Наука

Платина од илјадници милијарди долари чека рудари на Месечината

Што сè астрономи нема да откријат на Месечината за да охрабрат мисии за рударење по нејзината површина. Едно време беше вода (која е ептен скапа кога не е на Земјата), па изотоп на хелиум... сега се платина и други ретки метали од дното на периодичниот систем што останале по ударите на комети и астероиди. Копањето би било комерцијално исплатливо, но забрането е од 1967 година.

Снемува инсекти и кај што нема луѓе

Многу видови инсекти, од пеперутки до скакулци, се помасовно исчезнуваат, не само во региони во кои се загрозени од активностите на човекот, туку и во дивина. Нивниот број во изминатите 20 години се намалил и до 70% во региони што не биле допрени од човекот. Тоа сериозно го зголемува ризикот од домино-ефектот, во кој прво страдаат влекачите и птиците, а потоа и цицачите.

Не, морињата не растат

Уште една најавена катастрофа од климатските промени се покажува како неоснована: нивото на морето во светот не расте побрзо отколку пред еден век. Ова не значи дека климатските промени не се случуваат, ниту дека одредени локации не се соочуваат со зголемување на нивото на морето - но значи дека не доаѓа никаква апокалипса по овој основ.

Лесно е да се убие рак во лабораторија

 Нема па нема па по интернет ќе се појави некој бомбастичен наслов за чудесно откритие поврзано со лечење рак. Те нешто во јогуртот ги убива канцерогените клетки, те истото го прави супстанца од магарешки трн. Таквата вест разбирливо ќе предизвика огромна надеж но години ќе поминат и нема ништо да излезе од тоа. На дифолтно сомничавите им е најлесно тоа да го објаснат: фарма- мафијата не дозволува лекот да види бела виделина. А не (секогаш) е така. 

Топењето на глечерите дава живот

Со години слушаме дека топењето на глечерите на Гренлад води кон апокалиптично сценарио – кревање на нивото на морето и катастрофални поплави. Ново истражување поддржано од НАСА и МИТ укажува дека топењето всушност е благослов за морскиот живот и за планетата воопшто. Мешањето на водите природно ги ѓубри океаните, ослободува повеќе кислород и цица ЦО2.

Кина со ум се бори за студенти, а ние со мрза

Кинеските универзитети не штедат на пари и вијуги за да остават што е можно посилен прв впечаток кај студентите. Поканите за студирање одамна не се формално парче хартија. Тие сега се престиж. Во нив се вложени илјадници часови експериментирање и креативен труд, за да бидат симбол на високото научно ниво на Универзитетите и на технолошката доминација на Кина во 21 век.

Луѓето за 60% се отуѓиле од природата

Бетонирајќи се во градови, луѓето изгубиле 60% од поврзаноста со природата од 1800 година па наваму. За толку од секојдневниот говор и од книгите биле искоренети зборовите за природата - како река, мов или цвет. За да може човекот некако да ѝ се врати на природата, мора радикално да го врати зеленилото во урбаните средини и да ги воспитува децата од најрана возраст.

„Печатници“ масовно штанцаат лажни научни трудови

Издавачите на реномирани научни списанија се преплавени со лажни научни трудови, нарачани од очајни професори на кои им е загрозена кариерата. Тоа егзистенцијално ги загрозува списанијата, но трпи и науката воопшто, бидејќи алатките со ВИ што се користат за нови студии се повикуваат на научната литература без да прават разлика помеѓу легитимни и лажни истражувања.

Живот цвета во најголемите морски длабочини

Експедиција што се спушти десетина километри под површината на морето откри богат и разигран екосистем на место каде што се сметаше дека не постојат услови за живот. Се знаеше за едноклеточни организми на морското дно, но не и за посложени разновидни животни - морски црви, школки, краставици и лилјани, кои се хранат со метан што извира од пукнатините.

Дебело сме ја потцениле моќта на Сонцето

На своја кожа чувствуваме колкава е силата на Сонцето, но научниците мошне веројатно ја потцениле неговата магнетна моќ. Ново истражување покажува дека и најсовремените инструменти на НАСА регистрираат едвај половина од магнетното зрачење. Тоа е важно за да се спречат катастрофални последици од сончевите бури врз сателитите и електричната мрежа на Земјата.

Прво квантно телепортирање преку интернет

Квантна состојба на светлина успешно била телепортирана на далечина од триесетина километри преку вообичаен оптички кабел за интернет, отповарен со бура од сообраќај со пораки, извештаи и клипчиња. Ова е далеку од телепортерот на Скоти од Стартрек или од транспорт на каков било предмет, но дозволува во обичен кабел да се вклучат компјутерите од идната генерација.

Тивка револуција се случува во математиката

Она што почна како збир на длабоки претпоставки за поврзување на апстрактните гранки на математиката, еволуираше во просперитетен, мултидисциплинарен напор што се протега од темелите на Теоријата на броеви до границите на квантната физика. Доказот на хипотеза од пред половина век создаде мрежа од идеи што веројатно ќе ја обликуваат областа во годините што доаѓаат.

Патлиџанот вреска, молците слушаат

Билките и животните мошне веројатно несвесно комуницираат. Научниот тим што откри дека растенијата испуштаат звуци, сега тврди дека тоа го слушаат инсектите и дека ја разбираат пораката. Женските молци, на пример, избегнувале да положуваат јајца на растенија од домати ако испуштале звуци што ги поврзувале со страдање, што укажува дека се дехидрирани и нездрави.

Четбот растурил 30 математички генијалци

Јазичен модел со вештачка интелигенција на ОпенАИ ги оставил вџашени врвните математичари што тајно се состанале за да го тестираат. Без проблем ги решавал сите равенки и задачи што му ги составиле, дури и некои од најтешките проблеми во математиката. Генијалците договориле награда од по 7.500 долари за секоја задача која ботот нема да може да ја реши. Не се опариле многу.

Чистиот воздух го забрзува глобалното затоплување

Глобалното затоплување се забрза од околу 2010 година, што доведе до неодамнешната низа рекордно топли години. Но, причините за тоа не се само во загадувањето предизвикано од луѓето, покажува ново истражување. Напротив. Со чистењето на смогот од големите градови и индустриските центри се отстранува вештачкиот чадор што ја штити површината од сончево зрачење.

Сончев систем, добри гости ти дојдоа

Астрономи открија небесно тело од друг ѕвезден систем што талкајќи низ галаксијата упаднал во Сончевиот систем. Сега е на далечина до Јупитер, ќе протатни близу до Марс, но нема да ја загрози Земјата. Од далеку личи на комета. Поради брзината на „натрапникот“, нема да може да го пресретнеме и потемелно да истражиме дали содржи аминокиселини, кои се основните коцки за создавање живот.

Свеста е квантен процес преку кој сме поврзани со целиот универзум

Нашите умови ги чувствуваме како многу приватни и уникатни за секој од нас. Но, истражувачи се на трага на идејата дека нашата свест можеби е поврзана со нешто многу поголемо. За да не го викаме тоа Господ (пошто звучи многу ненаучно), рамката на оваа идеја е сместена во областа на квантните процеси, поточно феноменот познат како квантно вплеткување. 

Канабис наместо во вселената заврши во океан

Невообичаен товар од семе од канабис, габи, алги, човечка ДНК и пепел од кремирани тела заврши во Пацификот наместо во орбита околу Земјата. Со тоа пропадна обидот за тестирање на индискиот коноп како растение со голем потенцијал да помогне во вселенски мисии, особено за да им обезбеди материјал, лекови и многу други нешта на астронаути што ќе градат колонии на Марс.

Сè што знаеме за Универзумот е погрешно

Мерењата за забрзаното ширење на Универзумот му ја донесоа на Адам Рис Нобеловата награда за физика во 2011 година и го зацврстија Стандардниот модел на космологијата. Но, новите мерења на Рис покажуваат дека темната енергија што го шири Универзумот згаснува. Космолозите немаат храброст да признаат дека сè што досега знаеле не важи и мора да градат нова теорија.

Габи од Чернобил се хранат со радијација

По хаваријата во нуклеарната централа во Чернобил, на урнатините на експлодираниот реактор била забележана чудна мувла, која се ширела по ѕидовите и покрај високото ниво на зрачење. Анализите покажале дека габата се храни со радијација и бара средини со поголемо зрачење за да напредува. Отпорноста на екстремни соли и киселини ѝ го зголемува потенцијалот за примена во ризични средини.

Глобална трка по талентите од Харвард

Универзитетите ширум светот секогаш си „краделе“ таленти, но регрутирањето сега е концентрирано кон САД, откако елитните колеџи беа притиснати од администрацијата на Трамп. Универзитети од Хонг Конг, Франција, Австралија и Германија, во трката да привлечат умови од Харвард, го нудат она со кое Америка некогаш се истакнуваше во светот: академската слобода.

ЦЕРН ќе вози антиматерија низ Европа

Натовариле антиматерија во камион... звучи како увертира во виц или сценарио за дистописки филм. А токму тоа го направи ЦЕРН за да може да ги проучува честичките што се исти како материјата, само обратни. Префрлиле протони на растојание од 4 километри, а сака да вози антипротони до Хановер, некои 800 километри по јавни патишта. Уште да се најде јунак што ќе седне зад воланот.

А да ги излечиме комарците од маларија?

Битката против маларијата главно се сведува на масовно уништување на комарците, кои ја пренесуваат заразата. Да беше тоа ефикасно маларија одамна ќе немаше. Инсектите со време стекнуваат отпорност на отровите. Научници предлагаат нов пристап - да се излечат комарците. Малите летечки крвопијци ќе зујат и ќе нè касаат но барем нема да ни пренесат маларија.

Доаѓа ледено доба. Ќе има ли кој да го дочека?

Во време кога не можеме да излеземе на крај со глобалното затоплување, освежувачки делува научното откритие дека се движиме кон уште едно ледено доба. Така барем покажуваат анализите од поместувањата на орбитата на Земјата околу Сонцето, кои варираат низ времето и се одразуваат на климата. Но, не брзајте да купувате топла облека. Ќе треба да почекаме уште барем 10.000 години.