„Роденденскиот парадокс е еден од оние математички хитови", вели Алекс Белос, автор на „Алекс во земјата на чудата: како животот ги отсликува бројките и како бројките го отсликуваат животот".
„Луѓето мислат дека ако во некое одделение од 30 деца две од нив имаат ист роденден, дека тоа е неверојатна коинциденција. Всушност, ако со 23 луѓе шансите се 50-50, со 30 шансата скока на 70%".
Со социјалните мрежи е уште поинтересно. Ако имате 70 пријатели, постои 99,9% шанса барем двајца од нив да се родени во ист ден како и вие.
Во контекст на фудбалските тимови, користејќи ги роденденските датуми од официјалниот список на Фифа, излегува дека од 32 тима, 16 имаат најмалку еден пар заеднички родендени. Во пет од тимовите има по два такви пара. Во аргентинскиот тим Гаго и Фернандез не само што се родени на истиот датум, туку и во истата година (10. април 1986). Некои ќе слават и во текот на самото првенство - Асмир Беговиќ и Сеад Колашинац од Босна треба да частат на 20 јуни, иако веројатно нема да биде некоја голема журка бидејќи следниот ден треба да играат против Нигерија.
Ова е едноставното објаснување зад математиката на „роденденскиот парадокс":
Замислете дека влегувате во просторија со 22 луѓе, и дека никој од нив нема ист роденден со другите. Значи вие сте 23-тиот, и шансата дека ќе имате роденден на ист датум со некој од присутните е прилично мала, со оглед на тоа што само 22 датума се веќе „земени", а 343 денови се слободни. Ова е причината зошто роденденскиот парадокс е толку контра-интуитивен. Ги разгледуваме проблемите како овој од наша индивидуална перспектива, а за поединец шансата да е роден на ист датум со некој друг е мала.
Но ако ги преформулираме работите, и наместо од индивидуална работите ги разгледаме од групна перспектива, ситуацијата веднаш делува сосема поинаку:
Да речеме дека секој во групата од 23 луѓе има различен датум на раѓање. За лицето број 1 шансите се 100% затоа што сите датуми се слободни. За лицето број 2, има еден ден кој би можел да го дели со лицето бр 1, но другите 364 се слободни, значи шансата за посебен роденден е 364/365. За лицето број 3 е 363/365, и така натаму, до лицето број 23, за кого шансата е 343/365.
За да се пресмета шасата за секој во групата да има уникатен роденден, ги множиме сите овие 23 веројатности, и доаѓаме до веројатност од 0.491. Оттаму, можноста двајца да имаат ист датум на раѓање е 1-0,491, или 50,9%.
Следниот пат кога ќе се најдете во група со најмалку 23 луѓе проверете ја самите оваа претпоставка - најмалку половина од времето би требало да најдете двајца за заедничка забава, па макар тоа било и во игротека.
