Bookbox

Премиерата на „Црно семе“ во Битолскиот народен театар се совпаѓа со две годишнини: 100 години од издавањето на Абецедарот, букварот на македонски јазик отпечатен во Атина во мај 1925 на лерински народен говор и 90 години од раѓањето на Ташко Георгиевски. Со режисерот Андреј Цветановски зборуваме за истовремената универзалност, но и посебноста на трагичната судбина на ликовите, кои на Садизмот и Бескрупулозноста одговараат со Чистота и Истрајност.

Неодамнешно дешифрирање на папирус покажува колку биле строги санкциите кон оние што правеле дубари сакајќи да ги одбегнат обврските кон државата во древен Рим. Човек два пати да помисли дали да се впушта во такви авантури. 

„Само површинска рана“: 50 години од „Монти Пајтон и светиот грал“

Тројански зајаци, витези што викаат „ни!“, дебата за тоа дали ластовиците се доволно силни за да носат кокосови ореви и модерен историчар кој тук и таму упаѓа за да коментира пред да биде брутално заклан од витез-минувач. Само што го пишуваме ова па ни е смешно, исто како по кој знае кој пат да го гледаме филмот.

Град во Јапонија направи игра со карти слична на Покемон во која ликови се повозрасните жители

Веројатно знаете за Покемон, вистинската (онаа со физички карти а не со апликација на телефон), која им овозможува на играчите да собираат карти, да прават шпилови и да се борат со лик на своето омилено чудовиште. И ако сте фан, веројатно посакувате да имате персонализирана картичка, само за вас. На жители на еден јапонски град ова сега им успеева. 

Кое е потеклото на зборот „тарифа“?

Според Дигиталниот речник на македонски јазик, тарифа е именка од женски род која означува систем од норми за плаќање на нешто - такса, награди и сл. Иако во моменто е актуелен во контекст на мерките на Трамп, зборот звучи некако ориентално, нели?

„Буквално“ - непотребниот потребен збор во повеќе јазици

„Значи како се начукав, буквално не знаев кај сум празнициве“ - ова можеби ќе биде наскоро нечија реплика, која ќе ја сфатиме метафорично или...буквално.

Прва корица на албум што е истовремено и друштвена игра

Откако собра средства со онлајн кампања, еден британски бенд вклучи игра со симболична содржина во првите 200 примероци од својот нов албум, надевајќи се дека со неговата продажба ќе можат да финансираат уште копии. 

Букбокс гледаше: „Поротник број 2“ (2024)

Клинт Иствуд сними филм на 94 години. Тој е можеби послаб од неговите најдобри дела, но сепак поставува сложени етички прашања, во кои се препознава влијанието на класикот „12 гневни луѓе“, ама со „твист“.

Најсуровите книжевни критики на 2024

Во нашата средина не сме навикнати на „сосекувачки“ критики за што и да е од областа на уметноста. Дури и оние кои сакаат да укажат на недостатоци на делото сепак ги бираат зборовите, затоа што средината е мала и лесно е да се замериш. Но тоа не е така во поширокиот книжевен свет.

Како да победиш на шпанскиот Скребл без да знаеш збор шпански?

Веднаш да одговориме, за да не ве држиме во неизвесност. Тајната на тоа да станете шампион во оваа игра на зборови, на јазик кој не го познавате е - да го запомните целиот негов речник. Лесно, нели?

Иконофагија или јадење слики за здравје

Нова книга на Џереми Керинг, професор по историја на уметност на Универзитетот во Фрибург, Швајцарија, се занимава со историјата на верувањето дека јадењето делови од свети слики и реликвии помага во лекувањето на одредени болести. Секако, ова историски подразбирало нивно делумно или целосно уништување. 

2024-та низ најчитаните статии на Википедија

Отворената енциклопедија е најголемиот ресурс на знаење во историјата на светот и е бесплатно достапен на секого, насекаде. Тоа што луѓето го бараат тука како информација, кажува многу за тоа кои биле темите што доминирале во јавниот дискурс (во случајов на англиски јазик).

Фјодоровска треска: како Достоевски стана сензација на ТикТок

„Бели ноќи“, новелата на рускиот автор од 1848, не звучи како веројатен кандидат да стане популарна на социјалните мрежи. Но приказната за осамениот наратор среде суровоста на руската зима некако стана вирална. 

„Извинете, ве измамив“ - британскиот политичар кој беше фатен дека ја лажирал сопствената смрт

Кога облеката на Џон Стоунхаус била најдена крај Мајами бич на 20 ноември 1974, многумина претпоставиле дека британскиот парламентарец се удавил пливајќи. До моментот кога на Божик истата година се појавил жив и здрав во Австралија. Ова е необична приказна за човек кој умрел два пати, вториот пат навистина.

Ниту една од овие книги не постои. А што ако беше поинаку?

„Замислени книги: загубени, недовршени и фиктивни дела“ е нова изложба на повеќе од 100 текстови напишани или измислени од автори како Шекспир, Бајрон и Хемингвеј.

На најдобро продаваниот пијано албум на сите времиња инструментот е - расипан

Пред речиси 50 години, тогаш младиот пијанист Кит Џерет пристигнал во западно-германскиот град Келн. Тукушто минал 800 километри со старо Рено 4 од Швајцарија, каде имал концерт претходниот ден. Немал јадено бидејќи во ресторанот му ја згрешиле нарачката, а настапот бил закажан во 11:30 вечерта. Врв на сè - клавирот не бил тој што го побарал, плус бил расипан. Ама...

Најпознатиот фалсификатор на 20 век, кој му продаде лажна слика на Геринг

Се викал Хенрикус Антониус „Хан“ ван Мегерен и како индивидуален уметник не бил многу фален од сонародниците. Иронично, но неговиот сјаен талент за копирање на големите мајстори му донела слава по нацистичката окупација на родната Холандија.

Јапонски симбол на 2024: пари

Канџито 金, кое означува злато или пари, е победник на онлајн гласањето за збор/симбол на годината што полека изминува. Изгледа дека Јапонците барем последниве две години се опседнати со економијата, бидејќи лани симболот беше - данок.

Како „вибрациите“ ги заменија фактите

Од просветителството наваму, фактите беа кул едно 250 години. Но како нивното време да истекува, бидејќи денес е поважно што чувствуваш, или што би се рекло, каков „вајб“ инстинктивно насетуваш.

Нешта кои ги научив(ме) во 2024

Обично годините кои се зад нас ги оценуваме како добри или не толку добри во зависност од личните или глобалните околности - војни, пари, здравје. Но кога би ги проценувале во однос на тоа што сме научиле, нештата би можеле да бидат поинтересни и да мотивираат списокот следната да биде уште поголем.

Наследникот на хотелот Риц кој го научил Хемингвеј да лови риба

Чарлс Риц бил француски хотелиер, бизнисмен, но и експерт за мушичарење. Еден настан поврзан со ослободувањето на Париз од нацистите довел до негово познанство со „Хем“, кому му пренел нови методи и финти за рибарењето со мушички.

„Сабја“ не е само серија за атентатот врз Ѓинѓиќ туку и за современите медиумски (не)слободи во Србија

Од некаков уметнички аспект, серијата која ги прикажува настаните пред и по атентатот на поранешниот премиер Ѓинѓиќ, можеби и не е некој врв на телевизијата. Но детали од неа, особено таквите поврзани со новинарската работа во Србија на почетокот на овој век, се баш погодени, за со истите (носталгично) да се спореди денешната ситуација. 

Италијанскиот град кој секоја зима станува една голема друштвена игра

Зого дел'Ока e традиционален настан кој се одржува во Мирано, град во пошироката област на Венеција. Секој ноември жителите ги зафаќа „гускино лудило“ - целиот град е украсен со постери на гуски, а главно јадење по кафаните се колбаси и равиоли направени со месо од оваа птица. Плус, на главниот плоштад се организира друштвена игра.

Кога Божик цели 22 години бил официјално забранет

И денес многумина се противат на комерцијализацијата на празник кој во суштина би требало да се врзува со солидарност, споделување и скромност а не со потрошувачко лудило. Многу порано од современите поплаки, истово ова го тврделе и дел од американските колонии. 

Првиот семафор на светот работел на плин

На 9 декември 1868 во Лондон прв пат е поставено нешто налик на денешниот семафор. Отпрвин, реакциите на него биле помешани. Но потоа еден несреќен случај одеднаш го збришал целиот проект. 

Сара Џесика Паркер е член на жирито за Букеровата награда за 2025-та

И вие реагиравте со „од кај сега ова“? Ѕвездата на „Сексот и градот“ и самата била збунета кога ја добила оваа понуда, да биде дел од панелот кој ќе одлучува кој ќе ја добие престижната книжевна награда. 

Книги на 2024: „Сум слушнал дека постои таен акорд: музиката како лек“

Од авторот на бестселерот „Ова е твојот мозок на музика“, Дaниел Џ. Левитин, оваа книга продолжува да ги открива длабоките невролошки врски помеѓу музиката и подобрувањето или одржувањето на здравјето.

Најчудниот наслов на 2024-та воопшто не е чуден

Малку сме разочарани од исходот на овогодинешната награда Букселер/Дијаграм, која изминатите години (а се доделува цели 46) никогаш не изневерила. Можеби уредниците по издавачките куќи се станати повнимателни кога одредуваат наслов или пак самата публика што гласала овој пат не била толку шегобијна.

Букбокс гледаше: „Жената во песочните дини“ (1964)

Koга ќе се спомнат непрегледни песочни простори во книжевноста и филмот првата асоцијација е на „Дина“ на Френк Херберт - негостољубивата пустинска планета Аракис, која во себе крие огромни предизвици, но и моќ за оние кои ќе научат да живеат во и со мистериозниот песок. Но еден јапонски писател уште во 1960-тите го искористил истиот симбол за да направи врвно егзистенцијалистичко дело, преточено во исто толку моќен филм.