Таг: историја

Контроверзите околу анестезијата - дали болката е неопходна?

Во 19 век, кога анестезијата почнала официјално да се применува при медицински интервенции, голем број доктори ја прифатиле. Но имало и критичари во медицинската заедница кои протестирале, со што започнала тн. контроверза на примената на етерот.

„Не сум Еленор, туку Џон“ - родово шарениот среден век

Денешните истражувачи имаат проблем да го класифицираат ликот и д/телото на една средовековна машка проститутка, интерсексуалец, кросдресер и бисексуалец. А единствен документ за неговото постоење е судски записник. 

Нова теорија за потеклото на лубеницата

Како подготовка за сезоната на сочните карпузи, ново истражување за неговите диви предци.

Штир, стратор, амарант: забранетата божја „житарка“

„Искрварена љубов“, „кадифено цвеќе“, „лисичја опашка“ - ова се некои од меѓународните имиња на растението кое кај нас е познато како штир или стратор. Забранувано со строги закони кои предвидувале сечење на рацете на оние кои го саделе, тоа е опевано во поезијата на романтичарите, како симбол на бесмртноста.

Малиот календар: историја на невенот

Околу Медитеранот невените (calendula officinalis) се одгледувани како лековити растенија од праисториски времиња. Она што не е толку познато е потеклото на нивното латинско име. Како и тоа дека можат и да се јадат, како додаток во чорби и салати.

Од каде 37°C е „нормална“ температура на човечкото тело?

Мерењето температура стана дел од протоколите во текот на пандемијата, на влез на институции, авиони, училишта. Магичната бројка која одредува дали сте ок или не е 37 степени Целзиусови (98,5 по Фаренхајт). Од каде потекнува овој стандард и дали е воопшто релевантен денес?

„Реална книга“ - приказната за најпиратираната џез песнарка

Од средината на 1970-тите речиси секој џез музичар имал примерок од истата книга. Со кремаста насловна, нападно лого и црна пластична спирала, таа додуша повеќе личела на скрипта. Внатре имало нотни записи за стотици популарни џез мелодии, испишани со рака. Книгата се викала - Реална.

Светот и претходно знаел за вакцинални пасоши

Годината е 1885. Американските погранични власти во доцниот 19 век не очекувале патниците да поседуваат документи кои денес се подразбираат за меѓународни патувања. Но тие од нив барале да покажат една од овие три работи како доказ дека прележале големи сипаници: документ за вакцинираност, соодветна лузна на раката или „издупчено“ лице.

Приказната за eден 400 години стар пресаден нос

Дури и денес примањето орган од донатор прави некаква невидлива врска помеѓу сопственикот и оној кому му е пресаден. Но приказната за еден пресаден нос од 17 век покажува колку буквално тоа се разбирало во минатото. 

Историја на едно овошје со вулгарно име

Ние ја викаме „мушмула“, а таа е необична затоа што спаѓа во оние овошки кои треба да скапат за да бидат зрели. Сепак, најнеобичното е поврзано со нејзиното старо име на повеќе јазици.

Дали ракувањето ќе ја преживее пандемијата?

Нова книга ја истражува историјата на еден гест, кој пандемијата привремено го „замрзна“ но можеби и засекогаш ќе го промени.

Жената чии вешти раце помогнале да полетаат првите авиони

Во 1910, браќата Орвил и Вилбур Рајт вработиле шивачка од Охајо, која дури сега го добива заслуженото признание, како прва жена - работничка во американската авиоиндустрија.

Првата дама која станала претседател на САД во сенка

Неофицијално, Америка веќе имала нешто што може да се нарече Прва дама - претседател. Барем според некои историчари и биографи на контроверзната жена за која станува збор - сопругата на Вудроу Вилсон.

Користено масло, урина: најбизарните даноци во историјата

Черчил сметал дека желбата една нација да просперира преку сопствено оданочување е како човек кој стои во кофа да се обидува да се крене себеси со рачката. Но историјата е полна со кралеви и влади кои се обиделе да го сторат токму тоа, без оглед колку им била дупната кофата.

Ќе раскажува на внуци дека одбранил 2 пенали против Барселона

21-годишниот Рамон Хуан цел живот ќе го памети мечот во шпанскиот Куп против Барселона зошто одбрани 2 пенали и добил дрес и честитки од Тер Штеген. „Криво ми е само што Меси не играше“, вели Рамон.

Роналдо стана најдобар стрелец во историјата и му донесе Суперкуп на Јувентус

Кристијано Роналдо (35) постигна гол во триумфот на Јуве од 2-0 над Наполи во Суперкупот на Италија и го надмина апсолутниот рекордер Јозеф Бицан на вечната листа најдобри стрелци на сите времиња.

Голем подвиг за човештвото - искачен страшниот К2 во зимски услови

Десет алпинисти од Непал поставија светски рекорд, откако станаа прв тим кој во екстремно тешки зимски услови го качија К2 - вториот највисок врв на светот, кој се наоѓа на граница меѓу Пакистан и Кина.

Експедицијата Балмис: бродот со сирачиња кој ја пренел вакцината за големи сипаници во Новиот свет

Нашиот текст за „бележењето“ од сипаници кое го вршел Коста Цепенков предизвика бројни реакции и коментари. Сепак, за нас најинтересен беше податокот кој го дознавме од проф. д-р Никола Пановски, за случај кој за чудо е недоволно познат во историјата на медицината - пренесувањето на вакцината од Европа во шпанските колонии преку жив човечки синџир на почетокот на 19 век.

Кога 40 самураи прв пат прошетале по улиците на Лондон и Париз

Приказната за првата официјална посета на јапонска делегација на САД и Европа е полна со хумористични анегдоти за културни недоразбирања. Како глетката на самурај како му го чува мечот на својот надреден во тоалет на луксузен париски хотел, и му свети со хартиена ламба под зачудените погледи на Европејците и светлината на тогаш веќе постоечките гасни светилки.

Нигерискиот џезер кој се борел против нацистите во Полска

Џез музичарот Огаст Агбула Браун веќе живеел во Полска 17 години, кога во 1939 станал дел од антифашистичкото движење во земјата.

Американскиот политичар кој самиот си го оперирал пенисот (и умрел)

Гавернор Морис (1752-1816) бил американски државник, еден од основачите на САД и автор на преамбулата на американскиот устав. Иако историјата го памети како брилијантен ум, истиот тој крајно глупаво си го скратил животот.

Модна историја: кога забранетата облека е најслатка

Историјата на облеката е полна со обиди на владетелите да воспостават правила за тоа што е, а што не е дозволено да носат „обичните“ луѓе. Таквите обиди често комично пропаѓале.

Историја на божикниот колач панетоне

Има форма на купола, правењето трае (пре)долго, ама резултатот е толку вкусен што се јаде за миг. Италијанците се обидуваат да го заштитат својот божикен колач од напливот инфериорни имитации.

„Тапаните на Купидон“: кратка историја на прслукот

Годината која изминува ни помина во знакот на слушањето подкасти и правењето сопствен. Помеѓу најинтересните до кои дојдовме се издвојува еден на историски теми. Ама не онаква историја на „серење мермер“ (цитат од филмот „Амадеус“), туку таква која открива суптилни и често скришни аспекти на животот на обичните луѓе во минатото.