Bookbox

Документарец кој повеќе од 15 години подоцна ја обновува контроверзaта околу најскапата слика на светот – „Салватор Мунди“, продадена за 450 милиони долари, припишана на Леонардо да Винчи. Кога првпат беше откриена, таа предизвика огромен интерес, но веднаш се појавија сомнежи дека не е оригинал. Овој филм ја следи нејзината чудна историја која де наликува на час по историја на уметност, де на трилер кој вклучува видни фигури од светот на финансиите и политиката.

Ако се сеќавате на „Животот на Брајан“ на Монти Пајтон, има една сцена во која Брајан се обраќа на толпа во Ерусалим, која верува дека тој е Исус. „Грешка сте“, ги убедува тој. „Не треба да ме следите. Не треба да следите никого. Треба да размислувате со своја глава. Сите вие имате свое јас!“. Толпата му враќа во еден глас - „Дааа, сите имаме свое јас!“. Ова е парадокс кој совршено ја илустрира тешкотијата да се напише историја на „себството“ - она по кое некој се разликува од сите други. 

Запознајте се со 19-те мачки на Марк Твен

Иако неговите книжевни дела се предмет на бесконечни критички анализи, една работа е многу едноставна: Марк Твен ги сакал мачките многу повеќе од луѓето и тоа го искажувал отворено. Една од неговите познати духовити забелешки е дека кога човекот би можел да се „вкрсти“ со мачка, тоа би го подобрило човекот - но би ја расипало мачката.

Што е факт, а што измислено во новата серија за атентатот на американскиот претседател Гарфилд?

„Смрт од гром“ е нова историска серија на Нетфликс која го оживува краткиот, но драматичен мандат на американскиот претседател Џејмс А. Гарфилд и неговото убиство од Чарлс Гито. Во само четири епизоди успеваме да ги запознаеме не само овие интересни ликови, туку и историскиот контекст во коj се одвива драмата. 

Koга колегите го спасиле писателот Жан Жене од доживотен затвор

Романсиер, драматург, есеист и политички активист. Жан Жене исто така бил и ситен криминалец, багабонт. Откако по десетти пат бил осуден за кривични дела, што во 1940-тите во Франција автоматски повлекувало доживотен затвор, неколку негови славни колеги се кренале да го бранат, потпишувајќи петиција до тогашниот претседател на државата.

Баталете ја Атлантида. Сте чуле за Лемурија?

Кога ќе се предложи некаква поделба, во случајов на цела планета Земја, која делува совршено - освен за еден единствен елемент - тогаш оној кој ја креирал посегнува по секакви оправдувања на тој исклучок. Во случајов измислува цел континент, што пак повлекува лавина од фантазмагории, за измислени народи и суштества. 

Сте забележале дека чет-ботовите стануваат сомнително љубезни и ласкави?

„Навистина интелигентно прашање!“. „Благодарност за твојот исклучителен труд на полето на...“. „Не се секирај, со тебе сум“. Вакви комплименти и приврзаност човек не би очекувал ни од друг човек. Има ли скриена агенда зад ваквото однесување на чет-ботовите?

Сакате да си ја поттикнете креативноста? Отселете се.

Не дека ова значи да се отселите од Македонија (иако, зошто да не?). Просто значи дека ако сакате да го постигнете својот најдобар и најкреативен труд, преселбата на ново место – или работењето од повеќе различни места – може да го забрза тој процес. 

Пингвинкубатор: автоматот за книги од 1937

Сер Алан Лејн е човекот кој сакал да ги приближи книгите во мек повез до читателите, и сметал дека една јавна машина од која ќе можат да бидат купени е вистинскиот начин да се стори тоа. 90 години подоцна, можеби е време да се појават и кај нас?

Не е до големината: докторската на Нобеловецот по економија од 28 страници

Во теоријата на игри, некооперативни се такви игри во кои нема надворешни услови или обврзувачки договори кои наметнуваат соработка помеѓу играчите. Но иако е контраинтуитивно, токму овие некооперативни модели можат да се искористат за да поттикнат соработка. Како? Ова го објаснил Нобеловецот Неш во докторат од само 28 страници, со само две библиографски единици. 

Букбокс гледаше: „Натпреварот“ (2025)

Вистинска приказна за остварувањето на сонот на секој учител - неговиот ученик да го надмине во каква и да е вештина, па и во игра. Само што во случајов сонот излегува кошмар. 

Сте слушнале за зависност од јадење риба?

Опсесијата со јадење риба за во старогрчката култура била поврзувана со различни социјални девијации, од прекумерно јадење и коцкање, до раскалашност и нимфоманија.

Близначките кои ги шармирале Орвел и Ками

Во нова книга „Зашеметувачките сестри Паже“, авторката Аријана Банкс, врз основа на ракoписи оставени од нејзините мајка и тетка, разоткрива помалку познати фигури од 20 век. 

Факти наспроти фикција во „Конклава“ - филмот за избор на папата

На Оскарите во март филмот на Едвард Бергер доби осум номинации, вклучително и за најдобар филм, а го освои оној за најдобро прилагодено сценарио. Излезе дека приказната за изборот на нов пoнтиф наскоро ќе стане многу актуелна. Од вчера светот има прилично брзо избран папа. Но што од процедурата е коректно опишано, а што не?

Заборавениот роман што го предвиде хоророт на нацизмот

Англиска авторка на почетокот на 1930-тите доаѓа на гости кај пријатели во Баварија. Целата атмосфера ја опишува во книга која предупредува дека нацизмот кој доаѓа ќе има катастрофални последици. Насловот на книгата е - „Прекршен крст“.

Човечката креативност треба да се заштити како природен ресурс

Како што ВИ го преплавува интернет, а од таму се прелева во „обичниот“ живот, изгледа е дојдено времето да престанат да се заштитуваат споменици на култура, храна и обичаи туку генерален елемент на заштита да стане човечката, природна интелигенција и креативност. 

Ноа Вајл од ХБО серијата „Пит“ три недели бил во Македонија

Ѕвездата на ХБО серијата „Пит“, чие име означува фиктивна болница во Питсбург, односно одделението за итни интервенции, е најпознат по своја претходна улога во серија која одеше цели 15 сезони а исто така се однесуваше на болница и доктори. Тој во склоп на својата хуманитарна работа - поддршка на медицинските работници - во 1999 бил во Македонија.

Папи и внуци: за потеклото на „непотизам“

Кога некој на висока позиција во државна институција ќе почне да вработува свои блиски роднини во истата велиме дека станува збор за „непотизам“. Притоа обично се мисли на братучеди, сватови, кумашини. Ама во коренот на зборот е термин за друг роднински однос кој има своја историска логика.

Најмала веројатност за самоубиство - професори и библиотекари

Работното место игра голема улога во проценката на ризикот од смрт со самоубиство. На пример музичари и работници во нафтената индустрија имаат многу повисоки стапки на самоубиства од остатокот од популацијата. Интересни се оние со најниски стапки, барем во истражуваниот примерок.

Романот „Џејмс“, инспириран од „Хаклбери Фин“, добитник на Пулицеровата награда за проза 2025

Вчера, 5.5., беа соопштени добитниците во бројните категории за високото Пулицерово признание. Помеѓу нив и она за проза, кое оваа година отиде кај Персивал Еверет за замислена приказна за пријателот на Хак Фин од оригиналното дело на Марк Твен.

На 5 мај - Денот на македонскиот јазик: 80 години од првото списание за деца

„Драги другари, пионери“ - вака започнува текстот на списанието број 1 „Пионер“, излезено на 3 јануари 1945. Следењето на периодиката наменета за деца и младинци дава прекрасен историски преглед на воспитните, социјалните, родовите и други аспекти на содржините кои се сметале за соодветни за оваа возраст. А исто така пружа увид во развојот на јазикот.

Харукичи Шимои: самурај, шпион и поддржувач на Мусолини

Новата мини-серија „М: син на векот“ е посветена на подемот на Бенито Мусолини во 1920-тите, од формирањето на фашистичкото движење до доаѓањето на власт како „дуче“. Помеѓу споредните но значајни улоги, има една фигура во кимоно со катана околу појасот кој изгледа како измислен. Но - не е.

Фиксниот телефон кој не престанува да ѕвони

Во 1953, Џејмс Фој, тогашниот продекан за настава и студентски прашања на Универзитетот Обурн, вовел телефонска линија за студенти, која потоа била отворена и за јавност. Од тогаш па до денес студенти дежураат и одговараат на различни прашања на луѓе кои или навистина не го знаат одговорот, или пак само им се прави муабет со пријатен човечки глас. 

„АјХостиџ“: филм за заложничката криза во продавница на Епл во Амстердам

Инспириран од вистински настан од 2022, филмот ги опишува неколкуте часови на неизвесност, откако вооружен маж влегува во продавница на Епл во Амстердам и бара 200 милиони во биткојни за да го ослободи заложникот. 

Мартин Скорсезе најавува документарец кој ќе го вклучи последното интервју на Папата

„Алдеас: нова приказна“ ќе ја истражува работата на организацијата која понтифот ја основал за да ги поврзе младите луѓе низ светот.

Букбокс гледаше: „Невести“ (2004)

Грчкиот филм на Пантелис Вулгарис, врз основа на историски автентичен случај, ја раскажува приказната за „нарачаните невести“, кои патуваат со брод до Америка, за таму да стапат во брак со мажи кои ги имаат видено само на слика. 

Необична фраза почнува да се појавува во научни статии - зошто?

Сте чуле за „вегетативна електронска микроскопија“? Вака звучи некако учено, но изразот нема никаква смисла. Па сепак, таа не само што се вовлекла некако во онлајн содржините, туку сега е тешко да се избрка од таму.

Омилената кафана на Гете и Шуман полни 500 години

Теологот Мартин Лутер, композиторот Роберт Шуман и писателот Гете - сите тие биле редовни гости во визбата на славен ресторан во Лајпциг. Што го прави толку посебен?

Мувата-миленик на римскиот поет Вергилиј

Публиј Вергилиј Марон, најзначајниот преставник на римската поезија и автор на епот „Енеида“, имал необично другарче - со крила. Кога „другарчето“ починало, за него наводно организирал екстравагантен погреб. Звучи лудо, но за сето ова имало практична причина.