По моето искуство како главен преговарач за два договора со ММФ и преструктуирањето на долгот на Аргентина во 2005-та, клучно е последователните нивоa на долг да бидат одржливи уште од прв ден, не за две или за три години - а не па до 2020-та.
Ова не е можно во Грција. Во почетното преструктуирање во 2012-та, европските лидери "го потшишаа" грчкиот долг што немаше никаква врска со она што земјата можеше да си дозволи да го врати.
Наместо тоа, политичките лидери на ЕУ се одлучија на намалување на долгот кое ќе биде прифатливо за приватните инвеститори, меѓутоа го оставија народот на Грција и политичкиот систем со товарот од ова ускладување.
Дел од проблемот беше што европските институции не беа подготвени да се справат со финансиска криза од вакви размери, и со право ги искористија изминатите неколку години за да се адаптираат и да се припремат.
Кога го исковавме преструктуирањето на аргентинскиот долг, ние знаевме дека отпишувањето во нашите калкулации ќе го надмине претходното преструктуирање, вклучувајќи 42% за руските обврзници и 27% за еквадорскиот долг.
За жал, ова не се корисни споредби. Не можноста за плаќање на рускиот долг се базираше на домашно задолжување кое го поседуваат неколку меѓународни хеџ фондови и руски банки. Сепак, властите го искористија поограничениот размер на проблемот со домашниот долг и го избегнаа неплаќањето на меѓународните обврзници.
Во смисла на големината на макроекономските напори, аргентинскиот случај многу повеќе наликуваше на пост-воена Германија. Требаше да мине време до конференцијата во Лондон во 1952-ра за да се прејде на преструктуирање на германскиот долг, со отпишување на над 77% од долгот и со флексибилен распоред за негово враќање.
Аргентина имаше еден од најголемите сразмери на долг од мултилатерални кредитори во однос на целиот долг. Меѓутоа наместо инсистирање на неопходните фискални корекции и соочување со реалноста за преструктуирање, Аргентина се одлучи на пакет за спас од ММФ во 2001-ва. Со тоа земјата ја пропушти шансата да ги среди своите финансии со големо отпишување на долговите.
Слична грешка се прави и во случајот со Грција, која потпиша два договори за спас со европските партнери и ММФ.
Со тоа што не ја преструктуираат економијата уште на почетокот од кризата, мултилатералните кредитори дозволија да се случат два негативни ефекти:
1. Официјалниот кредит го олеснува "бегањето на капиталот." Подобро информираните сопственици на обврзници со време излегуваат, оставајќи го товарот од зголемениот официјален долг врз националната благајна на државата што ја добива помошта, што доведува до повисоки даноци.
2. Намалувањето на нивото на приватен долг и зголемување на официјалниот долг од мултилатерални кредитори значи дека расте и "ригидноста" на долгот.
Во втората фаза, владините функционери и меѓународните финансиски институции почнуваат да се грижат бидејќи на крајот од денот владините заеми се дел од буџетскиот процес на земјите кредитори а избраните функционери мора да ги имаат предвид и своите граѓани.
Тие почнуваат да се колебаат, како што се случува моментално со Грција, посебно во случајот со Германија.
Во теорија, ваквите официјални закони имаат "статус на приоритетни кредитори" што значи дека тие први се враќаат.
Дали е ова реално можно, ако се има предвид структурата на грчкиот долг?
Во пракса, статусот на приоритетни кредитори може да се почитува само ако растот на задолженоста гарантира дека долгот ќе биде исплатен.
Меѓутоа грчкото искуство покажува дека одржливоста не е земена предвид.
Очигледно е дека клучните функционери немаат направено прецизна проекција на грчките перформанси, а и покрај тоа ние би требало да веруваме дека сето ова успешно ќе заврши за 10 години од сега, кога ние не ни знаеме следната година каде ќе бидеме.
Се плашам дека во сегашните околности, ние мора да бараме креативни решенија кои може ќе вклучуваат уште повеќе владини пари.
Ова може да значи и дека добар дел од официјалниот долг на европските институции треба да биде трансформиран во некаква "постојано обновлива обврзница" со екстремно ниска каматна стапка.
Како и во Аргентина 2005-та, грчките и европските институции имаат огромна одговорност во оформувањето на идното преструктуирање на долгот. Сите учесници на пазарот, посебно официјалните институции, треба да ја поддржат Грција и да помогнат да направат правна рамка која ќе биде клучна во време на кризи.
Ова ќе и помогне на пошироката меѓународна заедница да создаде попредвидлива економска околина.
