувачи сега има нова теорија која ги помирува претходните две, до сега сметани за тотално спротивставени.

Македонка помеѓу овогодинешните добитници на Иг Нобел!

Сте се запрашале ли колку влакна во носот има човечки труп? На оваа тема работел тим предводен од д-р Наташа Мешинковска oд Универзитетот во Калифорнија, а истражувањето сега е едно од десетте закитени со научно-забавниот Иг Нобел. 

Пејачки муабети: познати музичари зборуваат за своите гласови

Во ново издание под наслов The Singers Talk, некои од најголемите пејачи на нашето време зборуваат за нешто за коешто никогаш не се прашани - нивниот „алат“, односно гласните жици. Ози Озборн, Брус Спрингстин, Роберт Смит од „Кјур“, Том Јорк и голем број други откриваат што мислат за сопствените гласови. 

Научниците што го развија лекот Трикафта ја добија најголемата финансиска награда за наука во светот за 2023

Триото американски научници кое го креираше лекот кој може да го спаси животот на болните од цистична фиброза доби една од петте „Брејктру“ награди за оваа година. Таа се доделува за достигнувања во биолошките науки, физиката и математиката и тежи 3 милиони американски долари. 

Следната книга на нобеловецот Ишигуро е збирка стихови за џез песни

„Изградив репутација на прозен автор, но почнав со пишување песни“, вели Ишигуро, добитникот на Букер и Нобел. Жената за чии џез изведби пишувал стихови се вика Стејси Кент.

Шетање куче, решавање крстозбори: креативните начини на кои холивудските ѕвезди собираат донации за време на штрајкот

За добра сума (засега од 1-2000 долари) можете да добиете едно од „искуствата“ кои се нудат во знак на поддршка на штрајкот на холивудските работници кои во моментов немаат примања и здравствено осигурување. Помеѓу понудите е познат актер да ви нацрта мурал дома или да ви го прошета кучето.

Зошто козите имаат толку чудни очи?

Ако некогаш сте се нашле очи в очи со коза, знаете за што зборуваме. Нивните хоризонтални и правоаголни зеници се како на вонземјани, во споредба со оние на луѓето или на кучињата. Зошто изгледаат така?

Лудата теорија дека средниот век никогаш не се случил

Како би реагирале на веста дека во моментов живееме не во 2023-та, туку во 1725-та? Некои веруваат дека средовековната елита додала цели три векови на системот на датирање, истовремено лажирајќи историски докази за тоа да изгледа автентично. 

Букбокс интервју со Слободан Шијан: „Не сум како Ноле, не ги сакам натпреварите“

На 17.09 (недела) во Скопје започнува 11-тото издание на фестивалот Про-за Балкан. Помеѓу бројните интересни учесници е и режисерот на култните „Ко то тамо пева“ и „Маратонци...“ и автор на неколку книги кои повторно се вртат околу филмот. Во ова интервју тој зборува и за проектите кои се во тек, но и за таквите кои изгледа ќе останат неснимени, како и за својот однос кон сопственото дело, околу кое како што вели често се крева(ла) непотребна хистерија. 

Затвореници тренираат вештачка интелигенција

Ако пред очи ви дојде слика на стриповските браќа Далтони врзани со синџир и кугла на нозете, како дробат камен со големи чекани, сега истата ќе треба да ја апдејтирате. Браќата Далтони со лаптопи пред себе, како вршат општествено корисна работа „хранејќи“ ја вештачката интелигенција со своја.

Не бива филозоф без перика

Имал импресивен интелект, но не бил благословен со исто такво тело. Готфрид Вилхелм Лајбниц бил ќелав, низок и со не многу привлечни црти на лицето. Но за разлика од голем број негови колеги, бил многу практичен, па вложувал во својот изглед, на тој начин промовирајќи ја и својата филозофија.

Вин Маријани: виното со кокаин во кое уживале папи и претседатели

Ние наивните нека си пиеме мохита и апероли. Не залудно се вика - во виното е вистината. А особено во ова вино со специфичен „бустер“, кој сигурно би додал малку повеќе дионизиска радост во прославата на св. Трифун. 

Што ако Робинзон Крусо беше девојче?

Векови по објавувањето на книгата на Даниел Дефо во 1719, приказните за преживеани од бродолом биле толку чести што станале посебен жанр познат како „робинзонади“. Типично тие вклучувале мажи или моммчиња, сами или во групи. Требало да дојде 1986 за Куци да напише ваква робинзонада во која жените не играле споредна улога. Сепак, и претходно имало и исклучоци, кои нуделе поинакви идеи за родот и империјата во 19-вековна Англија.

Апсурдноста на концептот на авторско право на банана залепена за ѕид

Дали реална банана залепена за ѕид може да биде заштитена со авторско право? А дали би можело да се каже дека авторот на оваа банана го копирал делото на друг уметник, кој исто така залепил банана, овој пат пластична, на зелен картон, и на тој начин му го нарушил авторското право?

Букбокс читанка: „Змија“ од Иван Чаповски

Денот на независноста на Македонија го одбележуваме соодветно, со македонски автор, и книга која во времето во која е излезена (1980-тите) го нема добиено заслуженото внимание. Комбинација на историска граѓа и фикција, таа во некои други средини веднаш би била преточена во филм. 

Со рацете в џеб: историја на еден моден детал

Нова книга на Хана Карлсон ги превртува џебовите одвнатре, а од нив почнуваат да се тркалаат монети, часовници, пиштоли и со векови стара социјална и политичка историја.