Bookbox

1930. Авторот на „Моби Дик“ е починат веќе 40 години, своевремено отфрлен од критиката и во меѓувреме заборавен од читателите. Луис Мамфорд, од друга страна, е ѕвезда во подем во американското културно мијле, експерт во области од екологија, преку социологија до урбанизам. Во времето по Првата светска војна и соочен со Големата депресија, вториов нашол утеха и инспирација во делата на Мелвил, кого го извлекол од заборавот.

Најновата кукла носи модерен син топ со точки, кратко здолниште со набори, високи потпетици - и инсулинска пумпица. Таа е првата кукла од брендот што живее со тип 1 дијабетес. Со ова Мател го проширува обемот на производи со кои би можеле да се идентификуваат што поголем број деца, но и преку кои се шири свесноста за различни заболувања. 

Заборавената нихилистка Вера

Нова поставка во лондонски театар на помалку познат драмски текст на Оскар Вајлд е инспирирана од приказната за 22-годишна руска револуционерка и атентаторка од крајот на 19 век.

Данок, ама не за неженети туку за - незаљубени!

Денес често се зборува за тешкотиите на наоѓањето љубов, за предизвиците на љубовните врски и бракови, за невозвратените чувства. Но истите овие теми ги обработувале и старите Грци и Римјани – и многу од нивните размислувања сè уште звучат актуелно.

Илузијата на сандакот: гледате кругови или правоаголници? 

Се сеќавате на онаа слика на која некои гледаа црн а други син фустан, па не си веруваа едни на други дека го гледаат спротивното? Таа се базираше на тоа како мозокот ја интерпретира светлината. Една друга илузија прави да гледате кругови или правоаголници, наводно базирано на тоа од каде сте.

Вештачка интелигенција ќе дешифрира 2000 години стара книга за она што се случувало по смртта на Александар Македонски

Кога во 79-тата година од нашата ера еруптирал вулканот Везув, една од неговите жртви станала книга за владетели кои следеле по Александар Македонски. Нејзините јагленосани остатоци сега ќе се обиде да ги декодира програма за машинско учење.

Доделено првото Греми за „најдобра песна за социјална промена“

На неодамна одржаната церемонија за доделување на овогодинешните награди Греми беше доделено признание во нова категорија, која е воведена за да се оддаде чест на автори чија песна извршила длабоко општествено влијание.

Запознајте го Леон Моне, постариот брат на Клод

Нова изложба во Луксембуршкиот музеј во Париз ќе се фокусира на помалку познатиот член на семејството Моне и неговата богата колекција, која ја создал обидувајќи се да им помогне на некогашните „отпадници“ - импресионистите како неговиот брат Клод.

Специјално за Букбокс: репортажа од првата голема изложба посветена на Леонард Коен во Торонто

Нашиот специјален известувач од преку „Големата бара“, бостонско-тетовскиот физичар Илија, претходно ни има правено текстуални лиги од концерт на Дејвид Брн, како и од птичарење низ Јужна Америка (додуша, имаше текст и како го поминал Ковидот, ама за тоа не му љубоморевме). Кога демек лефтерно спомна дека бил на изложба посветена на Леонард Коен во Торонто, се знаеше што следи - репортажа и за тоа искуство.

Родена како машко, растена како женско: германската атлетичарка Дора Ратјен

Учествувал во женскиот тим на летната Олимпијада во Берлин во 1936. Поставил светски рекорд во скок во вис на Европскиот атлетски шампионат од 1938. Неговиот вистински идентитет бил откриен кога кондуктер пријавил во полицијата дека во возот Виена-Келн има „маж облечен како жена“.

Словенката која во 1920-тите сама го пропатувала светот

Целосното име ѝ било Алма Ида Вилибалде Максимилијана Карлин. Зборувала девет јазици, и во време кога тоа воопшто не било вообичаено, одлучила да тргне сама на пат, на кој поминала цели осум години и ги посетила речиси сите континенти. 

Човекот кој спојува семејства со одамна загубени фотографии

Дејвид Гутенмахер ја потврдува тезата дека она што за еден човек е отпад, за друг може да биде богатство. Откако наишол на збирка стари, оштетени фотографии почнал да ги реставрира, но отишол и чекор понатаму - влегол во потрага по нивните сопственици.

Трагикомичното влијание на Бекет врз „Наречниците од Инишерин“

Џојс, Вајлд, Бекет. Неколкумина Ирци, од кои последниот има доста заедничко со еден од најпознатите драматурзи и филмски режисери на денешнината, британско-ирскиот автор Мартин МекДона.

Средниот прст на Галилео

Звучи како сатира или лажна вест. Но еден прст од рака, и тоа среден, навистина се чува како да е на светец, а всушност е на човек за кого црквата сметала дека е еретик.

„Го гледав Денот на мрмотот цела година, секој ден. Еве што научив.“

Адам Даниел од сајтот „Конверзејшн“, во текот на пандемијата решил да направи експеримент: да го гледа „Денот на мрмотот“ секој ден, во тек на 365 дена. Таквото повторливо втопување во едно исто дело му отворило нови хоризонти. 

Дали е навредливо Французите да се нарекуваат...Французите?

Текстот најпрвин малку нè збуни, затоа што на англиски the French ни звучи потполно исто како и било кое друго членувано име на народ (Французите, Британците, Американците). После сфативме дека не било до нас, туку до тоа дека политиките на „безопасниот јазик“ стануваат сè поапсурдни. Плус дека македонскиот има многу поголем потенцијал за „дехуманизирање“ од англискиот. 

„Играј со мене до крајот на љубовта“: танцовата претстава која Коен не ја дочека

Легендарниот музичар дал благослов за претстава која ги содржи неговите најпознати песни, но починал пред воопшто да почнат пробите. Правена од три кореографи, таа ја отсликува контрадикторноста вградена во нив, како во онаа насловната - сладок љубовен валцер, кој е последен. 

Жената што допре до центарот на Земјата

До 1936, научниците верувале дека центарот на Земјата се состои од една голема стопена сфера. Сепак, мерењата на сеизмичките бранови кои ги имале направено различни опсерватории низ светот математички не се совпаѓале. Тогаш една жена-сеизмолог и математичар навлегла во јадрото на проблемот.

Животите на сопругите: пет книжевни бракови

„Немој да станеш писателка. А ако станеш, не се мажи со друг писател“ - бил советот до авторката на новоизлезена историја на книжевните бракови од нејзиниот професор по книжевност. Таа го послушала, се омажила за архитект, а пишувајќи ја оваа книга сфатила на што мислел.

Уметникот кој пишува лажни некролози, од Доли Партон до Грета Тунберг

Адам МекИвен порано пишувал вистински некролози за славни личности. Сега го прави истото, но за луѓе кои се мртви само во неговиот свет.

Букбокс читанка: „Расеани низ целиот свет“ од Јоко Тавада

Мисловен, „што би било кога би било“ експеримент, кој се состои од замислување на светот без само еден елемент во него - овој пат една цела земја, народ и јазик. Не, не е Македонија, иако лесно би можела да биде.

Оригиналната игра „Монопол“ всушност била анти-капиталистичка

Една од најпродаваните друштвени игри во историјата, „Монопол“ била евтина забава во текот на Големата депресија, носталгичен потсетник на дома за војниците во текот на Втората светска војна, американски извоз во периодот на поствоениот економски подем и бестселер во текот на пандемијата. Иако на прв поглед таа ги вградува вредностите на капиталистичкиот сон, оригиналната верзија била направена со сосема обратна намера.

Вистинската зомби-габа - инспирација за серијата „Последните од нас“

Луѓето веројатно никогаш нема да се соочат со габична апокалипса, но светот на инсектите може да биде под сериозна закана. Внимавајте на клучниот збор - „веројатно“.

„И онака сите препишуваат“ - професорот кој дозволува ЧетГПТ во училница

Развојот на вештачката интелигенција доведува во прашање куп професии, но и бара ревидирање на задачите кои им се даваат на учениците и студентите и на начинот на нивно оценување. Еден професор има порака до луѓето и до машините: може ли некако да се договориме?

Викторијанската мода на накит од живи инсекти

Некои откачени модни трендови одамна поминале, а не сме ни биле свесни за нив. Во англискиот 19 век владеела вистинска орнитолошка и ентомолошка треска - носење накит од птици, живи инсекти или од низа нивни мртви трупови.

Кога ФБИ следело кои книги се позајмуваат од американските библиотеки

Денес во САД се забележуваат рекордни бројки на тн. „забранети“ книги, а некои барања од тн. родителски групи и локални заедници одат до таму што се бара дури и апсење на библиотекари. Пред педесет години имало поинаква кампања која се обидувала да го регулира пристапот на граѓаните до книги, а се состоело од (благо речено) следење на читателските навики.

Приказната за брадестата Крао Фарини

Брадестите дами се заштитен знак на циркусите и претставите кои вклучуваат „чуда на природата“. Еден од најинтересните случаи се однесува на жена со хипертрихоза (латинското име за прекумерна влакнетост) по потекло од Лаос, која била изложувана на преминот од 19 во 20 век низ Европа и САД како „алката што недостасува“, согласно Дарвиновата теорија на еволуцијата. 

Што е тоа „синдром на странски акцент“?

Доколку го гуглате овој термин, излегуваат резултати кои поставуваат дополнително прашање - дали вакво нешто навистина постои? Но истражувачите на говорот велат дека тоа е вистинско пореметување, кое предизвикува ненадејна промена во начинот на зборување, како некој да се преправа дека зборува со странски акцент. 

„Русокоса“, Том Хенкс, Џаред Лето: кои се номинираните за Златна малина?

На денот кога сите пишуваат за номинациите за овогодинешниот Оскар, ајде ние обратно - кој сè е номиниран за овошното анти-признание?