Во не така далечното минато, резултатите од двонасочните преводи на еден ист текст (на пример од англиски на кинески, па од кинески назад кон англиски) беа постирани како смешки од типот на „расипан телефон“. Но во изминатите пет години машинското преведување стана сè подобро.
Рачно испишано предупредување во пиљара да не се „дупчат праските“. Фино отпечатен знак над писоар кој повикува да се „уринира со прецизност и елеганција“. Ова се примери на превод од јапонски на англиски на пораки испишани во јавен простор, кои до сега беа предмет на сеир на остатокот од светот. Но и Јапонците знаат како да вратат.
По повод смртта и погребот на кралицата Елизабета Втора, медиумите во Европа беа преплавени со текстови на оваа тема. Но во некои земји каде кралските имиња се уште се преведуваат на локалниот јазик беше тешко да се сфати кои се тие „Карлос“ и „Литера“.
Дали Хирошима би била бомбардирана ако јапонскиот содржеше израз со значење „без коментар“? Дали е во ред мисионерите да заменуваат „бело како снег“ во Светото писмо со „бело како печурки“ на места каде што снегот никогаш не паѓа? Кој, или што е мајката на Кузма, и зошто Никита Хрушчов бил опседнат со неа?
Аманда Горман блесна на инаугурацијата на Бајден, кога настапи со својата поезија. Мариеке Лукас Ријневелд, најмладата добитничка на Букер, требаше да ја преведува нејзината поезија на холандски. Но Горман е црна, Ријневелд бела. Ова беше доволно за втората на крај да мора да се повлече од проектот.
Стручна комисија на Универзитетот во Белград, по пријава на студент, утврдува дека професорка од Економскиот факултет во свој превод на учебник презела 150 страници од претходно издание на истата, потпишани од покоен постар колега. Но начинот на кој е извлечен овој заклучок е прилично спорен и остава простор за различни толкувања.
Милош Раониќ го победи Џеј-Џеј Волф со 7-6, 6:1 и се пласираше во 2. коло на турнирот во Санкт Петербург, а интересен момент имаше на конференцијата за новинари.
„Пријател“ од Паек Намнјонг во Северна Кореја била издадена прв пат во 1988. Триесет години подоцна, таа станува првиот севернокорејски роман кој е објавен на англиски, од престижниот издавач Коламбија јуниверзити прес.
Што значи тоа „добар“ превод? Што значи воопшто тоа „добро“? Лекција по зборообразување, истражување, пловење и јазично нуркање, ова е истовремено и повест за еден интимен подвиг, осамено но одлучно замавнување со харпун кон еден кит од дело.
„Тоа е парче торта“. „Можеш да ставиш кармин на свиња“. „Имаш патлиџани на очи“. Идиоми како овие се голем проблем на бројни преведувачи, кои не можат да ги преведат буквално туку треба да ја доловат смислата на јазикот на кој преведуваат.
За некого преводот е сиромашкиот братучед на литературата, нужно зло, па дури и богохулие. За други, преводот е мост за меѓукултурно разбирање и креативно толкување. Нова книга ги истражува обете страни на медалата.
Ова го тврди Фарук Шехиќ, добитник на наградата на ЕУ за литература за 2013 за романот „Книга за Уна“. Вели, да не било тоа немало да знаел какво дно се издавачите од земјите кои важат за цивилизирани. Би било интересно слични искуства да пренесат и наши преведени автори во Европа, онолку колку што ги има.
Милиони хард-кор христијани во светот веруваат дека Библијата е нешто што било диктирано од самиот Бог а луѓето вклучени во нејзиното создавање само записничари кои фаќале стенограми. Ако речеме дека е така, тогаш испаѓа дека Бог е очајно лош пишувач. Многу пасоси денес не би прошле стандардна уредничка редактура и би биле вратени на доработка, потцртани со многу црвено.
Западната книжевна традиција не може да се замисли без „Илијада“ и „Одисеја“, а секако и без нејзините преведувачи. Ново издание на „Одисеја“ на англиски е прво во долгата англо-саксонска традиција на преводи на ова дело започната во 17 век, препеано од жена.
Понекогаш најдобрите филмски моменти минуваат незабележано доколку немате широко отворени очи. За овој пак треба широко отворени уши, но и знаење странски јазици. Во случајов - корејски.
За Иан Хју Џонстон тешко ќе дознаете ако не сте баш упорни. На интернет има само една фотографија од него, а до целосни биографски податоци се доаѓа индиректно, преку текстови кои ги земат предвид сите нешта со кои се занимавал. А богами, се занимавал.
Јужните баптисти, најголемата протестантска деноминација во САД и истовремено едни од најконзервативната христијанска заедница во оваа земја, со децении проповедаа буквални пристапи кон Библијата. Но нивниот неодамнешен превод покажува дека и кај нив ставовите почнуваат да се менуваат.
Руми е најпродаваниот поет во САД и инспирација на куп славни личности. Негови цитати ги „красат“ ѕидовите на социјалните мрежи. Но дали би било така доколку неговите преведувачи на англиски коректно би ги превеле и оние референци во неговите стихови кои имаат експлицитна поврзаност со исламот?
Еве како би можеле да му се исплатат сите тие часови и часови поминати во чет на вашето дете (или на вас самите), кои излегува дека всушност биле бесплатен курс по странски јазик - јазикот на емоџи.
Денес, 30 септември е Меѓународен ден на преведувачите, поврзан со Св. Јероним Стридонски, кој се смета за заштитник на овој еснаф. А ним, кутрите, понекогаш навистина им треба некој со натрприродна моќ за да им ги шепне преведувачките решенија.
Најголемото трансфер изненадување летово беше голманот на Манчестер Сити Џо Харт кој дојде да игра во Торино. Ем го пречекаа стотици навивачи на „Биковите“, а тој им позираше со дресот, ем што сега им прозборе италијански па ќе го засакаат уште повеќе.
