Bookbox

Фестивалот на креативен документарен филм Македокс оваа година ќе се одржи од 21-28 август на неколку локации. Меѓу 75-те филмови има еден кој навидум многу пати сте го гледале. Но и покрај препознатливиот формат, тој сепак успева да трогне и да допре, низ приказните на децата од едно училиште во Виена. 

Нова книга под наслов „Книжевниот клуб на ЦИА“ од долгогодишниот новинар на Гардијан, Чарли Инглиш, е возбудлива историја на тоа како агенцијата пренесувала забранети книги преку Железната завеса.

Кратка историја на маиците со слогани

Имаме фиоки полни маици – удобни, евтини и лесни за комбинирање. Но маицата одамна не е само „основно“ парче облека. Последните 70 години таа е средство за самоизразување, а денес, во 2025, маицата со натпис е како подвижен билборд за протестни и ангажирани пораки, макар биле напишани и со коректорски грешки.

Џабе совети, пак носиме одлуки сами

Меѓународно истражување спроведено во дванаесет земји покажало дека, при донесување сложени одлуки, луѓето насекаде во светот најчесто се потпираат на сопственото размислување, наместо да бараат совет од други. Ова важи и за поиндивидуалистичките, и за поколективистичките општества. 

Апокалипса: нова книга за прастара тема

Колку повеќе учиме за апокалипсите од минатото, толку повеќе надеж имаме дека ќе ја надминеме и нашата, онаа реалната или замислената. Тоа нема да биде пријатно, ниту праведно, но светот и нашите култури, заедници – па дури и нашиот вид – од неа ќе излезат променети. Ова го тврди авторка на нова книга на тема апокалипса.

Опуштете се: следните 10 години ќе биде полошо

Терминот „клиодинамика“ означува истражување на историјата преку комбинација на дисциплини: културна еволуција, економска историја, макросоциологија и математичко моделирање. „Клиодинамичарите“ најавуваа дека во 2020 ќе биде лошо, ама сега предупредуваат - ќе биде и полошо.

Франц Брентано: помалку познатиот учител на Фројд и Хусерл

Во речиси секоја дисциплина постои нешто наречено „закон на династии“ - главните фаци во некоја област самите биле ученици или инспирирани од претходна јака фаца. Но понекогаш претходниците или не се познати, или се во сенка на своите наследници.

Kaко Нетфликс ги смислува имињата на своите категории?

Доколку сте претплатени на Нетфликс по некое време алгоритамот ви го фаќа вкусот и почнува да ви препорачува филмови слични на оние кои веќе сте ги гледале. Во нашиот случај се појавуваат категории од типот „церебрални“, „мрачни скандинавски“ и „бавногоречки“. Живописноста на описиве се истовремено интересни и непотребни.

Што значи да те 86-нат во англискиот?

Ние едно време кога сакавме некого да откачиме викавме „ај двојче“. Американците користат малку поголема бројка која се појавува од време на време во песни, филмови и во политичкиот жаргон.

Коцка, алкохол и шах: животот на авторот на „Дамски гамбит“

Волтер Тевис, по чија книга е снимена истоимената серија на Нетфликс, се коцкал и пиел, пред да се сврти кон шахот. Со оглед на неговата животна приказна, чудо е што книгата воопшто излегла.

Жената која ги правела најдобрите клавири во Виена

Нанет Страјхер за жал има маргинално место во историјата на музиката. А била една од најдобрите производители на пијана не само во Виена, туку во Европа. Плус долго време го водела хаотичното домаќинство на Бетовен.

Лажна продавница во која и месото и зеленчукот е направен од пластични ќеси

Станува збор за уметнички проект под наслов The Plastic Bag Store, кој неодамна се отвори во форма на продавница на Тајмс сквер во Њујорк.

Актуелен случај во Србија: како се одредува плагијат на превод?

Стручна комисија на Универзитетот во Белград, по пријава на студент, утврдува дека професорка од Економскиот факултет во свој превод на учебник презела 150 страници од претходно издание на истата, потпишани од покоен постар колега. Но начинот на кој е извлечен овој заклучок е прилично спорен и остава простор за различни толкувања.

Светислав Басара: „Стварноста е обврзна, но не е стварна“

Во интервју за белградско „Време“, Басара зборува за својот нов роман „Контраендорфин“, за хормонот на несреќа кај балканските народи и зошто пишувањето е „кулук“.

Американската актерка - пионер на модерниот танц и театарското осветлување

Во Америка не ја ценеле, па на самиот крај на 19 век дошла во Париз каде се дружела со Тулуз-Лотрек и Марија Кири. Се смета за основоположник на модерниот танц, но на нејзино име се водат и повеќе патенти поврзани со театарското осветлување. 

Ирвин Велш: „Штом заврши пандемијата ќе има бунт против интернет“

Авторот на култната „Трејнспотинг“ по која е снимен и истоимениот филм на Дени Бојл (во два дела), беше гостин на Фестивалот на краток расказ во Ријека. По тој повод даде интервју од кое пренесуваме делови.

Пелтечење, семејни трагедии, мисли за самоубиство: животната приказна на Џо Бајден

За да го надмине пелтечењето кое го мачело цело детство ги рецитирал Јеитс и Емерсон пред огледало. А во двата мемоара кои ги има напишано до сега отворено зборува за трагедиите кои го имаат снајдено. Ако ништо друго, за ваков човек е сигурно дека знае да застане на нозе кога животот го кутнува.

На кој јазик би почнале да зборуваат деца растени во целосна изолација?

Хебрејски, старогрчки, египетски, санскритски. Ова биле јазиците за кои древните мислители тврделе дека би почнале да ги зборуваат деца растени само со други деца.

Кога републиканците биле сини, а демократи црвени

Не, не е метафора. Ерата на изборните мапи за претседателски избори во САД, кодирани во различни бои, започнала во 1976. Ама тогаш боите биле обратни од оние денес. 

Брачниот пар од Холандија кој нема кому да му ја донира својата збирка македонска музика

Петер Ендејдајк и неговата сопруга Анемиек ден Уијл ја купиле првата плоча со македонска народна музика пред 58 години. Македонија ја нарекуваат свој втор дом. Но се прашуваат што ќе се случи кога нив веќе ќе ги нема - кој ќе се грижи за нивната голема аудио колекција.

Њујоршката книжарница што доби 25.000 нарачки откако испрати апел за помош

Стренд е независна книжарница која како и голем број други бизниси во текот на пандемијата едвај спојуваше крај со крај, и покрај долгата традиција од скоро еден век. Но затоа се тука нејзините верни читатели да помогнат во тешки времиња.

Дали навистина популистичкиот речник е поедноставен?

По повеќе години градење стереотип за Трамп како некој кој користи јазик „разбирлив за четвртоодделенец“, нови истражувања покажуваат дека тој и не е баш прост во споредба со неговите опоненти.

Читај ми од усни: оралните задоволства и болки во уметноста

Прва изложба целосно посветена на устата се отвори во Кунстмузеум Волфсбург во Германија.

Како нацистите си присвоиле бестселер со рецепти

Готвачот на Алис Урбах бил хит во германското говорно подрачје во 1930-тите. Како Еврејка таа избегала од Австрија, каде книгата била отпечатена со друго име на корицата.

Кога Луј Армстронг за момент запрел граѓанска војна во Конго

Во 1960 славниот трубач прифатил да замине на турнеја низ Африка, која опфаќала 27 градови. Неговите концерти се преклопиле со прославите за независност на Нигерија. Но и со граѓанска војна во Конго.

Колку е реален шахот во серијата „Дамски гамбит“?

Мини-серијата на Нетфликс е приказна за созревање на девојка која станува толку јака во шах што почнува да се натпреварува со најдобрите мажи во земјата. Бет Хармон е трауматизирана, навлечена на таблети, убава и остра како брич. Но колку е реален шахот што го игра во серијата?

Професорката од Уганда која користи радикални навреди како форма на активизам

Стела Нјанзи предавала на елитен универзитет, но во длабоко конзервативната Уганда одбрала малку незгодна тема за проучување - хомосексуалност. Притисоците кои ги трпела од неа направиле необичен вид активист, кој ја црпи силата од немилосрдна дрскост.

Лобстерополис: изложба која можете да ја видите преку подвижни робот-камери

Посетителите на изложбата на Филип Колберт можат преку мобилен да ги контролираат роботите и низ нивните „очи“ да ги видат делата.

Ако 2020 е ТВ сценарио, како би требало да заврши?

Основната премиса на замислената серија би била - што се случува кога врз постоечките светски проблеми ќе се накалеми смртоносен вирус? Содржината, пак, би била толку комплицирана што најверојатно би се откажале од гледање по втората епизода.