Обиди за создавање универзални јазици низ историјата имало повеќе, а најпознатиот пример е есперантото. Но еден од нив по име „ро“ е неправедно маргинализиран, а звучи како креативен обид не само за создавање нов јазик, туку и воопшто за категоризирање на човечката мисла.
Свештеникот Едвард Пауел Фостер од Охајо во 1906 објавил книга од седумдесетина страници под наслов: „Речник на ро: светскиот јазик“. Освен лексиката, тој тука ја објаснил и граматиката и синтаксата на јазикот, кој бил конструиран со користење систем на категории. На пример, сите зборови кои почнуваат со „бофо-“ означуваат бои; зборот за „црвено“ е „бофок“ а за жолто „бофоф“. Фостер значи не само што сакал да дизајнира подобар и универзален јазик туку и истиот да го оптимизира согласно еден критериум: препознатливост на непознатите зборови.
Тој напишал:
„Ро не започна како обид за да се замени кој и да е јазик, природен или вештачки, ниту пак некој од нив претставуваше основа за него. Неочекувано дојде една мисла: Колку е необично што во пишуваните или печатените зборови нема ништо што дава макар и најмал сигнал за нивното значење. Зошто зборот да не биде слика? Нов збор, кој никогаш претходно не бил виден, како слика која ја гледате за прв пат, да може да пренесе барем некое значење до окото“.
По околу две години работење на идејата, Фостер прв пат ја презентирал во јавност во 1906. Следело објавување на периодично списание на оваа тема поддржано од неколку американски спонзори. Меѓу нив бил и Мелвил Дјуи, влијателниот библиотекар, пронаоѓачот на нешто што денес го нарекуваме Децимален систем на класификациј на Дјуи кој веројатно во овој јазик препознал сличен напор за категоризирање на човечкото знаење. Јазикот „ро“ е спомнат и во Конгресните документи, од страна на повеќе политичари кои барале поддршка за него, меѓу другото и од тогашниот потпретседател на САД, Чарлс Дејвс.
Сепак, идејата не фатила корен, главно поради критиката дека барем на англискиот говорен јазик било тешко да се слушне разликата помеѓу два збора, имајќи го предвид фактот дека само една согласка можела да го промени значењето. Подобро функционирал во пишувана форма, со латинска абецеда.
Свештеникот и неговата сопруга не се откажувале од идејата и развиле англиско-ро речник со околу 16.000 зборови. Последните букви од секој збор ја означувале зборовната група на којашто тие припаѓаат, на пример Е за глагол, О за придавка, У за апстрактна именка, А за конкретна. Првиот слог пак укажува на категоријата на значење, на пример дали станува збор за нешто поврзано со небото, за означување на движење или за растение. За да покаже дека јазикот функционира беспрекорно не само за основна разбирачка, Фостер успевал да преведе и поезија од негово време.
Список на категории и примери од „ро“:
categories examples
---------- --------
a (pronouns) ab - I
ba thing babnac - oxygen
be forms of matter becaf - foam
bi sky, weather bidlab - whirlwind
bo "sense-affecting matter" bocet - flash
bu geographical words Budval - United States
ca quantity cafab - amount
ce part cebac - piece
ci comparative quantity cifod - huge
co conjunctive quantity codef - attach
cu whole cudi - totally
da place dabag - position
de space debab - line
di clothing dirab - skirt
do furnishings dodab - bed
du building dubal - house
e (verbs) eba - to be
fa form facaq - structure
fe aesthetics fepkac - baseball
fi desireable things fibac - reward
fo "words of logic" focap - disputation
fu "words of geometry" fudad - triangle
ga quality gabak - nature
ge measurement gebrac - inch
gi (length, expansion) gibel - elongate
go "opposite gi" godod - little
gu "opposite ci" guboc - unequal
ha having hab - to have
he getting hec - acquire
hi want possession of hiv - to covet
ho transfer property hob - give
hu lose possession of hum - discard
i (prepositions) in - in
ja relation jabefu - reference
je beginning jeb - begin
ji middle jifob - central
jo end jobed - conclude
ju of orderliness jubuf - uniformity
ka "verbs of force" kaf - throw
ke locomotion kecev - walk
ki "k plus i- prepositions" kidjeb - approach
ko "opposite ki" kobec - retreat
ku change kubed - alter
la positive labic - actually
le vegetable anatomy lecag - rhizome
li life libo - alive
lo "opposite li" lobod - dead
lu plant names lugacan - watermelon
ma "opposite to la" mabob - unreal
me animal anatomy mebac - body
mi voice, cry mibex - quack
mo expressive act mokef - complain
mu animal kingdom mugsaf - moth
n (negative, opposite) nau - nothingness
o "opposite to i" obo - backward
pa instrument, tool paltaf - scissors
pe receptacles pefal - bottle
pi vehicles pibwad - wheelbarrow
po food pojag - gravy
pu waste matter pucag - garbage
ra person radac - boy
re "get ideas" rebec - think
ri retain ideas ribec - remember
ro tell, say rofad - vowel
ru writing, print rucag - document
sa "feelings in general" sabap - mood
se personal feelings sedab - contentment
si mutual feelings sibra - friend
so moral, ethical, legal soled - deserve
su superhuman Suva - God
ta time tam - season
te duration telob - sudden
ti point of time tim - next
to slow time, rest, stop tokeb - cease
tu brief time tubot - temporary
u (conjunctions) ud - and, ur - or, ut - that
va volition, the will vadis - willingly
ve prospective volition veber - plan
vi "the will at work" videl - control
vo collective will vobza - democracy
vu mutual will vudife - offer
w (interrogation) wabek - ask
y (affirmation) yum - must
za number zac - two, zakic - doubly
ze collective number zedac - crowd
zi re-, again zibec - repeat
zo printed list zobac - catalog
zu continuance zubolo - established
