Bookbox

Фројд уште во 1917 година зборувал за пресврти во науката што ја разнишале човечката самодоверба и ја релативизирале нашата „привилегирана“ позиција во светот. Секој од овие удари нè соочил со нови граници на нашата посебност. Денес, со развојот на вештачката интелигенција, многумина сметаат дека сме сведоци на уште еден таков удар – интелектуален – кој повторно го отвора прашањето за нашата улога и значење во светот.

Во 2025 нема недостаток на литература за самопомош и за тоа како треба да се живее среде модерните турбуленции. Но како и во повеќе области на човечкото живеење, можеби најдобра стратегија е да се види што од минатото го преживеало тестот на времето, затоа што на крајот на краиштата проблемите се истите, исто како и решенијата. 

Како Битлси наоѓале инспирација во авангардната класика

Во средината на 1960-тите, додека доминирале на топ-листите, правеле генерации тинејџерки да паѓаат во транс и биле постојана мета на медиумите, Битлси истовремено се запознавале и учеле од најсмелите и најзначајни композитори на класичната музика.

Дали минералната вода е „природна“ ако е филтрирана?: новото прашање што и не е толку ново

Неодамнешен скандал со филтрирањето на познатата вода „Перие“ потсети на тоа дека прашањето околу тоа дали минералната вода е природно-природна ако е „чепната“ постоеле уште пред неколку векови. 

Невротични мачки и хипноза за лажговци: 180 години од списанието „Сајентифик Американ“

Eдно време го добивавме на домашна адреса, иако со големо задоцнување. После стана достапно онлајн со претплата. Денес списанието за наука кое почнало да излегува во 1845 е најдолго издаваното во САД, со континуитет од век и плус 80 години. 

Има ли кај нас професија „проверувач на факти“?

Пишувањето на текстов го почнавме со една наивна мисла, дека кај нас можеби постои работно место „факт чекер“ и дека оттаму би имало и добар превод на ваквата професија, која (таму, некаде на друго место) е макотрпна и одговорна работа.

Фани Менделсон - композиторката во сенка на нејзиниот славен брат

Била eден од брилијантните музичари на 19 век. Но како и со голем број други жени во уметноста, нејзиниот талент не бил препознаен во времето во кое живеела.

Објавувањето мемоари е опасно по живот

Си бил тежок криминалец, ги знаеш главните фаци и нивните валкани тајни. Во еден момент решаваш да се повлечеш. Што е најглупото што можеш притоа да го направиш? Да напишеш мемоар.

Контроверзните скулптури на фетуси на Дејмиен Хрст повторно поставени

Пред гинеколошки центар во Катар осамнаа 14 огромни скулптури на матки со фетуси во различни фази на развој. Истите оние кои пред неколку години беа покриени заради реакции од јавноста.

Пред Порнхаб: фаталните последици на самозадоволувањето

„Тој беше млад и убав, мајчина радост и гордост - но умре во големи маки, слеп, болен и парализиран, на само 17 годни. Да ги знаеше последиците на мастурбацијата, можеби ќе поживееше“.

Прогласен германскиот збор на младите за 2018

Во рубрикава негуваме блага опседнатост во однос на тн. „зборови на годината“ кои ги прогласуваат различни речници, сајтови и организации. Тоа е затоа што тие одразуваат некои значајни општествени трендови, кои се повеќе од лингвистички. Уште поинтересни се оние кои не се англиски.

„Баладата за Бастер Скрагс“ (2018)

Одамна немаме гледано толку концептуално издржан, а истовремено презабавен филм. И ова не е само затоа што во него глуми Том Вејтс.

Kога Хајдн сакаше да си оди од Унгарија

Има разни начини човек да се вози на бранот на некоја актуелна тема. Во случајов ќе се обидеме да го искористиме нагло пораснатиот интерес за една земја за да раскажеме приказна не за човек кој влегол во неа на необичен начин, туку за таков кој од таму едвај излегол.

Зборот на годината е „токсично“

Во муабет кога сакаме да го доловиме влијанието на социјалните мрежи врз нашето психичко здравје, или на животот во главниот град, користиме збор кој очигледно станува глобална парадигма. Отруени сме, на многу начини.

Каква врска има Стравински со хип-хоп и Бруно Марс?

Има еден звучен ефект карактеристичен за поп музиката од 1980-тите, но кој се смета и за хип-хоп клише. Истиот има интересна историја.

Натпревар во библиотечно сортирање

Ова сигурно не изгледа вака кај нас. Но во Њујорк и други делови на САД распоредувањето на книги за библиотечните ограноци се врши со машина која бара брзи раце и добри рефлекси. 

Како можела да се рекламира „Моби Дик“ во 19 век?

Вчера, 14.11, се навршија 167 години од првото објавување на „Моби Дик“, ремек-делото на Мелвил. Еден замислен текст за тоа како би изгледало промовирањето на книгата пред повеќе од век и половина, кога немало социјални мрежи и Букбокс?

Пред пасвордите: уметноста на „заклучување“ писма

„Летерлокинг“ е неколку векови стара вештина на пакување писма, така за да се обезбеди дека никој нема да ја прочита пораката пред таа да стигне до оној до кого е наменета.

Џиновските чекори на Колтрејн

Не мора да се разбирате во техничките детали за да уживате во музика. Но понекогаш задлабочувањето во она што се случува во нотниот запис отвара неочекувани хоризонти и прави уште повеќе да го цените она што го слушате.

Како Едгар Алан По бил исфрлен од американската армија

Има голем број писатели кои истовремено биле и воени ветерани - Витман, Селинџер, Толкин. Тешко е да се замисли дека еден од нив бил и По. Важел за добар и мотивиран војник, до моментот кога бил исфрлен од армијата.

Кога Стен Ли имал состанок на слепо со своја позната колешка

Многу пред Стен Ли да стане легендарниот креатор на Спајдермен, Халк и доктор Стрејнџ, и пред Патриша Хајсмит да стане славна писателка („Туѓинци на возот“, „Талентираниот г-дин Рипли“, „Керол“), обајцата во своите дваесети години живееле на Менхетен и работеле во областа на стрипот. Еден нивен заеднички пријател се ставил во улога на проводаџија.

Почина актерот кој му го позајми гласот на Хал во „2001: Одисеја во вселената“

Даглас Рејн почина на 90 годишна возраст, и иако зад себе остава и многу позначајни улоги , сепак најзапамтен ќе биде по саркастичниот глас на Хал 9000 од антологискиот филм на Кјубрик - гласот кој од тогаш го симболизира нашиот страв од вештачката интелигенција.

Како звучело примирјето на Првата светска војна?

Додека светот ја одбележува 100-годишнината од крајот на Првата светска војна, да слушнеме како тоа звучи кога одеднаш оружјето ќе стивне. Со други зборови, како звучи мирот по долга и исцрпувачка војна.

„Оној свет: збирка илустрации“ од група автори

Дело на 13 автори, двајца искусни стрип цртачи и неколкумина етнолози-консултанти, кои се обидуваат да ги визуелизираат митските претстави за светот, кои на овој начин оживуваат, токму како да се под, над и околу нас.

Што ги спојува Џон Вејн, Карузо и Дилан?

Денес, 9.11, во Лондон почна серијата мечеви помеѓу актуелниот светски шампион во шах, Норвежанецот Магнус Карлсен и Американецот со италијанско потекло Фабиано Каруана (кој во живо може да се следи тука). Добар повод да видиме кои од актерите, писатели и музичарите сакале и играле шах. 

Во друштво е повесело: уметничките „тројки“

Нова изложба во галеријата Барбикан во Лондон под наслов „Модерни парови“ претставува уметници и писатели кои биле истовремено и љубовници и креативни партнери. А понекогаш броеле повеќе од двајца.

Koнцерт на Марија Калас - како холограм

Кога неодамна на сцената на уметничкиот центар Мос во Блексбург, Вирџинија, одекнале стиховите од операта на Верди „Магбет“ - „Умрените нема повторно да се кренат од гробовите“, иронијата не можела да биде поголема.

Верување без доказ не е само глупо туку и морално погрешно

Вилијам Кингдон Клифорд не спаѓа во пантеонот на големите филозофи - можеби затоа што починал на само 33 години. Но иако живеел во 19 век, неговите идеи се пророчки за нашиот.

„Сопругата“ (Тhe Wife, 2018)

„Зад секој успешен маж стои жена“ можеби звучи како излитена и стереотипна изрека. Но во овој филм таа е доведена до екстрем.