Bookbox

Навидум ништо посебно - зеленикава мувла заштитена под стакло. Ама тоа е посебен примерок на габа која довела до откритието на пеницилинот, а наскоро ќе биде на продажба. 

Во 2022 уметник поднесува своја слика на уметнички саем. Сликата добива прва награда. Ама до денес авторот не може да ја регистрира како сопствено дело, бидејќи таа е генерирана со помош на ВИ. Во тек е судски спор кој може да ја определи иднината на толкувањето на тоа до каде е автор човекот, а од каде машина.

Како тоа видеотеките изумреа, а книжарниците (фала богу) не?

Кога се појавија компјутерите, таблетите и мобилните, ретко кој продолжи да користи роковници и нотеси. Претходно зајмевме филмови од видеотеки, а сега низ светот нив ги има во многу мал број, само за носталгични „н'рдови“. Сите сакаат пристап до содржини со еден клик. Логично на сето ова - како и зошто опстануваат книжарниците?

Необичното значење на зборот „бруцош“

Вчера, 1 октомври, се одржа првиот академски час за студентите од прва година. Еден термин кој вообичаено се користи за нив има интересно потекло.

„Ја викам чистачката на ракија“: работниот ден на еден писател

Во некогашното југословенско списание „Чик“ постоела рубрика во која писателите си го опишувале својот работен ден. Под необичен наслов „Живот меѓу обичните луѓе“ (значи писателите се необични?), својата саатница ја споделил Бранко Ќопиќ.

Нов албум на Кронос квартет во чест на пејачот и активист Пит Сегер

Можеби не го знаете името на Пит Сегер, но веројатно ја знаете неговата изведба на We Shall Overcome, старата духовна песна која со негова помош стана химна на движењето за граѓански права во Америка. Гудачкиот квартет Кронос сега му посветува албум.

Захаријас Мавридис, сценарист и режисер: Грчката економска криза ги оживеа разликите меѓу левицата и десницата

Неговиот филм „Ветеран“ синоќа, 18.10, беше прогласен за најдобар на петото издание на фестивалот Киненова, кое оваа година одеше и на ТВ24. Интервјуто е направено пред објавата на признанието, а зборува за историскиот контекст на неговото дело, современата состојба со радикалната десница во Грција и зошто мачките не се баш добар филмски кастинг.

Како Дејвид Фостер Валас го предвиде Зум - и нашиот замор од онлајн конференции?

Ликовите во „Бескраен мајтап“ - еден од најкомплексните романи на светската книжевност - најпрвин се воодушевени од можноста да комуницираат преку видеофони. Но набргу почнуваат да ги чувствуваат сите нуспојави. Точно оние кои набргу и ние ќе ги осетиме.

Што е тоа „мудрост“?

Иако е еден од најстарите термини во интелектуалната историја на човештвото, мудроста е тешко да се дефинира. Има мистични квалитети, инспирира восхит и стравопочит, но главно се потпира на архетипи од историјата или популарната култура. Мудроста е посакувана, но што е всушност таа?

Текст од 2002 за расколот помеѓу Меѓународниот славистички комитет и Бугарската академија на науки

Пред скоро две децении во Утрински весник се појави текст на проф. д-р Коста Пеев под наслов „БАН не го уважува меѓународниот славистички комитет“. Како и со голем број други статии објавени во медиуми кои во меѓувреме се згаснати, и оваа можете да ја пронајдете само со крајна упорност.

Приказната за ирскиот џин од 18 век чиј скелет се чува во музеј против неговата волја

Се викал Чарлс Брн, и според различни извори бил висок некаде од 2,30 до 2,54 метри. Неговиот скелет се чува во Кралскиот колеџ за хирурзи во Лондон. Но неодамна се покрена иницијатива тој да биде вратен во родната Ирска.

Тестаментот кој поттикнал натпревар во раѓање бебиња

На 31 октомври 1926 починал познат адвокат од Торонто. Кога по некое време бил отворен тестаментот, тој содржел неколку шеговити ставки. Меѓу нив една која се покажала крајно бизарна, и крајно несмешна.

Почнува најголемиот саем на книги во светот - како ќе изгледа?

Денес, 14.10, почнува Франкфуртскиот саем, кој како и многу други традиционални настани нема да личи на себе. Сепак, за разлика од други големи книжевни саеми годинава кои беа откажани, овој барем се одржува.

Симон Калајџиев: „Живеам во Токио и го цртам градот секој ден“

Симон го памтиме од Скопје како ликовен уметник и стрип цртач. Неговата последна изложба дома, од 2016, беше посветена на цртежи од Кападокија. Последниве четири години живее и работи во Јапонија, како архитектонски илустратор. За свое дело - панорамски приказ на Токио, ја доби престижната награда која ја доделува Американското здружение на архитектонски илустратори. Го прашавме зошто се важни рачните илустрации во архитектурата, и со што друго се занимава во слободно време.

Ник Кејв напиша либрето за нова опера

Делото е на белгискиот композитор Николас Ленс, и носи наслов Л.И.Т.А.Н.И.И. Точно тоа што Кејв го пишува целиот живот.

„Само 6,5 милиони“ (Иран, 2019)

Овогодишното издание на Киненова кое се одвива на ТВ24 е одлична можност за следење на програмата која во пандемиска кино верзија не би го добила заслуженото внимание. Во неа и филм на млад ирански режисер кој со 31 година и само два долгометражни филма до сега ветува дека ќе биде големо име.

Нова книга на Уелбек во која го нарекува Трамп „добар претседател“

Во средата, 7.10, во Франција излезе нова збирка есеи на Уелбек, под наслов „Интервенции 2020“. Меѓу нив и такви со за многумина скандалознa поддршка на Трамп и на француски полемичар-исламофоб.

Необична супер моќ: луѓе на кои не им пречи мирис на смрдлива риба

Нова генетска студија, која не случајно се одвивала во Исланд, открила дека мал процент на луѓе, поради генетска мутација, се имуни на силен мирис на застојана риба.

Мачорот кому еден англиски поет му посветил верска химна

„Џефри: поетовата мачка“ на Оливер Соден е поглед на животот на англискиот поет Кристофер Смарт, но низ очите на неговиот жолт мачор.

Oговарања, обвинувања, местенки: скандалот со познато антрополошко списание

На 2 септември оваа година почина Дејвид Гребер, еден од најпознатите современи антрополози, анархист и активист во движењето Окјупај вол стрит. Но среде сите тажења по неговото заминување, излегоа и потсетници на скандал во кој тој игра една од главните улоги. 

Експериментот за учење од далечина од 1937

Без оглед на сè што се случува последниве месеци, децата си се деца и тие растат без оглед дали е пандемија или не. Им требаат нови искуства, контакти, и начини на кои ќе бидат образовани. Ова го знаеме сега, но го знаеле и во текот на претходните пандемии.

Дали конечно заврши војната околу тоа кој е најзаслужен за CRISPR?

Во 2017 во статија под наслов „Лекција по наука за сечие незнаење“ напишавме: „КРИСПР е нешто многу јако во науката и еден од најсериозните кандидати за некоја од скорешните Нобелови награди за хемија“. Денес таа беше доделена на две научнички, за нивниот придонес кон оваа алатка. 

Изумителот Еди Ван Хален

Почина на 65 години, откако ја загуби борбата со ракот. Но освен по неговата виртуозност на гитарата, тој би требало да биде запомнет и како човекот кој го има поднесено најдобро илустрираното барање за патент во историјата на американското патентирање.

Филозофот кој доби Нобел за молекуларна биологија

Жак Моно бил биохемичар кој заедно со двајца колеги ја добил Нобеловата за физиологија или медицина во 1965, за нивните откритија поврзани со генетската контрола на ензимите и синтезата на вируси. Но освен што бил биолог тој бил одличен музичар, филозоф и политички активист.

„Кромидестата Мадона“ - жената која ја открила слоевитата структура на jaдрото на атомот

Денес, 6.10, ќе биде објавен добитникот на овогодинешното високо признание, Нобелова награда за физика. Дали можеби ќе биде добитничка?

Шест албуми за шесте фази на Алцхајмер

„Кертејкер“ е еден од долгорочните проекти на англискиот електронски музичар Лиланд Џејмс Кирби, кој од својот прв албум „Избрани спомени од проколнатата сала за играње“ (1999) се занимава со природата на мемориите и начинот на кој тие се губат, како резултат на старост или на дегенеративни процеси во мозокот.

Што се случило кога претседателот на САД фатил грип во 1918?

Вудроу Вилсон се разболел во текот на мировните преговори во Париз, но на јавноста никогаш не ѝ била кажана вистинската приказна. 

„Најомразената жена во Америка“ (2017)

Филм за Медлин Мареј О’Хер, американска активистка која го промовирала атеизмот и разделувањето на црквата од државата. Поради својот остар јазик и бескомпромисни ставови била постојана мета на закани. Но на крај не настрадала од верник, туку од сопствен вработен.

Зошто реставрирањето историски снимки во 4K резолуција не е во ред?

Јутјубери користат вештачка интелигенција за „оживување“ на историјата. Но иако делуваат фасцинантно, овие снимки не придонесуваат за нашето подобро разбирање на историјата, туку прават таа повеќе да личи на сегашноста.