Bookbox

Фестивалот на креативен документарен филм Македокс оваа година ќе се одржи од 21-28 август на неколку локации. Меѓу 75-те филмови има еден кој навидум многу пати сте го гледале. Но и покрај препознатливиот формат, тој сепак успева да трогне и да допре, низ приказните на децата од едно училиште во Виена. 

Нова книга под наслов „Книжевниот клуб на ЦИА“ од долгогодишниот новинар на Гардијан, Чарли Инглиш, е возбудлива историја на тоа како агенцијата пренесувала забранети книги преку Железната завеса.

Кратка историја на маиците со слогани

Имаме фиоки полни маици – удобни, евтини и лесни за комбинирање. Но маицата одамна не е само „основно“ парче облека. Последните 70 години таа е средство за самоизразување, а денес, во 2025, маицата со натпис е како подвижен билборд за протестни и ангажирани пораки, макар биле напишани и со коректорски грешки.

Џабе совети, пак носиме одлуки сами

Меѓународно истражување спроведено во дванаесет земји покажало дека, при донесување сложени одлуки, луѓето насекаде во светот најчесто се потпираат на сопственото размислување, наместо да бараат совет од други. Ова важи и за поиндивидуалистичките, и за поколективистичките општества. 

Апокалипса: нова книга за прастара тема

Колку повеќе учиме за апокалипсите од минатото, толку повеќе надеж имаме дека ќе ја надминеме и нашата, онаа реалната или замислената. Тоа нема да биде пријатно, ниту праведно, но светот и нашите култури, заедници – па дури и нашиот вид – од неа ќе излезат променети. Ова го тврди авторка на нова книга на тема апокалипса.

Револуцијата која започнала поради - запирки

Во септември 1905, печатарските работници во една издавачка куќа го запреле процесот. Барале во пресметката на надниците да им се сметаат и интерпункциските знаци. Со оглед на тоа што запирките биле најчести, овој штрајк е наречен „штрајкот на запирката“.

Британски математичар доби награда од 3 милиони долари за откритија кои „можеби му ги диктирале вонземјани“

Веројатно кажано на шала, тоа дека на сега славниот математичар теориите му биле диктирани од повисока интелигенција е тврдење на негов колега. На кого сигурно дополнително му се стемнило кога слушнал за „дебелото“ признание.

Тину-нину: оваа статија ја има напишано робот

Во Гардијан неодамна објавија статија целосно напишана од страна на GPT-3, јазички модел од последната генерација кој користи машинско учење за да произведе текст кој личи на човечки. Морничавото е што ова не „личи“ на човечки, туку е камо-каде подобро од голем број човечки зборосоставувања.

Португалската конкуренција на Флоренс Фостер Џенкинс

Се викала Наталија де Андраде, а според нејзината скудна биографија (достапна само на португалски) била „драмски лирски сопран“. Дури кога ќе ја слушнете ќе сфатите што точно значи ова „драмски“.

„Госпоѓица Маркс“ - нов филм за најмладата ќерка на Маркс

Била активистка, преведувачка, феминистка. Од друга страна не можела да се извлече од нешто што денес би го нарекле „токсична врска“ и трагично завршила. На Еленор Маркс ѝ е посветен нов филм кој се прикажува на тековниот Венецијански филмски фестивал.

Ѕидовите имаат оговарање: комичен португалско-англиски разговорник

Авторот на овој „корисен“ прирачник немал намера да биде хумористичен. Ама така испаднало, поради буквалниот превод на куп зборови и изрази од португалски на англиски. 

Кога оние што ја гледаат чашата полупразна се во право

Доаѓа од латинското pessimus, што значи најлош. Од Русо, Шопенхауер, Ниче, до Фројд, Ками и Фуко, западната мисла е полна со филозофи и автори кои сметаат дека ова не само што не е најдобриот од сите можни светови, туку дека веројатно е најлош.

Тактичноста како доблест

Тежнеејќи кон постигнување морални височини - чесност, великодушност, пожртвуваност - забораваме на оние „малите“ доблести, а толку потребни во секојдневните, често сложени меѓучовечки интеракции.

Мистеријата на д’ткањето

Се смета дека во светот 70 милиони луѓе пелтечат, односно имаат проблем со започнување и одржување на континуитетот на говорот, што резултира со паузи и повторувања. Оваа бројка вклучува околу 5% од децата, кои можат и да ја надминат оваа состојба, како и 1% од возрасните. Помеѓу нив има и актери (Џејмс Ерл Џонс,Емили Блант), претседателски кандидати (Џо Бајден), па дури и еден некогашен крал (британскиот Џорџ Шести).

Не пропуштајте: денес се менува нотата во најспората композиција на светот

За него сме пишувале и претходно. Делото се вика Organ²/ASLSP (As SLow aS Possible), неговата изведба е почната во 2001, а треба да трае до 2640. Местото е црква во Германија, и токму денес, 5.9., таму ќе се случи промената на следната нота. Не дека е за брзање, ама добро е да се знае.

Џон Клис: „Сакам да бидам закопан со непрочитаните книги“

На 8 септември, значи за неколку дена, од печат ќе излезе нова книга на Клис, под наслов „Креативност: краток и весел прирачник“. Книгата е навистина кратка, 112 страници, а дека ќе биде весела, тоа сме речиси сигурни.

Дали и вие не знаете каде ви одат годините?

Учено се нарекува „телескопско доживување на темпоралноста“. Но без оглед на софистицираноста на употребените зборови, чувството е универзално - дека како што старееш, така не знаеш каде ти одат сите тие денови, месеци и години, кои фучат како сиви тркачки автомобили.

Kнига со 88 преводи на само една песна

Даглас Хофштатер, когнитивен научник и физичар, најпознат по книгата од 1979, „Гедел, Ешер и Бах“ за која доби Пулицерова награда, има една друго, помалку познато дело. Во него, на 832 страници, се обидува да преведе (или да обезбеди превод) на една единствена кратка француска песна од 16 век.

„Квиз“ или скандалот со британскиот „Кој сака да биде милионер?“

ТВ квизовите душа дале за филмување, затоа што нудат сè што може да посака едно возбудливо сценарио - предизвикот човек да се истопори пред камера со сето свое (не)знаење, погледот позади сцената, можното мамење за слава и пари. Ова второво е тема на нова мини-серија режирана од Стивен Фрирс.

100 години од раѓањето на Чарли Паркер - Бах на модерниот џез

Роден на 29 август 1920, „Брд“ е водечка фигура во развојот на бибоп, виртуоз на алто саксофонот, самоук музички револуционер. Една анегдота сликовито го опишува почетокот на неговото музицирање, на само 16 години. 

Што се тоа „контактни“ јазици и зошто се загрозени?

Кога во тек на подолг период во меѓусебен контакт доаѓаат луѓе кои зборуваат различни јазици, тие понекогаш создаваат нов, комбинација на постоечките. Лингвистите ги нарекуваат „контактни“, и овие јазици се многу побројни отколку што мислиме. Но истовремено се под голем ризик.

Катаплексија: кога луѓе паѓаат во несвест од среќа

Филм со ироничен наслов „Ода на радоста“ е направен врз основа на вистинска приказна за човек кој не смее да си дозволи да се израдува. 

„Мингеи“ или убавината на предметите за секојдневна употреба

Концептот може да се преведе како „народно творештво“, а е развиен во средината на 1920-тите од страна на јапонски филозоф и естетичар. „Мингеи“ се однесува на секојдневните нешта, од облека и мебел до прибор за јадење и пишување. Малите нешта кои ни го чинат секојдневието, и кои ако се внимателно одбрани или рачно направени, ни го разубавуваат.

Каков јазик ќе зборуваат луѓето што ќе ја колонизираат вселената?

Реалното меѓуѕвездено патување, тогаш кога би започнало, би било толку бавно, што јазикот на патниците би се менувал во од. Kога тие еднаш ќе пристигнат на дестинацијата и ќе ги информираат оние од некогашната дома за тоа, можно е вториве да не ги разберат.

Што е тоа „фурфурал“ и каква врска има со книги?

Колку што се постари книгите, толку повеќе мирисаат на бадем. Изворот на оваа арома е специфична хемикалија.

„Семејна романса“ (2020)

Најнов филм на Вернер Херцог, кој сигурно не е најдоброто од овој режисер. Но е на толку необична тема, и толку жанровски неодреден, што треба да се гледа.

Акедија: заборавеното име за чувството кое го имаме сега

Се сеќавате на почетокот на пандемијата кога сликавме како ни стасува тестo? Се собиравме онлајн на пијачка. Се фалевме со новооткриени хобија и како ги занимаваме децата по дома. Каде отиде сиот тој жар? Го изеде - акедија.

Библиотекарот кој го исмеа премиерот

Приказната е од Британија и се однесува на непознат сторител (веројатно библиотекар) и нивниот премиер. А за ова да успее кај нас треба да биде исполнет еден неверојатен услов. Да има барем еден политичар кој би се нашол пред полица полна книги (макети полнети со стиропор како за саем на мебел не се важат). 

Најмладиoт добитник на Меѓународниот Букер чува крави и се декларира како „тие“

Вчера, 26.8, беше објавено дека овогодинешната награда од над 50.000 евра, чие доделување беше поместено од мај за август поради пандемијата, оди кај „Нелагодноста на квечерината“, роман на 29-годишниот/ната холандска автор/ка, кој е опишан како „виртуозно дебитантско дело“.