Еден од детските артефакти кои го преживеаа технолошкиот прогрес во последниве неколку децении се ПЕЗ бонбончињата и оние пластични куклички во кои се ставаат, кои како џубокс исфрлаат по едно. Но тие првично не биле наменети за деца.

Кога замислуваме некој простор во историјата, на пример градот Скопје, ретко го земаме предвид мирисниот пејзаж. Сигурни сме дека луѓето би зборувале малку поинаку. Облеката секако би им била различна. Но како ли мирисало?

Обожавал кокошки, немал влакна на јазикот и комплетно ја променил историјата на здравството. Неговата приказна треба да послужи како инспирација за моменталниот глобален напор за создавање ефикасна и достапна вакцина за ковид-19.

На преминот од 19 кон 20 век вентилацијата на живеалиштата, како превенција од заразни болести, ги инспирирало инженерите да дизајнираат топлински системи на пареа, кои и денес се користат.

Ич да не се занесуваме дека 2020 е лоша година, погледнато низ немилосрдната, макроскопска перспектива на досегашната историја. Дури ни 1349, кога бубонската чума збришала пола Европа не е најлоша.

Од 16 век европските морепловци веќе не можеле да се потпираат на својата меморија на крајбрежните знаци. Отвореното море си барало знаење на астрономија и математика. Дури и неписмените морнари морале да го загреат столчето.

Терминот „клиодинамика“ означува истражување на историјата преку комбинација на дисциплини: културна еволуција, економска историја, макросоциологија и математичко моделирање. „Клиодинамичарите“ најавуваа дека во 2020 ќе биде лошо, ама сега предупредуваат - ќе биде и полошо.

Нанет Страјхер за жал има маргинално место во историјата на музиката. А била една од најдобрите производители на пијана не само во Виена, туку во Европа. Плус долго време го водела хаотичното домаќинство на Бетовен.

Јутјубери користат вештачка интелигенција за „оживување“ на историјата. Но иако делуваат фасцинантно, овие снимки не придонесуваат за нашето подобро разбирање на историјата, туку прават таа повеќе да личи на сегашноста.

Мајка сте од деветиот век, а синот-тинејџер ви е киднапиран од политичкиот ривал на вашиот сопруг. Оддалечени сте со километри. Нема интернет. Но сакате вашето дете да добие добро образование. Што ќе сторите?

Денес основите на човечката респирација и метаболизам делуваат очигледни, а исто така здраво за готово се земаат и вентилаторите и респираторите на кои дишат оние кои имаат проблем со природното дишење. Но имало времиња кога неспособноста на телото да земе здив било неразбирливо, неизлечиво и фатално.

Баронот Франц Нопча фон Фелше-Шилвас бил унгарски авантурист, палеонтолог, албанолог. Бајазид Елмаз Дода бил албански етнограф и фотограф. Нивната крајно интересна а трагична приказна е материјал за роман, кој не е напишан. Но и на документарец кој е направен во 2016.

Биле замислени во време на верба во технологијата како средство за подобрување на животот и културен натпревар меѓу народите. Откачени, храбри, скапи, тие останале на хартија, да сведочат за човечкиот полет и амбиција. 

На сета мака, од чумите и ковидите може и нешто да се научи. Како што тоа го направила Фиренца во 14 век. И како што можеме и ние, ако навистина сакаме.

Еден од најголемите трендови летово, особено во САД беше преоценка на симболите кои може да се сметаат за расистички. Американски франшизи почнаа да размислуваат за преименување и менување на грбот. Ама за тоа не сакаат да слушнат на Корзика и на Сардинија каде со векови има експлицитна хералдика.

Поради пандемијата, опседнатоста со миењето раце и зголемената хигиена е нагласена. Но и без тоа, дел сме од „дезодорирана“ епоха, во која стереотипно сметаме дека нечистотијата и опојниот мирис на немиени мишки не им пречеле на нашите предци. Што и не е баш така.

Срамот е емоција која стои во темелите на човечкиот поредок. На почетокот, Адам и Ева не се срамеле. Потоа каснале од дрвото на знаењето, очите им се отвориле, сфатиле дека се голи и се покриле со смоквини лисја. Токму нивниот срам е она што ги направило луѓе. И обратно, отсуството на срам се толкува како знак на нечовечност.

Пред да има вакцинација во денешната смисла на зборот, во 15 век во Кина почнала да се спроведува „вариолација“ - прв метод со кој луѓето се имунизирале против големи сипаници. Начинот е малку гаден, но резултатот бил крајно успешни. Секако, и тогаш имало анти-ваксери.

Вистинското име ѝ било Марија Барбела. Во 1895 била обвинета за убиство на љубовникот и осудена на смртна казна. Нејзината приказна била медиумска сензација.

Неговото име потекнува од стар шведски збор кое значи „штици кои се користат за заштита на бродски товар“. Ако го толкуваме како обезбедена архитектонска структура, често под земја, чија намена е заштита на луѓето или на скапоцени предмети во тек на криза, тогаш бункерот е најстариот тип објект направен од луѓе.

Еден од предметите за кои станавме посвесни во текот на пандемијата, заедно со прекинувачите за струја и гелендерите, се токму кваките. За жал тие ретко се предмет на естетски интерес.

Пандемијата го сврти интересот кон аналогните занимации, па почна да се брише прашина од стари комплети „Монопол“, сложувалки или „Не лути се човече“. Некои си ги најдоа и старите Рубикови коцки. Други (помлади) си ги освежија збирките и вртат ли вртат.

Во втората половина на 20 век, група научници се опседнале со необично семејство вируси за коишто сметале дека предизвикуваат рак. Но нивните колеги ги одбегнувале како да се нетокму.