Bookbox

Еротиката на креативните соработки: кога Стравински го сретна Оден

„Животот на развратникот“, единствената целосна опера на Стравински, била премиерно изведена во 1951 на Венецијанското биенале. На ова му претходело долга соработка помеѓу него и британско-американскиот поет Оден. Нив неколку години претходно ги запознал - Олдос Хаксли.

Владетелот кој наредил наместо кафе да се пие - пиво

Фридрих Втори или Велики бил еден од најзначајните државници на 18 век. Поборник на уметноста и филозофијата, тој на својот двор го примил Волтер (кој на гостопримството возвратил со тоа што во своите мемоари ја обелоденил хомосексуалноста на кралот). Ја реформирал бирократијата и промовирал верска толеранција. Но имало едно нешто кон кое не бил толерантен - кафето.

Кралската ковачница издаде златник за 60-годишнината на Стоунси

Ако имате нешто вишок пари, па уште и во денари, со оглед на инфлацијата веројатно е добар момент да ги вложите во нешто трајно. Порано тоа можеби ќе беше златник со ликот на Тито. Сега имате шанса тоа да биде кул паричка, со силуетите на Стоунси.

Сливова ракија, багет и ѕвон на камбани конкурираат за статус на светско „живо наследство“

Оваа недела УНЕСКО заседава разгледувајќи 56 културни традиции кои можат да добијат статус на нематеријално наследство, односно културно богатство на светот.

Здравје и еугеника: натпреварите за најубави бебиња од почетокот на 20 век

На почетокот на 1900-тите во САД посетителите нагрнувале на државните панаѓури за да се натпреваруваат во тоа кој има поубава крава, поголем зеленчук, повкусна пита и - поубаво бебе.

Како Душко Долгоушко му го спасил животот на човекот што го позајмувал неговиот глас

На преодот на милениумот беа правени различни листи на најдобри нешта во повеќе категории. Најголемото изненадување се случи во категоријата „најдобар актер“ од годината 1000-та до 2000-тата, по изборот на Вашингтон пост. Душко Долгоушко! Но тој е посебен не само по ова, туку и по тоа што е единственото измислено другарче кое буквално го има вратено својот креатор од мртвите.

Најбогатиот спортист на сите времиња тежел денешни 15 милијарди долари и бил тркач со кочии

Се викал Гај Апулеј Диокле и на врв на својата спортска кариера - тркач со кочии - „тежел“ 27.000 килограми (!?) злато. Што направил со сето ова богатство? Па, ништо особено.

Алан Абел - сатиричарот кој уживаше да ја мами американската јавност

Во 2018, пред Њујорк Тајмс да го објави некрологот за 94-годишниот Абел, новинарите сто пати провериле дали е сигурно мртов. Причина: во 1980 тој ангажирал цела мрежа свои пријатели и соработници да ја потврдат неговата смрт. Веста била објавена, за веднаш потоа Абел да побара извинување. Ова е само еден од многуте „перформанси“ кој тој успеал да ги изведе во текот на својот долг и како што изгледа, крајно забавен живот.

Емил Сјоран: Нема креативност без зрнце лудост

Зошто губиме време со тривијалности? Затоа што се плашиме од содржината на нашите внатрешни дамари. Што ако ги отвориме, ако видиме што се наоѓа таму? Како домаќински да се однесуваме кон нашата инспирација - што кога ја нема, и што кога ја има премногу? Генијален осврт кон економијата на вдаховението од Емил Сјоран, романски филозоф и есеист.

Како да препознаеш талент?

Крај на ноември е и веќе почнаа да излегуваат листи за најдобри книги на годината. Во категоријата „бизнис“ според Фајненшл Тајмс е една која зборува за тоа како да се идентификуваат креативци, за потребите на компаниите кои нема да ги истолчат минувајќи ги низ нивните запчаници, туку ќе ги искористат за сечие добро.

Koлку јотабајти има во кетабајт?: количеството податоци стана толку големо што прв пат по 30 години се воведоа нови мерни единици

Огромното количество податоци кои се генерираат годишно доведува до потреба од нови зборови за опишување на огромните броеви. Неодaмна беа одобрени тазе префикси за oние големите, со 27 и 30 цифри.

Очите на Саша Матиќ

Текстот е на Миљенко Јерговиќ, а е инспириран од неодамнешното гостување на српскиот пејач во Загреб, каде два дена по ред ја полнеше Арена и собра околу 40.000 луѓе. Голем број „навредени граѓани“ и музички критичари никогаш не го слушнале како пее, но веќе по милјето од коешто доаѓа знаат кој е и што е. При очи сте слепи - им порачува Миљенко.

Поради зачестените протести по музеите, цената на билетите најверојатно ќе расте

Министерството за култура на Италија размислува за зголемување на цената на билетите за сите музеи во земјата. Ова беше соопштено од министерот Џенаро Санџулијано, а е резултат на климатските протести чија мета се скапоцените уметнички дела. Не би изненадило овој пример да го следат и музеи и галерии во други  земји. 

За подолго да памтиш, почни да забораваш

Звучи парадоксално, но сите оние фрустрирачки моменти кога се мачиме да се сетиме на нечие име или на некој податок всушност можат да бидат добри за нашата моќ да запомниме.

Зошто ја сакаме музиката што ја сакаме?

Нова книга на продуцентката и експерт за музичка когниција, Сузан Роџерс, носи наслов „Вака звучи“ (This Is What It Sounds Like). Во неа таа анализира неколку клучни елементи кои ни го привлекуваат вниманието кога слушаме нова песна (ритам, мелодија, стихови) и ни го активираат допаминот и предлага слушачка активност за седенки и „тим билдинг“ сеанси. 

За што всушност пее наполитанската „Фуникули, фуникула“?

Сигурно сте ја слушнале, во многубројни изведби, па дури и на различни јазици. Еден читател ни отвори очи дека нејзиниот наслов не се однесува на некакви тестенини (нешто како „фусили-ли“-„фусили-ла“) туку на - жичара.

Тајниот јазик со кој се служеле криминалците со векови

Помеѓу 16 и 19 век Европејците верувале дека постои тајно здружение на криминалци кои пред очите (односно ушите) на сите комуницираат со кодови. Нивниот таен говор можеби бил реален, но и писателите од тој период дополнително ја подгревале фантазијата на јавноста, измислувајќи по некој збор. 

Неуспешниот пуч над Рузвелт: вистинската приказна зад новиот филм „Амстердам“

Филмот, кој на едно место собира куп ѕвезди, од Кристијан Бејл, преку Марго Роби и Крис Рок до Роберт де Ниро, на моменти делува како залудно да ги троши нивните потенцијали создавајќи конфузна приказна, која се расчистува дури при крајот. Тогаш се разјаснува и написот на самиот почеток - „голем дел од ова навистина се има случено“.

Харвард ќе врати прамени коса од 700 домородни деца

Дел од мрачното минато на антропологијата е обидот научно да се докаже дека одредени етнички групи и раси поради своите физички карактеристики се инфериорни во однос на други. Како резултат на ваквите проучувања биле создавани колекции кои музеите често пати ги кријат. Една таква е откриена неодамна, по речиси еден век.

Како способноста да се поднесе самотија создава зрел човек

Одредницата „созреан“ човек е надмината помеѓу сериозните мислители од сферата на психоанализата, според кои сите сме во некаква фаза на созревање односно учење за самите себеси. Сепак, за германскиот психијатар и филозоф Карл Јасперс се зборува како за некој што достигнал необично висок степен на лична зрелост. И покрај слабото физичко здравје под чија закана бил целиот свој живот, тој не дозволил да биде обележан од ограничувањата кои тоа му ги наметнало. За своите искуства зборува во ТВ емисија од 1966.

Роман Гари - книжевниот фраер и авијатичар кој го преживеал Денот Д, но не и смртта на љубената

Од сите литературни фраери на 20-тиот век, најинтригантниот има повеќе имиња, но најпознат е како Роман Гари. Литвански Евреин роден 1914-та во Вилнус како Роман Кацев, кој течно зборувал шест јазици, тој стои зад неколку книжевни персони и е одликуван како херој на Француското движење на отпорот. Добитник е на престижната Гонкурова награда, која според правилата може да се добие само еднаш, нешто што им пошло од рака на, на пример, Пруст, де Бовоар и Маргарет Дирас. Е, ама овој човек ја има освоено два пати.

Тарковски потсетува како сите големи цивилизации до сега станале минато

„Јас сум сигурен дека и во моментов уништуваме една цивилизација како резултат на неможноста да ја земеме предвид духовната страна на историскиот процес. Не сакаме да си признаеме дека многу од несреќите што нè снашле како човештво се резултат на тоа што сме станале непростливо, срамно, безнадежно ориентирани кон материјалното“, пишува во затворањето на својата книга „Вајање во времето“, култниот советски режисер Андреј Тарковски.

„Не ми пукајте во лице“ - приказната за српската шпионка која е тема на нов филм

Пред Втората светска војна, Вера Пешиќ била таен агент на Кралството Југославија, на комунистите, на Германија и на Британија. Го запознала Хитлер, била љубовница на луѓе на високи позиции, поради неа многумина биле убиени, но и спасени. Напишала „Српска читанка“ и „Српски календар“. Стрелачкиот вод кој на крајот ја егзекутирал бил љубезно замолен да не ѝ пука в лице.

Една тага не ја чини депресијата

Знаејќи колку зачестија придавките „тажен“ и „депресивен“ во секојдневниот живот, важно е да се знае и дека овие два збора не се синоними. Експертите велат дека тие се во сооднос како пролетта и онаа една ластовичка која не ја чини истата. Правењето ваква разлика може да им помогне на луѓето да сфатат и кога им е потребна лекарска помош, за да се спречи излишно страдање.