Bookbox

Во 2022 уметник поднесува своја слика на уметнички саем. Сликата добива прва награда. Ама до денес авторот не може да ја регистрира како сопствено дело, бидејќи таа е генерирана со помош на ВИ. Во тек е судски спор кој може да ја определи иднината на толкувањето на тоа до каде е автор човекот, а од каде машина.

Се викаат морски црвеногушки и имаат „тело на риба, крилја на птица и повеќе нозе, како краба“. Уште почудно - нозете им имаат сензори за вкус. 

Необичното значење на зборот „бруцош“

Вчера, 1 октомври, се одржа првиот академски час за студентите од прва година. Еден термин кој вообичаено се користи за нив има интересно потекло.

„Ја викам чистачката на ракија“: работниот ден на еден писател

Во некогашното југословенско списание „Чик“ постоела рубрика во која писателите си го опишувале својот работен ден. Под необичен наслов „Живот меѓу обичните луѓе“ (значи писателите се необични?), својата саатница ја споделил Бранко Ќопиќ.

Сте слушнале ли за лигар?

Хибридно потомоство на лав и тигрица да ти се викало лигар (на англиски - liger). Спротивната мешавина е тигав (на англиски - tigon). Ги делат карактеристиките на двата вида, на пример сакаат да пливаат како тигрите, а се социјални суштества како лавовите. 

Јапонскиот војник кој 30 години не признавал капитулација

После „Брејкинг бед“ и „Бетер кол Сол“ мислевме дека веќе нема серија што ќе ни го привлече вниманието. Ама третата сезона на „Фарго“ содржи неочекувани пресврти, и по некоја историска лекција.

Фрази и нови кованици кои ја одбележаа 2020-та

Вообичаено речниците на англиски јазик бираат збор на годината, а тоа се прави и во други говорни контексти (германски, француски). Но Њујорк Тајмс одлучи да одбере неологизми (нови кованици) како и изрази кои се користеле и претходно но сега или се актуелизирале или добиваат ново значење во контекст на пандемиската 2020.

Епидемијата на коњски грип од 19 век која ја парализирала американската економија

Во време кога коњите биле од суштинско значење за економијата на САД меѓу нив почнала да се шири смртоносна болест, која ја закочила целата економија.

Историја на ПЕЗ-бонбоните - некогашни средства за одвикнување од пушење

Еден од детските артефакти кои го преживеаа технолошкиот прогрес во последниве неколку децении се ПЕЗ бонбончињата и оние пластични куклички во кои се ставаат, кои како џубокс исфрлаат по едно. Но тие првично не биле наменети за деца.

Сте слушнале ли за цаконски јазик?

Името му звучи како некој измислен јазик од научно-фантастични филмови. Всушност станува збор за загрозен говор на кој зборуваат уште само 2000 луѓе на Пелопонез.

Од роман за климатски промени до истражување на животински пениси: книги на 2020

Списокот го составивме консултирајќи повеќе сајтови и извори, а се состои од книги на различни теми, од политика до биографии. 

Документарец за еден од ретките преживеани македонски Евреи

По објавувањето на сторијата за шпанскиот дипломат кој спасил 150 македонски Евреи, дознавме за приказната на Соломон Адизес, еден од преживеаните од таа страшна 1943, кога бугарската војска од железничката станица во Скопје испратила повеќе од 7000 Евреи во логорот Треблинка.

Минијатурните насликани „очи“ кои ги разменувале љубовници од 18 век

Биле наречени „очи на љубовниците“ и се разменувале помеѓу парови во Британија во втората половина на 18 век. Од денешна перспектива делуваат троа морничаво, но да се добие ваков подарок значело дека работата е за сериозно.

Како мирисало минатото?

Кога замислуваме некој простор во историјата, на пример градот Скопје, ретко го земаме предвид мирисниот пејзаж. Сигурни сме дека луѓето би зборувале малку поинаку. Облеката секако би им била различна. Но како ли мирисало?

Опстанокот на к’сметлиите

Природната селекција не е единствениот начин на кој еволуираат видовите. Има нешто и во тоа просто да имаш среќа.

„Островот на розата“ (2020)

Филм базиран на вистинска приказна за италијанскиот инженер Џорџо Роса, кој во 1960-тите создал независна држава близу брегот на Италија.

Жената која преживеала две години сама на Арктикот

Кога спасителите конечно ја нашле Ада Блекџек, таа била сама, со мачка по име Викторија. Тие две биле единствените преживеани од петмината заминати на експедиција на остров на Арктикот.

Како дипломат анти-семит спасил 150 македонски Евреи

Хулио Паленсија бил шпански дипломат, верен на режимот на Франко. Иако најпрвин истапувал со анти-семитистички ставови, неговата сопруга го предомислила. Нови докази укажуваат на тоа дека тие спасиле 28 семејства македонски Евреи во моментот кога бугарската „администрација“ требала да ги испрати на последно патување, од скопскиот монопол, до Треблинка. 

Најголемиот вакцинатор на светот за кого никогаш не сте слушнале

Обожавал кокошки, немал влакна на јазикот и комплетно ја променил историјата на здравството. Неговата приказна треба да послужи како инспирација за моменталниот глобален напор за создавање ефикасна и достапна вакцина за ковид-19.

Радијаторот бил измислен како оружје против пандемија?

На преминот од 19 кон 20 век вентилацијата на живеалиштата, како превенција од заразни болести, ги инспирирало инженерите да дизајнираат топлински системи на пареа, кои и денес се користат.

„Кон езерото“ (2019)

Руска серија која е снимена пред пандемијата. А која на морничав начин зборува за ширење на респираторен вирус, од кој масовно се умира.

Наградата за најлош книжевен секс нема да се додели оваа година

Признанието кое традиционално се доделува за „неубедливи, изнасилени, засрамувачки или излишни пасуси од сексуална природа во инаку добри романи“ ќе продолжи да се доделува во 2021 година.

Италијански книжар на точак: „Побрз сум од Амазон“

Лука Сантини пред пандемијата морал да ја затвори својата книжарница. Но одлучил да се бори до крај - импровизирал електричен велосипед со приколка и почнал да продава книги на улица.

536-тата била најлошата година на сите времиња

Ич да не се занесуваме дека 2020 е лоша година, погледнато низ немилосрдната, макроскопска перспектива на досегашната историја. Дури ни 1349, кога бубонската чума збришала пола Европа не е најлоша.

Сараевскиот готвач кој ги предводи карантинските протести во Португалија

Откако избегал од со војната зафатената Босна, Љубомир Станишиќ имал повеќе станици низ Европа. На крај се скрасил во Португалија, каде почнал да добива награди за своето готвење. На неговото мени секогаш има бурек и кравја глава. 

„Лошо образование“ (2020)

Снимен врз основа на вистински настан, филмот ја раскажува приказната за Френк Тасон, кој во 2000-тите ја проневерил најголемата сума во историјата на американското јавно школство.

Зошто судиме за луѓето врз основа на нивните роднини?

„Му ја знам фамилијата“ е честа фраза при искажувањето мислење за некого, посебно во наши услови кога нечие потекло и не е така тешко да се одреди. Но судењето за некого според неговото потекло, иако често се третира како негативен стереотип, можеби има оправдување.

Оригиналниот „Тајгер Кинг“ - ѕидарот кој стана директор на зоолошка

Се викал Сајрус „Сај“ Де Врај, имал импресивни мустаќи и џебен часовник на кој имало закачено заб од тигар. Кога се вработил во зоолошката во Чикаго, таа била руина. Но благодарејќи на неговите залагања, таа станала институција налик на современите зоолошки. Тоа што бил ексцентрик само помогнало во нејзината популарност.

„Го давам и лозјето!“ - кога Грците полуделе по италијанска опера

Во современиот грчки јазик постои израз за кого мислевме дека е од некаква народна приказна, со оглед на тоа што се спомнува лозје. Но неговото потекло е многу поинтересно.