Македонска верзија на „џајв“ - тајниот јазик на нашите чалгаџии

Каква врска има американското „не биди мокро ќебе“, со велешкото „аспир“? Обата се изрази од таен говор на музичари, а тие знаат што е она најважното што треба да се кодира, за друг да не разбере.

Пред неколку години пишувавме за кодираниот јазик на американските џез музичари, со изрази како „дед солџр“ (мртов војник - празно пивско шише), „орхидеја“ (за скап предмет), и „мокро ќебе“ за досаден човек. Ама да ти имало таен музички сленг и кај нашите музичари.

Барајќи нешто сосема друго низ архивата на списанието „Македонски фолклор“, наидовме на прилог преземен од книгата на Боривое Џимревски, „Чалгиската традиција во Македонија“. Означен како „немушт“ јазик на велешките чалгаџии, тој се состои од термини кои си ги разбирале само музичарите од спомнатиот регион, а звучат како заемки од турскиот (иако некои од нив се можеби сосема измислени).

Неколку примери:

Киријас јарамас - треба да се штимаат инструментите

Пеис јок - нема ракија

џезлам - завршна свирка на свадбата, фајронт

аспир - не ме замарај, молчи

боријац - невеста

татоџи - главен домаќин

варми партал - има ли месо во јадењето?

авис буре - кога чалгијата е сред оро, кларинетистот обично ги вика и другите да дојдат по ороводецот

јаро - јајца

Дикис г’нија - гледај убава жена

чориз лапај ловеј - еден од чалгаџиите кој го собира бакшишот, односно краде од парите