Bookbox

Премиерата на „Црно семе“ во Битолскиот народен театар се совпаѓа со две годишнини: 100 години од издавањето на Абецедарот, букварот на македонски јазик отпечатен во Атина во мај 1925 на лерински народен говор и 90 години од раѓањето на Ташко Георгиевски. Со режисерот Андреј Цветановски зборуваме за истовремената универзалност, но и посебноста на трагичната судбина на ликовите, кои на Садизмот и Бескрупулозноста одговараат со Чистота и Истрајност.

Неодамнешно дешифрирање на папирус покажува колку биле строги санкциите кон оние што правеле дубари сакајќи да ги одбегнат обврските кон државата во древен Рим. Човек два пати да помисли дали да се впушта во такви авантури. 

„Само површинска рана“: 50 години од „Монти Пајтон и светиот грал“

Тројански зајаци, витези што викаат „ни!“, дебата за тоа дали ластовиците се доволно силни за да носат кокосови ореви и модерен историчар кој тук и таму упаѓа за да коментира пред да биде брутално заклан од витез-минувач. Само што го пишуваме ова па ни е смешно, исто како по кој знае кој пат да го гледаме филмот.

Град во Јапонија направи игра со карти слична на Покемон во која ликови се повозрасните жители

Веројатно знаете за Покемон, вистинската (онаа со физички карти а не со апликација на телефон), која им овозможува на играчите да собираат карти, да прават шпилови и да се борат со лик на своето омилено чудовиште. И ако сте фан, веројатно посакувате да имате персонализирана картичка, само за вас. На жители на еден јапонски град ова сега им успеева. 

Кое е потеклото на зборот „тарифа“?

Според Дигиталниот речник на македонски јазик, тарифа е именка од женски род која означува систем од норми за плаќање на нешто - такса, награди и сл. Иако во моменто е актуелен во контекст на мерките на Трамп, зборот звучи некако ориентално, нели?

На 75-тиот роденден на Вејтс и 50-годишнината од „Барајќи го срцето на саботната вечер“: песната што Том му ја посвети на Керуак

„На патот“, романот на Џек Керуак од 1957, е точно тоа што се најавува во насловот - опис на патувањата на авторот и неговите пријатели низ САД, авантура исполнета со многу џез, поезија и дрога. Во него се препознаваат голем број клучни фигури на битничкото движење, како Бероуз и Гинзберг. И онаа меланхолија од чиј извор пиеле и многумина после нив.

Книги на 2024: „Посмртниот живот на податоците“

„Што се случува со вашите информации кога ќе умрете и зошто тоа би требало да ве загрижува?“ е поднасловот на оваа книга на Карл Оман, професор по политички науки на Универзитетот во Упсала, Шведска, чиј интерес е етиката поврзана со нашето „дигитално тело“, откако истото ќе се претвори во труп.

Политичка коректност наспроти фолклор: германски остров згасна традиција на удирање жени со рогoви

Повеќето луѓе во Германија ја поврзуваат прославата на Св. Никола со традицијата децата да оставаат исчистени чевли близу влезната врата вечерта на 5 декември, а следниот ден да ги најдат наполнети со мали подароци. Но има и региони, како Баварија, каде дедо Божик има мрачно алтер-его, Крампус. Влакнестиот демон има различни локални имиња и е дел од фолклорни прослави кои влучуваат страшни костими и процесии. 

Македонската гајда, јапонското саке и босанската севдалинка помеѓу новите ставки на светско нематеријално културно наследство на УНЕСКО

Од 2-7 декември во Асунсион, Парагвај, се одржува 19-тата сесија на Меѓувладиниот комитет за заштита на нематеријалното културно наследство. Денес, 5 декември, е изгласан заедничкиот македонско-турски предлог за на листата на ова наследство да се најде македонската гајда односно турскиот тулум. 

Вдовицата која ја создаде индустријата на шампањ

Филмот „Вдовицата Клико“ (2023) ја раскажува приказната за Барб-Никол Понсардан Клико, жената заслужна за династијата на производители на шампањ, Вев Клико. Не е необично што името на брендот гласи токму така, бидејќи „Големата дама на шампањот“ почнала да се занимава со овој бизнис точно по смртта на нејзиниот сопруг, обидувајќи се да се спротивстави на тоа лозјата да ѝ бидат одземени, затоа што не доликувало жена да води таков бизнис. 

Зошто се викаат „сапунски опери“?

Ова е вообичаениот назив за серијалите кои долго време биле емитувани во дневни термини по телевизиите - евтини продукции со многу  мелодрама. Точно како музичките мелодрами од пред три века. А за сапунот се заслужни производителите на средства за чистење, кои преку нив им се обраќале на своите најголеми муштерии - жените.

Правилото на „ќелав-со коса“ на руската политика

Секако дека не е закон или правило во вистинската смисла на зборот. Но статистиката покажува дека по еден руски лидер со коса, доаѓа друг без неа и така во низа која трае од 19 век. По оваа логика по Путин би требало да дојде некој со повеќе влакна на главата. 

Зошто грејпфрутот е „нуклеарно“ овошје?

На сликата долу е црвен (некои го викаат и „крвав“) грејпфрут, кој официјално се вика Рио Стар. Тој е највообичаено одгледуваниот вид во Тексас, а од 1993 е и официјалната овошка на оваа држава. Историјата на неговото создавање има врска со - радијација. 

Како Хрватот Хуан (Иван) Вучетиќ прв расветлил убиство со помош на отпечатоци?

Името кое најчесто се спомнува кога станува збор за научното докажување на уникатноста на човечките отпечатоци е Франсис Галтон, познат и како внук на Дарвин. Но сепак имал и претходници кои го трасирале патот за во 1892 да се случи првото расветлување на случај со помош токму на овие докази. 

Kниги на 2024: „Свила: светска историја“

Во областа на научно-популарните книги оние со еден збор во насловот по правило добро поминуваат, како „Сол“ или „Сапиенс“, затоа што асоцираат на сеопфатност и авторитетност во однос на таа една тема. Кога е во прашање оваа книга на Аарати Прасад, таа е навистина опишана како „детален преглед на темата на природни текстилни влакна“, поконкретно на свилата. Знаевте дека ја произведуваат и пајаци и школки?

Пред модерните апликации за следење, љубоморните сопружници користеле - педометри

Ништо не е ново на Земјата, па ни обидите да се следи движењето на блиските, што поради безбедност, што од пуста желба за контрола. Педометрите во времето на нивната поупларност служеле за разни цели, па и за собирање на нешто што денес би го нарекле „приватни податоци“.

Јадењето банана од 6.2 милиони долари од еволутивна перспектива

Човекот не е ништо поразличен од животните кога станува збор за пување, со физичка сила или со поинаков вид статус и моќ. Во случајов чинот на јадењето на „уметничкото дело“ - банана со селотејп - од страна на нејзиниот сопственик што беше пренесувано во живо не е ништо поразлично од она кога паунот ќе ја рашири опашката, сигнализирајќи - видете колку ми е голем(а)!

На некогашниот Ден на Републиката: зошто треба да се прочита „Бланк“ на Феѓа Штукан?

За оние кои не го знаат, Феѓа е актер, пилот и писател, кој поминал низ ужасот на босанската војна како дел од специјалните единици на армијата на БиХ. Од таму излегува глумејќи дека е психички пореметен. По војната дипломира на Академијата на сценски уметности во Сараево од каде започнува неговиот подем во светот на филмот. Но помеѓу сето ова има голем број „бланко“ места пополнети со дрога, смрт на блиски, но и верба во луѓето и во животот.

Ви застуди денес? Погледнете го филмот за жената што нурка под мраз само во костим за капење

Нејзиното презиме гласи „северна крв“, а прекарот „балтичка харинга“. Обете совршено ѝ одговараат, бидејќи таа до неодамна го држеше рекордот за слободно нуркање под мраз. Само што ја гледате на екран почнува да ви ѕемне снагата, а не па да ставите прст во водата. 

74-годишниот пиљар кој за 25 центи ја продал бананата која на аукција постигна цена од 6.2 милиони долари

Човекот дели соба во подрум во Бронкс и работи по 12 часа на смени. Иaко е доста возрасен, веројатно не очекувал дека во животот ќе му се случи вакво нешто - да продаде банана за 25 центи, а потоа да слушне дека истата таа била продадена за - 25 милиони пати повеќе! Можеби па е до селотејпот?

Најтрагичните шопинг стампеда во историјата

Ако сте како нас да полните кошничка онлајн чекајќи „црн петок“, а во меѓувреме да ја празните затоа што сте се премислиле и на крај да ви остане едно нешто, а и тоа баш не мора, тогаш тешко дека ќе заглавите во редиците пред каса кои веќе почнуваат да се формираат. Ама има и поупорни.

Книги на 2024: Како фрижидерите ја променија нашата храна, планетата и нас самите

Помеѓу списоците кои излегуваат деновиве за „нај“ книги на годината што полека изминува, се наоѓа една која ја истражува праксата на вештачко ладење и замрзнување на храната, што извршило исто толку голема револуција во нашите навики и начин на живот колку и парната машина. 

Букбокс гледаше: „Џој“ или за почетоците на ин-витро оплодувањето

Ова е фил-гуд филм за тројцата заслужни за тоа што милиони парови низ светот кои не можејќи да добијат потомство по природен пат денес се радуваат на своите дечиња. Како што тоа го прават родителите на тукушто родениот Петар. 

Кога Њутн си направил список од 57 свои гревови

Сер Исак Њутн, еден од најзначајните и највлијателни научници во историјата, ги открил законите на движење и универзалната сила на гравитацијата. Елегантните равенки станале инспирација за просветителството, расчистување со црковните догми кои во својот центар го ставаат Бог. Па сепак, Њутн сметал дека до својата 20-та година имал сторено повеќе десетина гревови.

„Покемон шок“: кога 685 деца завршиле во болница поради цртан филм

На 16 декември 1997 цртаниот филм Покемон се најде на светските насловни страници поради инцидент во кој децата што ја гледале тогаш емитуваната епизода добиле епилептични напади и слепило. 

Дали и вие буквата „р“ ја замислувате како цик-цак, а „л“ како рамна линија?

Говорители на 28 различни јазици ги поврзувале токму на овој начин звуците и облиците на овие букви во 88% од случаите, што е најсилниот аргумент за тн. звучен симболизам до сега. 

„Гладијатрикс“ - во древниот Рим имало и жени-гладијатори

Додека го очекуваме вториот дел од „Гладијатор“ со Пол Мескал, чија премиера се случи неодамна во Лондон, да видиме што се знае за жените кои ја играле истата улога, но за кои барем засега не е снимен филм. 

Букбокс читанка: „Дневникот на еден морепловец“ од Теодор Кузман

Пред точно еден месец битолчанецот Златко Симовски издаде книга за своите искуства како работник на крузер. Откако беше одбиен да ја промовира во локалната книжарница, тоа го стори во продавница за алкохол и го постигна посакуваниот ефект - го привлече нашето внимание. Ја прочитавме книгата, оттиснувајќи се заедно со него на далечно патување, но поштедени од морска болест и дрски шефови-земјаци. 

Дали сте неприлагодени или само „во душа Финци“?

Резервираните интроверти ги викаме чудни, срамежливи, „затворени“, гикови. Е, ама во Кина, благодарение на еден стрип, од скоро ги викаат - Финци.