Bookbox

Среден век е среден век, ама па и луѓе си се луѓе, и тие си имаат некои дневни рутини без оглед дали се кралеви или просјаци. Во случајов станува збор за првите, но нема ништо од пиење и оргии каков што би бил денешниот стереотип за богат и моќен човек.

Погледнете си ги рацете. Левата и десната изгледаат исто, но ако се обидете да ги ставите една врз друга, тие не можат совршено да се поклопат. Тоа е затоа што тие се огледални слики, но не се идентични. Во хемијата, оваа појава се нарекува хиралност, и се јавува кога молекулата има таква структура што не може да се совпаѓа со својата огледална слика. Ако ова не се земе предвид, на пример во фармацијата, можни се фатални последици кои се случиле во 1960-тите во 46 земји во светот.

Мозокот бира безбедност пред други нагони и потреби?

Звучи малку чудно, бидејќи се сеќаваме од ситуации од младоста кадешто многу нешта биле поважни од тоа какви се ризиците од одредено однесување. Па сепак, за генерална популација изгледа е поинаку. Генерална популација глувци.

Стигмергија - ако секој си ја гледа својата работа и ги инспирира останатите да го прават истото

Термитите и мравките немаат некаков Це-ка кој донесува петгодишни планови, издава наредби и координира. Секој работник е комплетно незаинтересиран каква форма ќе има финалната мега-структура. Па сепак работат цело време, и работат добро. Можно ли е да научиме нешто од нив?

Наскоро серија со Стујарт од „Биг бенг тиори“

„Стујарт не успева да ја спаси вселената“ официјално доби зелено светло од ХБО. Едвај чекаме да ја видиме серијата посветена на овој шармантен продавач на стрипови кој никако не успева да продаде доволно за да не спие во сопствената продавница.

Од каде болеста „рак“ го добила своето име?

Ракот секогаш бил замислуван како алчно суштество кое зграпчува и каса со своите клешти. Хипократ се смета за првиот кој според него именувал и болест - karkinos или рак, затоа што „неговите вени се исполнети и се протегаат наоколу како нозете на истоименото животно“.

Гробот кој важи за „најсекси“ во светот

Два збора во насловот - „гроб“ и „секси“ - некако не одат заедно, но оваа предрасуда паѓа во вода кога е во прашање последното почивалиште на еден француски новинар.

Иницијатива за замена на „империја“ со „исклучителност“ во високите британски признанија

Велика Британија доделува титули, медали и признанија кои го содржат терминот „империја“. Во тек е обновен повик овој термин да биде избришан поради „штетите и траумите“ предизвикани од империјализмот.

10 романи кои се случуваат во само еден ден

Се викаат „циркадни“ романи, затоа што нивното дејство се одвива во тек на 24 часа. Некои се славни и познати, други звучат вредни за откривање.

Mладиот Кафка имал талент за цртање

Самиот не си ги ценел, но цртежите на младиот Кафка покажуваат склоност кон естетски минимализам, кого понатаму го негувал и во своите книжевни дела. 

Kласичарот кој го „убил“ Хомер истражувајќи низ Југославија

Приказната за делото и трагичниот крај на животот на Милман Пери може да биде еп самиот по себе. Тој е значаен не само за класичните студии и проучувањето на Хомер, туку и како етнограф кој ги регистрирал епските песни на гусларите од некогашна Југославија.

Пастила: омиленото колаче на Достоевски

Личи на нешто како тесто од пуслица, ама направено од пире од јаболки. Пуфкастото благце било вообичаена придружба на аристократските чајанки во Русија. До скоро рецептот беше заборавен, но сега почнува да се враќа на трпезите.

Њујорк Тајмс објави па повлече статија за лубеници на Марс

Неодамна објавивме статија за нова теорија за потеклото на лубеницата. А непосредно потоа ја видовме и првата џиш-црвена полутка во блиската пиљара. Така умот неделава ни стана лубеницо-ориентиран. Кога ја видовме оваа статија во Њујорк Тајмс мислевме дека нешто ни се причинува.

Восочни чуда: жената од 18 век која изработувала совршени анатомски модели

Во 1762 една госпоѓица му испратила на данскиот крал необичен подарок - совршено прецизни восочни модели на човечки органи.

Со јазиците изумира и знаењето за лековитите растенија

Губењето на лингвистичкиот диверзитет може да доведе до исчезнување на знаења за древни лекарства и состојки, кои науката допрва треба да ги открие.

Како изгледа балетска кореографија со намерни грешки?

Секој кој присуствувал на аматерски (и не само на такви) балетски претстави каде се случиле некакви грешки, ги забележал: доцнењата, сопнувањата, несинхронизираноста, па дури и паѓањата. Сите тие овој пат се намерно вградени во смешна кореографија под име „Концерт: опасноста од сите“.

Британска писателка си ги запали книгите како протест против начинот на нивно рекламирање

„Апсолутно ги мразам фините домаќински реклами на позадината на моите новопечатени книги“, твитна наградуваната британска авторка Џанет Винтерсон. Под твитот е фотографија на мал куп книги во мек повез, како горат.

На колку луѓе би требало да им кажеме „фала за кафето“?

Кога денес ќе го пиете домашното кафе, или ќе го купите во парк од оние шанкчиња, дали ќе помислите како тоа стигнало до таму? Еден човек одлучил да ја следи трагата - од зрното кафе на нечија плантажа, до локалната кафетерија, и на сите да им се заблагодари за истото. 

Како пандемијата ги направи фонтовите по „мили“

Сеизмичките историски настани можат да ја насочат креативноста во нови правци. Допрва ќе се види што ќе изроди актуелната пандемија, но едно е веќе јасно и се однесува на типографијата и фонтовите.

Нова теорија за потеклото на лубеницата

Како подготовка за сезоната на сочните карпузи, ново истражување за неговите диви предци.

Необични совети за чување миленици од средниот век

Како и голем број други мудрости од мрачниот среден век, и оние кои се однесуваат на чување домашни животни главно не го преживеале тестот на времето.

Филип Глас има нова циркуска опера, а со хорот диригира Македонка

На 84 години, Глас не престанува да експериментира со жанрови. Овој пат станува збор за „Деноноќниот циркус“, чија премиера се одржа во оперската куќа во Малме на 29 мај, онлајн и во живо. И еден куриозитет - со хорот диригира нашата Елена Митревска.

Чиндогу или уметноста на непотребното

Ролна тоалет хартија која се носи на главата за настинати или алергични. Малецки брисачи за прашина за стапалата на вашата мачка. Мрежи кои се закачуваат на рамениците и спречуваат да ви падне обетка. Што е заедничко за сите овие изуми?

Сако и Ванцети: анархистите кои завршија на електрична столица

Пред точно сто години двајца италијански имигранти во САД биле обвинети за убиство на чувар и вооружен грабеж во компанија за чевли во Масачусетс. Седум години подоцна биле погубени на електрична столица. Нивното судење и денес останува контроверзно.

Танчарката која има 106 години и забранува да ја нарекуваат „стара“

Жената на која никако не ѝ стои да ја викаат „бабичка“, секој ден пишува по една приказна за нејзините сожители во домот за стари лица во Сиднеј, учествувала во најпрестижниот сликарски натпревар во Австралија и сè уште се занимава со нејзината најголема страст - танцувањето.

Плукани и каменувани: паниката од жени во бели мантили

На 6 ноември 1869, Ан Престон, деканка на Женскиот медицински колеџ во Пенсилванија и нејзините студентки требало да присуствуваат на предавање заедно со своите машки колеги. Ова за денешно време не е ништо необично, но тогаш претставувало радикален чекор. Машките студенти ги навредувале и ги плукале со џвакан тутун.

Најдобро продаваната книга на Едгар Алан По за време на неговиот живот била - водич за морски школки

Го знаеме како поет и раскажувач, но никогаш не сме помислиле дека По би можел да има и научна публикација, ни помалку ни повеќе туку за школки.

Клептотерми: крадци на топлина

Не мислиме метафорично, кога некој се „гребе“ од добрината и душевната топлина на другите. Не мислиме дури ни на соседи со исклучено парно кои се греат од соседните станови. Мислиме буквално на крадење топлина од нечие тело.

„Кеиф: македонска чалгиска традиција“ (2019)

Документарец на Блаже Дулев, со текст и нарација на Ристо Солунчев, ја вгнездува македонската чалгија во поширокиот историски и културолошки контекст на ориентот и го поврзува со западните влијанија. Истовремено претставува хроника на најважните чалгаџиски тајфи и поединечни музичари од Македонија.