Bookbox

Уништувањето или постепеното распаѓање е појава кај дигиталните платформи и онлајн сервиси кои со текот на времето значително го влошуваат квалитетот. Терминот воведен во 2022 навидум опишува нов феномен, карактеристичен исклучиво за современите технологии. Не баш - вели нобеловецот Кругман.

Во 2010 излегува биографија на ветеранот од Втората светска војна, Луис Замперини. Четири години подоцна според неа е направен филм во режија на Анџелина Џоли и по сценарио на браќата Коен. По падот на неговиот авион, тој преживеал 47 дена во чамец среде океан, а потоа завршил како воен заробеник во Јапонија.

Букбокс гледаше: „Татами“ (2023)

Филм кој зборува за начините на кои спортот станува продолжена рака на политиката. Во овој случај спортистка од Иран, под притисок на властите на сопствената земја, се соочува со најважната одлука на својот живот - дали да се натпреварува за златото за коешто има големи шанси и притоа да го ризикува својот и животот на своите блиски или да се откаже од понатамошното натпреварување во име на „повисока“ агенда.

Англиското „хенговер“ означувало преноќување висејќи преку јаже

Во Викторијанска Англија најевтиното преноќување коштало едно- две пени. Најчесто кон него прибегнувале пијани морнари на кои комфорот и не им бил приоритет после испиената дневница. Доволно им било да висат преку јаже. 

Победа во корнет - кога американската војска претворала бродови во погони за сладолед за да го крене моралот на војската

Како да го одржиш на ниво моралот на војниците во тек на Втората светска војна? Направи голем брод кој е всушност фабрика за сладолед и пушти го да разнесува замрзнато млеко по Пацификот. Ем добиваат калории, ем се радуваат како деца. 

„ДЕВОЈКАТА СО ТЕТОВАЖА НА ЗМЕЈ“ од Стиг Ларсон

Да си бестселер кој се продава во милиони копии, и со месеци да ги заземаш првите места на листите на најпродавани на различни географски широчини, тоа би требало да значи дека твојот автор добро го познава вкусот на „широката читателска публика". Но и дека тој, или неговиот уредник, вешто успеваат да ги прилагодат твојата содржина, стилот и ликовите за тие сепак да не изгледаат преповршно и навредливо за просечната интелигенција на просечниот читател, кој главно се пали на разводнети трактати за смислата на животот, мистерии и многу секс, но сака да верува дека чита „добра литература".

„КРАЈ-ПАТ“ од Игор Анѓелков

Стотото издание на Букбокс сакавме од патриотски побуди да го посветиме на македонски автор, и тоа таков кој ги поседува квалитетите кои оваа рубрика се обидува да ги промовира – да е непретенциозен но убедлив, опуштен но буден, искрен но не вулгарен, речит, но да знае за доста.

„ПРЕДАТОР“ од Владимир Арсенијевиќ

(внимание – некои од опишаните сцени можат да ја вознемират малолетната публика и да предизвикаат мачнина)

ПОЕЗИЈА од Дон Ван Влиет (Кептен Бифхарт)

„Кептен Бифхарт слушаше со неговите очи, и гледаше со ушите. Чудесен, таен, и длабок, тој беше божествено суштество од највисок ред. Го опишуваше неописивото — да беше коњ ќе беше од оние дивите."
Том Вејтс

„ТОЧКА НА ПРЕСВРТ: КАКО МАЛИТЕ НЕШТА МОЖАТ ДА НАПРАВАТ ГОЛЕМА РАЗЛИКА“ од Малком Гладвел

Чудно е колку историски „собитија" можат да се зипуваат во седумте дена од еден до друг Букбокс, и да ни создадат чувство дека навистина живееме во време на космички значајни настани и неочекувани пресврти.

„БЕН-ТОВИТ“ од Леонид Андреев

Има нешто вознемирувачко во овој краток расказ на Леонид Андреев, руски писател од почетокот на дваесетиот век, особено ако се чита воочи Велигден. Петок е, и во ерусалимското маало во кое живее трговецот Бен-Товит владее голема возбуда.

„ПРАШАЊА“ - поезија од Александар Станковиќ

Да не се даваше во недела во 2, истоимената емисија на Хрватската телевизија може слободно да се вика и „Точно на пладне": Александар Станковиќ, со гарикуперовски израз на шериф-праведник, смирено го прелистува бележникот, секој миг подготвен да повлече.

Диктатори, ем писатели

Додека со пар пријатели седевме во ресторанот на Саемот, конзумирајќи го најдоброто од годинешнава книжевна понуда во вид на поховани тиквички, овчи кашкавал и потпечено лепче, некој раскажа за локален тип кој со своите четириесетина години, полно работно време, деца, жена и куче, досега успеал да напише и издаде единаесет книги, и тоа од подебелите.

„ТИЕ ИМААТ ЗБОР ЗА ТОА: НЕНАМЕТЛИВ ЛЕКСИКОН НА НЕПРЕВОДЛИВИ ЗБОРОВИ И ИЗРАЗИ“ од Хауард Реинголд

Кога се подготвував да зборувам на TEDx, конференција која се одржа во Скопје во октомври 2010, за врската меѓу јазикот и светогледот врз примери на непреводливи зборови, се сетив на оваа книга од Хауард Реинголд.

ГОЛТАЊЕ ЗНАЕЊЕ - ЈАДЕЊЕ КНИГИ

Најголемата грижа на една пријателка која требаше да се породи на почетокот на март, беше нејзиниот син да не се роди токму на осми. Да си машко, а секоја година да ти го честитаат роденденот со „Среќен ден на жената", веројатно не е многу пријатно, дури ни на ниво на шега.

„На пријателот којшто не ми го спаси животот“ од Ерве Гибер, гостинка-уредничка: Елисавета Поповска

Гостинката во ова издание на Букбокс ја запознав на необичен начин, полемизирајќи со неа преку медиумите на тема која обете нè засега, високото образование.

„Jапонска хаику поезија“ од Владимир Девиде

Во 1946, по покана на Канцеларијата за воени информации на САД, Рут Бенедикт ја објавува познатата „За хризантемата и мечот", студија посветена на јапонскиот национален карактер.

„Машкост“ од Харви Менсфилд

Во пресрет на Денот на жената, со нескриено задоволство го одбележуваме исправањето на една историска неправда – отсуството на згодни и доволно разголени мажи на насловната на овој сајт!

КОГА ПИСАТЕЛИТЕ ЌЕ ГО ДИГНАТ...ГЛАСОТ, или: дали Јерговиќ по националност е „контроверзен“?

Во Македонија одамна не сум забележала главни актери во некое препукување, карање, преписка или скандал да бидат писатели, а тема на „дешаванките" да биде нивниот лик и книжевно дело.

Moргенштерн и Гедел, гостинка уредничка: Јасна Котеска

Оние кои, како мене, се имаат скарано со математиката и природните науки, за Гедел главно знаат посредно, преку делото на Даглас Хофштатер „Гедел, Ешер и Бах".

ТЕКСТОТ И НЕСВЕСНОТО: ИЗБОР ОД МАКЕДОНСКИ ОГЛАСИ

Сигмунд Фројд, таткото на психоанализата, прв и последен пат го посетил Њујорк во 1909. Се прошетал низ Централ парк, го посетил Универзитетот Колумбија, се провртел низ Кинескиот кварт и – заминал. Нарекувајќи ја оваа земја „голема грешка", тој никогаш повеќе не дошол во Америка.

„СМРТТА Е НЕПРОВЕРЕНА ГЛАСИНА“ од Емир Кустурица

Прв пат во пишувањето на Букбокс кон една книга пристапивме програмски – едвај чекавме под рака да ни падне автор чиј несимпатичен лик ќе ни даде добра подлога да се ситиме врз неговото дело, и со тоа да ја прекинеме, барем за миг, традицијата на блаконаклони осврти.

Македонски фолк еротикон

Среде вести емитувани ден пред Бадник, жителите на едно велешко маало без срам и перде кажуваа мрсни песни, собрани околу коледарскиот оган.

„КАКО СЕ ИЗЕДОВ СЕБЕСИ“ од Воки Костиќ

Со искрена тага го оверувате фрижидерот – руската салата фатила темна кора, свинското се исушило, сармата го загубила својот сјај. Детето три дена ви јаде храна од пакетче, не ви е ќеф дури ни да му украдете од крем-бананите.

„ПРОТИВ СРЕЌАТА: ПОФАЛБА НА МЕЛАНХОЛИЈАТА“ од Ерик Г. Вилсон

Насмевките им искрат како жижици на полноќ. Облеката му мириса на планински поток, мазно е избричен и нема првут. Таа има негувани раце, влошката не ѝ пропушта и знае која е најдобрата супа од ќеса. Лицата им се затегнати, чекорот одважен, погледот вперен напред. Тоа се среќните луѓе. А нивниот свет - најдобриот од сите можни.

Ренато Баретиќ: „ВЕТУВАМ – НА 80. ЌЕ ОДАМ ВО ЈАВНА КУЌА“

Ренато Баретиќ е првиот кој во Букбокс е застапен два пати. Има и зошто – откако нè освои со Осмиот повереник (осврт за него тука) и со непосредноста во преписката по мејл, со нетрпение го дочекавме македонскиот превод на неговиот најнов роман, Хотел Гранд.

„ФИНКЛЕРОВОТО ПРАШАЊЕ“ од Хауард Џејкобсон

- Зошто Евреинот го премотува порничот наназад?
- Му се допаѓа сцената кај што курвата ги враќа парите.

ОДБРАНИ ДЕЛА од Бранимир Џони Штулиќ

Роднините на кои им ги нарачав не беа свесни на што се нафаќаат. 14 парчиња, 7.000 страници, над 10 кила. Има нешто свечено во комплетите книги, вглавени во картонска кутија како тули во ѕид, секоја со (фројдовски) тврда корица, и хартија мека ко душа.