Како се калеше кинескиот челик

Им биле потребни десетина години, но кинеските металурзи успеаја да создадат челик доволно цврст да ги издржи екстремните магнетни и температурни оптоварувања на фузиските реактори, оние од кои очекуваме да испорачуваат гигавати струја од кофа вода. Суперчеликот ќе биде вграден во кинескиот токамак БЕСТ, кој ќе проработи во 2027 година како подготовка за фузиски реактор.

Кинезите го надминаа главниот проблем за конструкција на фузиски реактор, кој теоретски би бил извор на неограничена и чиста енергија. Главниот предизвик на копирањето на нуклеарниот процес во внатрешноста на Сонцето не е да се постигне спојување на лесните атоми, туку да се изгради реактор што би бил доволно цврст за да ги издржи екстремните температури, напрегања и магнетни сили. 

За оклопот на централниот соленоид на експерименталниот фузиски ректор ИТЕР во Франција се користи најиздржливиот нерѓосувачки челик што постои во светот. Кинескиот е речиси двојно подобар.

CHSN01 (Кинески челик со висока цврстина за ниски температури број 1) може да трпи магнетни сили од 20 Тесли и напрегања од 1.300 мегапаскали. На тестирањата покажал супериорна отпорност на замор во споредба со било која друга метална легура.

За споредба, Меѓународниот термонуклеарен експериментален реактор (ИТЕР), кој треба да биде оперативен од 2034 година, користи нерѓосувачки челик 316LN, изработен од германски и италијански челичарници и дизајниран да издржи максимум 11,8 Тесли.

Кина заостанува во развојот на фузиски реактори, но планира да го искористи CHSN01 за својот суперспроводлив токамак (BEST) во кој од 2027 година експериментално ќе се тестира плазма на екстремни температури, како чекор кон конструирање фузиски реактори во иднина.

Во токамаците плазмата се загрева на температури до стотина милиони Целзиусови степени, за да го задвижат процесот на фузија на водородните изотопи деутериум и тритиум во хелиум. Супериорниот криоген челик е потребен за да ги издржи екстремно интензивните магнетни полиња на Централниот соленоид (кој ја загрева плазмата) и ниските температури на суперпроводниците преку кои се напојува.

За идните магнети со помоќно поле ќе бидат потребни напредни материјали. Развивањето на криоген челик од следната генерација е од суштинско значење за успехот на компактните експериментални уреди за фузија во Кина, вели експертот за магнетна фузија Ли Џијанганг.

7 август 2025 - 15:20