Bookbox

Замислете дека сте маж кој последниве триесет години имал многу близок пријател, маж, со кого не само што професионално соработувал туку и пиел по кафани, се тепал и правел други стереотипно „машки“ нешта. Одеднаш, на 61 година, вашиот пријател ви кажува дека ќе стане жена, со цицки, репче и цветни фустани. Дали ќе му понудите да тргнете на пат низ земјата за да го поддржите во оваа идеја?

„Помошно средство за секаква намена за потребите на вашата канцеларија или дом“. Вака гласи препорака со пет ѕвездички на книга на Амазон. Не која било книга, туку учебник со 1279 страници, тврда корица и (навидум) едноставен наслов: „Гравитација“.

Шарлот, Емили и Ен не се ни Бронт, ни Бронте, туку Бронти?

Денес, 26.09., излезе вест дека е исправена грешка направена уште пред 85 години, со тоа што во Поетското катче на Вестминстерската опатија презимето на сестрите кои на македонски (српски, бугарски) ги знаеме како БронтE биле напишани без две точки врз е-то. На англиски без тие ознаки некој може да го прочита презимето како „Бронт“, а всушност е Бронти.

Oд каде потекнува идејата за „рамноправност“?

Човечката историја е цик-цак линија на доминација и обиди за регулирање на истата, со развивање на кооперативни начини на живеење. Последново е „цик“-от. А „цак“-от е огромен чекор нaназад во периоди кога поради потреба од работна рака (поради земјоделие или индустрија) хиерархиските структури повторно биле воспоставувани, посилни од претходно. 

Kaранфилче: ароматичниот зачин кој создал империи

Позади еден навидум скромен зачин стои сложена историја на царства и профити, колонијализам и глобализација. Според локалните верувања, пак, растението имало еден куп моќи. Жените од островите го користеле тајно како афродизијак, верувајќи дека го зголемува сексуалниот апетит. Мажите го користеле во време на војна, сметајќи дека ги прави невидливи и оттаму неранливи. 

Ако немаш хулахопки - нацртај си!

Во текот на Втората светска војна се појавил тренд „од мака“ - нацртани најлон чорапи. Ако не се миеле, девојките и жените можеле да ги носат „течните хулахопки“ најмалку три дена на себе. Најдолго траеле оние нанесени со сос од печено месо.

„Здраво како челик ти беше“: како тажачките песни помогнале во справувањето со колективната траума на скопскиот земјотрес?

Ново издание на Институтот за македонска литература, „Тажачки песни од скопскиот земјотрес во 1963“ на авторите Ана Мартиноска и Жарко Иванов се однесува на еден траурен момент од колективната историја. Среде хаосот и болката на скопскиот земјотрес, еден фолклорист се одважил да го забележи она што денес претставува скапоцен документ за тоа како преживеаните се збогувале со своите блиски. Сега, 60 години подоцна, тие прв пат стануваат достапни за јавноста и тоа токму во момент на колективна тага.

Италијанскиот град што си направи свое сонце

Обиколено со планини и во мрак три месеци годишно, еден град во северна Италија пронашол креативно решение за својот проблем со немањето доволно природна светлина - големо огледало кое рефлектира од ноември до февруари и го осветлува главниот плоштад.

Букбокс читанка: „Изнајми човек што не прави ништо“ од Шочи Моримото

Мемоар на млад Јапонец, кој нуди необична услуга - да ве придружува при некаква активност без да прави ништо особено. За ова не бара пари, само патни трошоци, а прифаќа и оброк. Ова не го прави затоа што е бездомник или сиромашен, туку за да докаже - дека и оние кои се навидум „бескорисни“ според суровите стандарди на современото општество и тоа како можат да бидат потребни некому.

Химелсбрифе: писмата-амајлии пристигнати директно од небесата

Повеќе од илјада години, луѓето користеле писма наводно напишани лично од Исус, и како докази за неговото постоење и како заштитни амајлии. Најголема моќ имале оригиналите, но се важеле и преписи кои се ширеле како денешните препраќани мејлови. 

Букбокс гледаше: „Лекции по хемија“ (мини-серија, 2023)

Направена врз основа на истоимениот бестселер на Бони Гармус, серијата во осум епизоди со Бри Ларсон во главната улога е мешавина на живописна атмосфера и музика од доцните 1950-ти, тажна љубовна приказна и мотивациска борба за признавање на жените во доминантно машката академска средина. На моменти лигава и сценаристички лошо решена, таа е гледлива токму затоа што пакувањето ѝ е генерално атрактивно, онолку колку и несфатливо тесниот струк на Бри.

„Гриф тек“ или крајот на тажењето по мртвите?

Имитирајќи разговорен стил, генеративните чет-ботови како ЧетГПТ нудат шанса за развивање платформи кои користат „длабоко учење“ и големи јазички модели да рекреираат начини на зборување на починатите. Какви се можните психолошки последици доколку ова стане масовно користена технологија?

Српскиот уметник кој ги спасува старите југословенски логоа од заборав

Oгњен Ранковиќ е белградски графички дизајнер кој специјализира во дизајн на амбалажи, урбана уметност и фотографија. Во мај оваа година во галеријата ХДД во Загреб се отвори неговата изложба Југо.Лого - графичка идентификација во Југославија, која се базира на дигиталната архива која ја има покренато авторот.

Романот „Смртта на Бани Манро“ на Ник Кејв ќе стане серија

Мет Смит, ѕвездата на „Доктор Ху“ и „Круната“, ќе ја продуцира и ќе глуми во мини-серијата базирана на книгата на Кејв од 2009, за трговски патник опседнат со секс, кој во еден момент станува самохран татко и мора да се грижи за својот 9-годишен син. Едвај чекаме пролет.

„Докторот“ што трансплантирал тестиси од прчови на луѓе

Нема нешто што човек на мака нема да го направи, и тоа самонаречените исцелители и доктори многу добро го знаат. Овој во 1920-тите убедувал мажи дека тестиси од млади прчови би можеле да им ја излечат импотенцијата. И овие со сиот памет му легнувале под нож.

Кога повеќе од 90 жени биле убиени затоа што наводно предизвикале бура

Ловото на вештерки се случувал и во изолирани заедници на северот на Европа. Во случајов во Норвешка, каде пред повеќе од 400 години во едно рибарско село биле убиени жени обвинети дека со магиски моќи поттикнале невреме. 

Наод на денот: Лего верзија на експериментот на Милграм

Со Лего коцкички до сега се рекреирани Мерлин Монро на Енди Ворхол, Големиот бран на Хокусаи или мапата на светот. Ама психолошки експерименти? Е, тоа е нешто ново.

Најлошиот режисер на светот кој се пресмета со своите критичари во боксерски ринг

На постара снимка од хрватскиот квиз „Еден против сто“ се појавува прашање - како се презива германскиот фимаџија, според многумина најлошиот режисер на денешнината: Бол, Зло или Рат? Не знаевме, но научивме.

Еден од најраните тестови за бременост била - жаба!

На местото на лента со црвени линии, жените од почетокот на 20 век со возбуда или со страв седеле покрај жаба и чекале таа да им даде знак, дали се бремени или не. Не, ова не било магија, туку резултат на истражување на еден експериментален зоолог.

Бизарната друштвена игра со фрлање лисици во височина

Фрлањето лисици, јазовци, диви мачки и други животни во воздух со помош на платно-катапулт било необична занимација на европските аристократи од 17 и 18 век. Целта на играта била сиротото животно да се фрли што повисоко во воздух. Највисокиот забележан резултат - 7,5 метри.

Како модерноста нè направи алергични

Нашите стари имунолошки системи не можат да држат чекор со современите начини на живот, што води до зголемување на сите видови хронични здравствени проблеми, меѓу кои и на алергиите. Едно од објаснувањата за ваквата ситуација е - многу чисто и арно не е на арно.

Koга постелнината била толку скапоцена што се оставала во тестамент

До доцниот среден век, а некаде и многу подоцна, луѓето спиеле на земја, врз сламарици или што и да е што можело да им обезбеди некаква подлога. Единствено најбогатите куќи имале големи и удобни кревети, со оние пердиња и перници полнети со пердуви. Токму креветите, а не скапоцените вазни или уметнички слики биле симбол на класните разлики.

Вкусот на ванила доаѓа од задникот на дабар?

Однапред се извинуваме ако на слаткиот вкус на сладоледот, омекнувачите или освежувачите на простор почнете да реагирате на малку поинаков начин. За утеха, суптанцата за којашто станува збор денес ретко се користи како ароматизер, затоа што е скапа а и ретко кој сака да „молзе“ дабари. Што е супер за преслатките дабарчиња и нивните ќесиња со ароматична течност.

„Ова е веројатно последното што ќе го напишам“ - Пол Остер за новата книга, ракот и илузијата на надминувањето на болката

Додека го пишувал својот најнов (последен?) роман, славниот американски писател дознал дека е сериозно болен. Во ова позајмено интервју тој зборува за пишувањето како начин да се пронајде смисла и да се издржи и во најтешкото.

Јапонското рибарење со корморани

„Укаи“ е традиционален рибарски метод кој, слично како и некогаш во наш Дојран, користи обучени корморани за фаќање слатководни риби. Во Јапонија ова се практикува над 1300 години, посебно на реката Нагарагава, каде официјален патрон на рибарите е самиот цар. 

Oд парички до ковчези: парите се отепувачка

Насловот на статијава реално требаше да биде „Како парите ја трансформирале средовековна Европа“, ама економската револуција, иако за малкумина била навистина вносна, за други била токму тоа - отепувачка.

Maгионичарот кој тврдел дека помогнал да се победат нацистите во Втората светска војна

Џаспер Масклин бил британски магионичар од 1930-тите. Ѝ се придружил на британската армија тврдејќи дека неговите вештини би можеле да бидат користени во камуфлажа и замајување на непријателот. Дел од тоа навистина функционирало.

Новооткриена музика компонирана од авторот на „Пеколниот портокал“

Ентони Бурџис е најпознат по својот сатиричен роман, дистопијата која се граничи со хорор од 1962, легендарно преточена во филм од страна на Стенли Кјубрик. Иако самоук во втората област, тој освен со пишување се занимавал и со музика. Сега неодамна откриено негово дело за жичан квартет ќе има светска премиера. 

Букбокс гледаше: „Падот на куќата на Ашерови“ или кога Едгар Алан По би ја напишал „Сксешн“

Збир на повеќе дела на Едгар Алан По, препрочитани во современ клуч, оваа „хорор“ серија е всушност повеќе парабола за проклетството на големите пари и бескрупулозноста на бизнисот со лекови кои се рекламираат како „убијци“ на болката. Вистинските убијци се всушност на друго место.