Bookbox

Замислете дека сте маж кој последниве триесет години имал многу близок пријател, маж, со кого не само што професионално соработувал туку и пиел по кафани, се тепал и правел други стереотипно „машки“ нешта. Одеднаш, на 61 година, вашиот пријател ви кажува дека ќе стане жена, со цицки, репче и цветни фустани. Дали ќе му понудите да тргнете на пат низ земјата за да го поддржите во оваа идеја?

„Помошно средство за секаква намена за потребите на вашата канцеларија или дом“. Вака гласи препорака со пет ѕвездички на книга на Амазон. Не која било книга, туку учебник со 1279 страници, тврда корица и (навидум) едноставен наслов: „Гравитација“.

Шарлот, Емили и Ен не се ни Бронт, ни Бронте, туку Бронти?

Денес, 26.09., излезе вест дека е исправена грешка направена уште пред 85 години, со тоа што во Поетското катче на Вестминстерската опатија презимето на сестрите кои на македонски (српски, бугарски) ги знаеме како БронтE биле напишани без две точки врз е-то. На англиски без тие ознаки некој може да го прочита презимето како „Бронт“, а всушност е Бронти.

Oд каде потекнува идејата за „рамноправност“?

Човечката историја е цик-цак линија на доминација и обиди за регулирање на истата, со развивање на кооперативни начини на живеење. Последново е „цик“-от. А „цак“-от е огромен чекор нaназад во периоди кога поради потреба од работна рака (поради земјоделие или индустрија) хиерархиските структури повторно биле воспоставувани, посилни од претходно. 

Kaранфилче: ароматичниот зачин кој создал империи

Позади еден навидум скромен зачин стои сложена историја на царства и профити, колонијализам и глобализација. Според локалните верувања, пак, растението имало еден куп моќи. Жените од островите го користеле тајно како афродизијак, верувајќи дека го зголемува сексуалниот апетит. Мажите го користеле во време на војна, сметајќи дека ги прави невидливи и оттаму неранливи. 

Ник Кејв и Ворен Елис ја прават музиката за биографскиoт филм за Ејми Вајнхаус

Комбинацијата на прва звучи необично, но режисерката на новиот биографски филм за Ејми тврди дека Ник и Ворен создале длабока и трогателна музика која одлично ја доловува судбината на пејачката која почина на само 27 години. 

Кој го поседува кралското тело?

Јавниот интерес за здравјето на монарсите во себе крие анксиозност кај јавноста поврзана со нивната способност да владеат, но истовремено може да е потсвесен страв дека владеаните би можеле да останат без господар.

Дупки во карпи во Кенија се од древна друштвена игра?

Археолог смета дека малите вдлабнатини биле користени од кениските сточари за играње „Менкала“ пред 5000 години. Интересно е што на истото место се пронајдени и траги од острење ножеви, што можеби значи дека додека играле, луѓето си правеле и скара (траги од пиво немало, ама можеме да го замислиме).

Луѓето што 40 години анимираaт филм по расказ на Гогољ

Достоевски има изјавено: „Сите ние излеговме од под шинелот на Гогољ“. Расказот на овој руски автор за ситниот службеник Акакиј кој има само еден сон - да си купи ново палто. Можеби баш и не е некој интересен заплет како за анимиран филм, ама овие луѓе решиле дека ќе го прават и ќе го прават како што треба.

Што се тоа „картели за цитираност“ и како тие влијаат врз рангирањето во науката?

Оние кои никогаш не се занимавале со наука можеби имаат впечаток дека тоа е поле каде нештата се утописки чисти од измами (бидејќи нели 2 и 2 мора да се 4...), транспарентни и софистицирани. Е, ама и овие луѓе се борат да преживеат, а бидејќи се интелигентни ги бива за манипулација, особено, нели, со бројки.

Историските мистерии кои ја имаат инспирирано четвртата сезона на „Вистински детектив“

И во претходните, одлични сезони на „Вистински детектив“ на ХБО имало окултни елементи, вуду и мистерии. Ама четвртата сезона, чија премиера се случи на 14 јануари 2024, односно во досега емитуваните три епизоди, изгледа оди чекор понатаму во тину-нину-то.

Англискиот станува сè полежерен

Некои од традиционалните начини на говорење на британскиот англиски изумираат - покажува анализа на повеќе од 100 милиони зборови. Иако студијата се однесува на овој јазик, се обложуваме дека важи и за голем број други, секако и на македонскиот. 

Секој со своето лудило: дочекавме уште една нота од делото на Џон Кејџ чија изведба ќе трае уште 616 години

Денес вратите на црквата св. Бурхарди во германскиот град Халберштад се отвораат за специфично музичко искуство - изведба на само една нота од најдолгото музичко дело во историјата. 

Мистеријата на големиот бран на Хокусаи

Сликата сигурно сте ја виделе, репродуцирана на сè, од шољи за кафе, маици, тефтери, сложувалки - слично како европската „Мона Лиза“ или „Бакнежот“ на Климт. Но што точно претставува прикажаната сцена, а не го гледаме?

Лори Андерсон веќе нема да предава на германски универзитет поради нејзината поддршка на Палестина

Музичарката, режисерка и некогашна сопруга на Лу Рид мораше да се повлече од местото предавач на универзитетот Фолкванг во Есен, откако нејзините надредени ѝ замериле за поддршката што ја дала уште во 2021 на палестински уметници и на палестинската кауза.

Најреткиот пасош на светот

Суверениот воен ред на Малта, попознат како Витезите од Малта, е католички религиозен ред, од воена, витешка и хуманитарна природа. Иако не поседува територија, меѓународното право го смета за суверен ентитет, и оттаму има и свој пасош.

15 филии и што значат

Педофилија, некрофилија, клептофилија се само некои од бизарните страсти означени со во суштина убавиот суфикс „филија“. Но освен овие попознатите, има и некои уште почудни.

Не ти треба мозок за да бидеш интелигентен

Последниве 2-3 години во релевантни научно-популарни списанија периодично се појавуваат статии во врска со амеби и слични едноклеточни организми за кои се тврди дека се способни за комплексно решавање проблеми, мислење и донесување одлуки. Звучи како добра метафора за човечки „амеби“ со посебни дарби, но лигави габи што донесуваат одлуки, да не е малку претерано?

Како пристигнало пивото во Азија?

Луѓето низ светот со милениуми си олеснуваат на душата со различни алкохоли. Но пивото најпрвин било европска работа, сè додека колонијалистите и патниците не ги однеле своите пива и своите пивски стомаци преку океаните. 

Стрв, зајаци и вештерки: бизарните објаснувања за потеклото на телесните белези

Се проценува дека околу 10% од бебињата се раѓаат со некој вид телесен белег, кој може да биде „рељефен“ или мазен, црвен или кафен, голем или мал. И денес науката нема секогаш прецизно објаснување за нивниот настанок, но затоа пак фолклорот на различни народи е полн со нив. 

Вистинската причина зошто Боб Дилан ја доби Нобеловата за литература

Во 2016, откако долго време неговото име беше споменувано во тој контекст, Дилан конечно ја доби Нобеловата за литература за тоа што создал „нови поетски изрази во рамки на големата американска песнопојна традиција“. Маргарет Атвуд имаше теорија зошто му била доделена токму нему, и токму тогаш.

Букбокс гледаше: „Најважната ноќ во поп музиката“ (2024)

Ако во 80-тите сте биле на возраст да го памтите настанот за којшто станува збор (значи, доколку сте стари), тогаш документарецов ќе ви дојде ко оние бонбони со кафе, Кавабон, што ги имаше на времето - слатки и малку горчливи. Ако сте од младите, немојте да пропуштите да видите како изгледало нешто што денес би можело да се постигне единствено со холограми и вештачка интелигенција. 

Кои биле Ленон и Мекартни на 17-тиот век?

Кога ќе ги видиме денешните топ листи, среќни сме ако препознаеме барем некои од изведувачите и насловите. Можеби на некои од вас исто така подобро ќе им оди со оние од пред повеќе векови, кои зборуваат за пирати, кралеви и киднапери.

Можете ли да прочитате 1200 зборови во минута?

Звучи како урбана легенда, но велат дека поранешниот претседател на САД, Џон Ф. Кенеди, читал со брзина четири пати поголема од просечната. Не дека некаде ни се брза, ама понекогаш би сакале да можеме да бидеме толку ефикасни. 

Содржината генерирана од вештачка интелигенција ја зголемува вредноста на довербата

Можеби звучи контраинтуитивно - дека недовербата во машините би можела да зголеми доверба во луѓе, за кои генерално се знае дека не се баш за верување. Но кој постирал нешто наскоро ќе значи повеќе отколку што е тоа што е постирано. 

Позлатената вилица на Черчил што му помагала да надмине говорна маана

Го знаеме како премиер, писател-нобеловец, љубител на добрата капка, но и како еден од најголемите оратори на сите времиња, и покрај тоа што уште како дете „ш'шкал“. За да не му се случи тоа додека ги држел најзначајните говори во државничката кариера, тој си ставал лажна вилица. 

„Светот во пламен“ - првиот научно-фантастичен роман напишан од жена

Научната фантастика долго време е сметана за главно „машки“ жанр книжевност, а малиот број дела напишани од жени добиваат посебно внимание. Но доколку се вратиме назад до средината на 17век, тука ќе го најдеме името и делото на Маргарет Кавендиш.

Светот гори, ама види колку е слатко мачево!

Од мемиња со мачки сликани во викторијански стил, преку монтажа на Хитлер како гали елен, до големооки манга ликови, нова изложба која се отвора денес, 25.1., во Лондон ја прикажува понекогаш бизарната моќ на „слаткоста“.

Кој ја поседува оваа реченица?

Нова книга се занимава со минатото и иднината на авторските права. Дали тие им се од корист на креаторите или создаваат нееднаквост, тоа зависи кому му е поставено прашањето.