Bookbox

Документарец кој повеќе од 15 години подоцна ја обновува контроверзaта околу најскапата слика на светот – „Салватор Мунди“, продадена за 450 милиони долари, припишана на Леонардо да Винчи. Кога првпат беше откриена, таа предизвика огромен интерес, но веднаш се појавија сомнежи дека не е оригинал. Овој филм ја следи нејзината чудна историја која де наликува на час по историја на уметност, де на трилер кој вклучува видни фигури од светот на финансиите и политиката.

Ако се сеќавате на „Животот на Брајан“ на Монти Пајтон, има една сцена во која Брајан се обраќа на толпа во Ерусалим, која верува дека тој е Исус. „Грешка сте“, ги убедува тој. „Не треба да ме следите. Не треба да следите никого. Треба да размислувате со своја глава. Сите вие имате свое јас!“. Толпата му враќа во еден глас - „Дааа, сите имаме свое јас!“. Ова е парадокс кој совршено ја илустрира тешкотијата да се напише историја на „себството“ - она по кое некој се разликува од сите други. 

Запознајте се со 19-те мачки на Марк Твен

Иако неговите книжевни дела се предмет на бесконечни критички анализи, една работа е многу едноставна: Марк Твен ги сакал мачките многу повеќе од луѓето и тоа го искажувал отворено. Една од неговите познати духовити забелешки е дека кога човекот би можел да се „вкрсти“ со мачка, тоа би го подобрило човекот - но би ја расипало мачката.

Што е факт, а што измислено во новата серија за атентатот на американскиот претседател Гарфилд?

„Смрт од гром“ е нова историска серија на Нетфликс која го оживува краткиот, но драматичен мандат на американскиот претседател Џејмс А. Гарфилд и неговото убиство од Чарлс Гито. Во само четири епизоди успеваме да ги запознаеме не само овие интересни ликови, туку и историскиот контекст во коj се одвива драмата. 

Koга колегите го спасиле писателот Жан Жене од доживотен затвор

Романсиер, драматург, есеист и политички активист. Жан Жене исто така бил и ситен криминалец, багабонт. Откако по десетти пат бил осуден за кривични дела, што во 1940-тите во Франција автоматски повлекувало доживотен затвор, неколку негови славни колеги се кренале да го бранат, потпишувајќи петиција до тогашниот претседател на државата.

Крај на рекламните текстови на задните корици?

„Апсолутно восхитувачка“. „Морате да ја прочитате“. „Шекспир да позавиди“. Доколку ги читате само рекламните текстови на задните корици од книгите сите излегуваат Нобеловци. Еден издавач сака да стави крај на ова. 

Опера за една премиерка

„Интимно истражување на една од највлијателните но и најполаризирачки личности во британската историја“. Вака гласи описот на нова опера посветена на животот и делото на Маргарет Тачер.

Последниот филм на Марлон Брандо бил кошмар за екипата и режисерот

Се вика „Резултатот“ (Τhe Score), премиерно е прикажан во 2001 и има „актерска екипа на соништата“ составена од Роберт де Ниро, Едвард Нортон и окрупнетиот, остарен но сè уште харизматичен Марлон Брандо. Во возбудливиот трилер не се чувствува некаква тензија помеѓу самите актери. Ама затоа на сетот...

И ти викам сестро слатка: жените кажуваат 3000 зборови повеќе дневно во споредба со мажите

Значи нема врска. Што све нема на интернет да извадат. Демек збореле жените повеќе. Имав шефица една, збор не можеше да ѝ извлечеш, само со „да“ и „не“. Све у најубаво се облекуваше, држеча жена, опасна. Еднаш така влегувам кај неа во канцеларија...Ааа, за студијава? Добро бе, ќе биде.

Шимпанзата препознаваат кога луѓето се глупи и се обидуваат да им помогнат

Голем дел од нашиот социјален живот подразбира способност да се внесеме во менталната состојба на друг човек и да си ги прилагодиме дејствата врз основа на она што тие можеби го знаат или мислат. И тоа не (толку) за нивно, колку за наше добро, да ги предвидиме нивните следни чекори и ако се негативни по нас или по околината да ги спречиме. Ама изгледа луѓето не се единствените што функционираат на овој начин.

Полицаецот кој со балетски движења го насочувал сообраќајот во Белград

Целиот во бело, со бели ракавици, Јован Буљ бил атракција во 1960-тите на улиците на тогаш главниот град на Југославија. Повеќе сакал да ги опоменува несовесните возачи „со добар збор“ отколку да им пишува казни. Денес сигурно не би бил ниту толку бел во униформата, ниту ќе можел да си дозволи да биде толку фин. 

Знаевте ли дека на остров во арктичкиот круг има огромна архива на податоци?

Додека ние мака мачиме да најдеме архивирани броеви од и не толку стари весници и списанија по нашите библиотеки, недалеку од Арктикот има длабоко закопан челичен трезор со податоци, за кои се очекува дека ќе бидат сочувани за идните 1000 години. 

Букбокс гледаше: „Единствената девојка во оркестарот“ (документарен, 2024)

Нов филм, номиниран за овогодинешните Оскари, ја раскажува приказната за Орин О'Брајан, контрабасистка која во 1966 била единствената жена во Њујоршката филхармонија и со тоа ги отворила вратите за бројни нејзини колешки.

Гитара што менува бои прилагодувајќи се на музиката

Технологијата е-инк веќе е вградена во смарт-телефоните и во електронските читачи. Наскоро, благодарејќи на истата, ќе сведочиме нова линија гитари што менуваат бои, можеби виолетова кога ќе се свири „Прпл рејн“ или бела за „Бело лице љубам јас“.

„Сообраќајна НЕЗГОДА со смртни последици“: како зборовите релативизираат трагедија

Букбокс нема кој знае каква агенда за општествена „мисија“ или амбиција да го промени светот. Но доколку едно, ЕДНО нешто помогнеме да се промени во медиумскиот простор, ќе бидеме задоволни. Ако има мртви не е НЕЗГОДА, тоа е трагедија, несреќа. А можеби и убиство.

Новата концепција на гимназиско образование - како да направиш едно големо НИШТО

Ова е којзнае која по ред реформа на начинот на кој нашите деца институционално се стекнуваат со знаења и вештини потребни да бидат „изведени на пат“, што значи не и оставени на првата приградска тумба, без знаење за страните на светот и животот вон Тикток и Инстаграм. 

Што се тоа „Џенифер Анистон“ мозочни клетки?

Поединечни клетки во мозокот реагираат на специфични идеи. Овие концепт-неврони ни помагаат да мислиме, замислуваме и да се сеќаваме на епизоди од нашите животи. Првично биле наречени по една актерка. 

„Мафија“ - како советски социјален експеримент стана друштвена игра

Во 1987, Димитри Давидов, тогаш студент по психологија на државниот Московски универзитет, „на нејќење“ создал една од најдобрите игри на сите времиња. Ако не сте ја пробале, ви требаат „само“ околу 7-8 души, талент за лажење и за откривање на туѓите лаги.

Кога брзото јадење тестенини било улична атракција за туристите во Неапол

Уште во 1787 Јохан Волфганг фон Гете, при својата посета на Италија, запишал дека „пастата може да се купи насекаде и за многу мали пари“. Притоа тестенините се јаделе како и лебот, имено, со раце. 

Њујоршкиот ресторан кадешто готвачки се бабички од различни култури

Енотеката Марија на Стејтен Ајленд почнала како италијански ресторан и винарија. Но денес служи храна направена од „нони“ од Азарбејџан, Узбекистан, Перу, Јапонија и други земји. 

Повеќето од нас им веруваат на научниците ама им замеруваат на арогантноста

Пандемијата и затеченоста на науката околу мерките кои требаше да бидат преземени (или не) ја разниша довербата во неа. Или барем така изгледаше непосредно по нејзиното завршување. Сега, истражување со 72.000 луѓе од целиот свет покажува дека репутацијата на науката сепак не е загрозена. Научниците само можат да бидат малку поотворени и подготвени на дијалог.  

Зошто одеднаш има толку многу шпионски серии?

Од втората сезона на хитот на Нетфликс, „Ноќен агент“ до „Бавни коњи“ на ЕплсТВ+ со стариот и добар Гери Олдман во главната улога, приказните за тајни агенти и мрачни завери изгледаат повторно актуелни. Тоа е, велат, затоа што нивната содржина се вклопува во општата атмосфера на недоверба и желбата да се ѕирне зад завесите на мрачниот и таен свет кој управува со светот. 

Букбокс гледаше: „Шугаркејн“ (документарен, 2024)

Номиниран за овогодинешните Оскари, овој филм зборува за ужасните злосторства извршени врз четири генерации домородни деца, кои биле „преобратувани“ во католички училишта во Канада, од крајот на 19 век, дури до 1997.

Букбокс читанка: „Пристапни обреди“ од Вилијам Голдинг

Најпознат по својот дебитантски роман „Господар на мувите“ од 1954, Голдинг е добитник на Букер за книга која стана прва во неговата „морска трилогија“. Три години по нејзиното излегување ја доби и Нобеловата. Kaко и голем број други дела кои се одвиваат на брод, и тука атмосферата е клаустрофобична, а ликовите и нивните односи се асоцијации на оние кои владеат на копното. Сепак, најмалку еден од нив доживува катарза, односно премин. 

Човекот кој ја „труе“ вештачката интелигенција за да ги заштити авторите од имитација на нивните дела

Се вика Бен Жао и е професор по компјутерски науки на Универзитетот во Чикаго. Неговото име се најде на листата на Економист од 100 најпрестижни научници кои се занимаваат со ВИ за 2024. Методите му се навистина креативни, иако е жално за каква цел се наменети.

„Револуција на здравиот разум“ - што точно значи повикот на Доналд Трамп?

„Во изминатите 72 часа светот беше сведок на револуција на здравиот разум“ - ова го изјави новоизбраниот, 47-ми претседател на САД, при виртуелното обраќање на Светскиот економски форум во Давос, само три дена по својата инаугурација. Терминот „здрав разум“ беше често повторуван во неговите победнички говори, но секогаш во истиот контекст - дека тоа е нешто што е потребно, добро и револуционерно.

„Не знам како една чиста рака воопшто може да допре весник“ - 19-вековната згрозеност од токсичноста на вестите

Големите француски писатели од 19 век фрлале со дрва и камења по она што тогаш биле масовни медиуми - весниците и списанијата. Но притоа заборавале две нешта. Прво, дека голем дел од нив немало да продадат ниту еден ред од своите писанија да не биле објавувани во весници. И второ, дека доминантните медиуми сепак нудат простор за уметничко изразување, кој само треба да се освои. 

Koга Марлон Брандо купил остров каде сакал да отвори „Универзитет на морето“

На Тетиароа, живописна група од корални гребени и песочни островчиња, археолози, морски биолози и етнолози соработуваат за да го промовираат овој уникатен еко-систем. Инспирација им е Марлон Брандо кој во 1966 го купил островот, но починал без да ја оствари својата најголема желба - да го претвори во пример за одржлив развој и зачувување на традициите. 

1969: како ќе изгледа Југославија во 2000-тата?

„Југославија во 2000-тите“ е статија објавена во весникот „Борба“ од уредникот на овој весник, Стане Станиќ. Првото промашено предвидување секако е она најбазичното, дека Југославија воопшто ќе постои.