Hello, my name is Johnny Cash!

Во Македонија одамна не сум забележала главни актери во некое препукување, карање, преписка или скандал да бидат писатели, а тема на „дешаванките" да биде нивниот лик и книжевно дело.

Оние кои, како мене, се имаат скарано со математиката и природните науки, за Гедел главно знаат посредно, преку делото на Даглас Хофштатер „Гедел, Ешер и Бах".

Сигмунд Фројд, таткото на психоанализата, прв и последен пат го посетил Њујорк во 1909. Се прошетал низ Централ парк, го посетил Универзитетот Колумбија, се провртел низ Кинескиот кварт и – заминал. Нарекувајќи ја оваа земја „голема грешка", тој никогаш повеќе не дошол во Америка.

Прв пат во пишувањето на Букбокс кон една книга пристапивме програмски – едвај чекавме под рака да ни падне автор чиј несимпатичен лик ќе ни даде добра подлога да се ситиме врз неговото дело, и со тоа да ја прекинеме, барем за миг, традицијата на блаконаклони осврти.

Среде вести емитувани ден пред Бадник, жителите на едно велешко маало без срам и перде кажуваа мрсни песни, собрани околу коледарскиот оган.

Со искрена тага го оверувате фрижидерот – руската салата фатила темна кора, свинското се исушило, сармата го загубила својот сјај. Детето три дена ви јаде храна од пакетче, не ви е ќеф дури ни да му украдете од крем-бананите.

Насмевките им искрат како жижици на полноќ. Облеката му мириса на планински поток, мазно е избричен и нема првут. Таа има негувани раце, влошката не ѝ пропушта и знае која е најдобрата супа од ќеса. Лицата им се затегнати, чекорот одважен, погледот вперен напред. Тоа се среќните луѓе. А нивниот свет - најдобриот од сите можни.

Ренато Баретиќ е првиот кој во Букбокс е застапен два пати. Има и зошто – откако нè освои со Осмиот повереник (осврт за него тука) и со непосредноста во преписката по мејл, со нетрпение го дочекавме македонскиот превод на неговиот најнов роман, Хотел Гранд.

- Зошто Евреинот го премотува порничот наназад?
- Му се допаѓа сцената кај што курвата ги враќа парите.

Роднините на кои им ги нарачав не беа свесни на што се нафаќаат. 14 парчиња, 7.000 страници, над 10 кила. Има нешто свечено во комплетите книги, вглавени во картонска кутија како тули во ѕид, секоја со (фројдовски) тврда корица, и хартија мека ко душа.

Целта на рубрикава е малку да се одмориме, ама и да 'освежиме' со области и книги во кои ептен не се разбираме.

Што ќе беше литературата без годишнини? Без нив класичните автори немаше да бидат реиздавани, немаше да бидат снимани нови филмови посветени на нивните дела и животи, немаше да има нови биографии кои содржат дотогаш непознати пикантерии, културните рубрики на весниците ќе беа празни, спомените на некои важни настани избледени.

Во филмот кој го нарекуваат комедија, „Четири лава" на Кристофер Морис, група британски муслимани решаваат да станат бомбаши-самоубијци.

Пред некој ден се сретнав со пријател кого го немав видено дваесетина години. Живее во странство и нема многу контакти со родната грутка.

Еден осврт за оваа книга почнува со следниве зборови: „Роберт Перишиќ е заебан лик". Пократка и поточна дефиниција на нечиј уметнички опус не сум сретнала. Да си маж во најдобрите години, да си писател, и истовремено да си „заебан", значи дека си добар. А Перишиќ не само што е добар - тој е одличен.

Само што си рековме дека ќе го затвориме дуќанот, и ќе заминеме раат на одмор, почнаа да пристигнуваат сериозни индикации за постоење на нам непознат автор, за кој дури и сега, откако по итна постапка прочитавме две негови книги, се уште не сме сигурни - дали е луд или гение.

Оние кои редовно, или барем чат-пат ги следат новостите во книжевниот свет, последниве два месеца не можеа глава да кренат од Франзен. Неговиот нов роман „Слобода" (по „Корекции" кој се појави 2001, истата недела кога се случи 9/11, и беше номиниран за Пулицер), беше хиперболично прогласен за „книга на векот" уште пред да стигне до книжарниците.

Беше многу топол мај кога со студентите по етнологија ги шпартавме преспанските села, барајќи соговорници. Опремени со капчиња, шишиња вода и диктафони, како некаков армиски вод на специјална задача, трагавме по „информатор" расположен за муабет.

На Робинзон Крусо се сеќавам од основно: сцената кога тој прв пат здогледува човечки стапки на навидум пустиот остров и денес ми предизвикува морници.

Да го преживееше атентатот, Ленон можеби ќе доживееше 70. Ќе беше разведен, политички компромитиран, горд сопственик на краварска фарма во Делавер Каунти, каде гостите–намерници ги служат студено капучино, во високи чаши.

Краевите се секогаш поинтересни од почетоците. Крајот подразбира некакво сведување, заокружување, резимирање. Можеби не се сеќавате како и кога нешто почнало, но ако го преживеете, знаете да го препознаете крајот.

Пред неколку дена нè израдува новата реклама во циклусот „Македонија вечна". После сите убајни кои можеме да му ги понудиме на добронамерниот патник: археолошки ископини, манастири, вина, езера и планини, конечно некој се сети на она што всушност требаше да биде прво - на храната!

На наши години ('наши' за да не испадне дека сум сама во маките), човек почнува со сведување на сопствениот уметнички и друг вкус. Знаете точно што да нарачате во кафана, по облека одите само во вам познати продавници, не се ни трудите да проверите кои се музичарите на кои се палат помладите, тешко склопувате нови (дури и Фејсбук) пријателства, а кога старите ве викаат за излегување се мачите да одберете меѓу тоа и рано легнување.