Се покривавме со јоргани и на сред лето, зашто летата беа бодликави. Утрата беа посебно убави и свежи. Се будевме секогаш заедно, јас и сестра ми, а турското кафе, весникот и доручекот беа веќе уредно подготвени.
Јадевме и после излегувавме надвор. Денот беше ужасно долг, а на бројот на активности му немаше крај. Понекогаш одевме да возиме точаци и скришум одевме до млинот или до крајот на градот. Тоа тогаш изгледаше ужасно далеку. Кога бевме малку поголеми одевме и до блиските села. Кога ќе спукаше топлото накај еден, застанувавме покрај некоја фонтана и се прскавме. Кога ќе се направевме гулиња, се враќавме дома да се пресоблечеме.
Кратки панталончиња во шарени бои, памучни маички на прерамки и строго влечки. Кичево на времето беше доста валкано, имаше огромен број неасфалтирани улици или улици во фаза на асфалтирање, па уште не ми е јасно како успевавме да одимо скоро босоноги. Сега кога ќе ми текне, нозете секогаш ни беа црни, рацете и нозете ни беа полни со гребаници, корички од зараснити рани и модрици. Нон стоп паѓав, од точак, од скали, по пат, од дрво. Од каде што успевав да се испентерам.
Понекогаш беревме црници и сливи. Се качувавме на првите гранки и таму останувавме по некое време. Баба ми се лутеше кога ќе нè видеше качени на слива, од страв дека ќе паднеме. Ни викаше дека ќе сме добиеле потрес на мозок.
Hекогаш се пикавме по станови и куќи, едни кај други на гости. Гледавме Летна рекреативна програма или изнајмувавме видео касети. Понекогаш на цела горештина моравме да ги враќаме назад, зашто бeа прегазени, изџвакани или сликата трепкаше. За трепкањето постоеше опција: нежна тупаница на видеото кај што иде топлото. Ако се заборавевме, обавезно добивавме повик за дома. Телефоните беа со пет цифри. Имаше краток список на телефонсни броеви кои мораа да бидат запаметени: домашниот, на баба ти и на двете тетки. Никогаш не знаевме кој ѕвони, додека не креневме.
Ручеците беа тивки и мрзливи: летна манџа, салата, супа со кнедли, мусака, грав или грашок со месо.
После ручек, за нас децата беше најлошиот момент од денот. Моравме да ги почитуваме попладневните дремки на комшиите и на домашните. Не можевме да гледаме телевизија, пошто имаше секогаш некој кој треба да дремне. А тоа беше и време на вести на ромски или албански јазик. Имаше дневна седница или нешто, за нас тотално неинтересно. Времето престануваше, градот затишуваше, немаше ништо помеѓу градот и тишината. Само ние, седнати во големата соба. Читавме или играме: банкарки и учителки. Имавме дневници од цело одделение, па од зависност од степенот на другарство, им пишувавме кецови или петки. Сами предававме, сами одговаравме, сами знаевме или не. Сами се оценувавме и се стававме под казна. Сè додека не слушневме тешки чекори на разбуден дедо или баба, спремни за турско. Седнуваме сите на тераса и гледаме кој поминува. Беше сладок момент зашто беше време за десерт: домашен колач од кајсии или јагоди, торта или домашен сладолед, имаше тањир цреши, сливи и лубеница.
Понекоја мува ќе долеташе да се наслади, ама на никој не му сметаше. Беше и таа дел од летниот попладневен пакет.
Се симнувавме за да ги продолжиме активностите. Одевме на гимнастика или шетавме покрај реката. Одевме до Кале или пак на точаци. Или игравме во недоградените куќи.
Некогаш правевме торти. Јули беше месец кога сите се снабдуваа со дрва, па дворовите изобилуваа со пилевина. До ден денес не знам како ја викаат во Скопје, ама знам дека на школо ми се смееа кога прв пат кажав пилевина.
Тортите беа меки и неубави за гледање. Полни со кал и закитени со цвеќе и малини. Берев малини, еден дел од нив завршуваа кај мене во уста, а отатокот на тортата.
Нинтендото малку ги расипа нетехнолошките денови. Игравме Супер Марио и некои други кои не ми текнуваат, ако некој сака да ме потсети како се викаа, нека ми пише. Јадевме пуканки, испукани на масло во нетефлонски тенџериња кои остануваа да се киснат доста долго време. Или овошје, Смоки, Бронхи и Кики бомбони. Или шетавме по кеј и грицкавме сончоглед. Немаше клима, па рацете голо потпрени на мушамата ни беа редовно испотени и излепени.
Кога се стемнуваше, се симнувавме пак во двор да играме шарка, израз за кој пак во основно ми се смееа. Долго ми требаше да научам дека се вика плочка. Или пак се собиравме, мали и големи од блиските куќи и згради и игравме мижаница, подоцна наречено жмурка. Правилото беше да бидеме дома пред да се стемни. Одевме дома и таму не чекааа пржени лепчиња, питулици, сендвич со мајонез и салама или варени јајца. Дедо ми со понекој пријател јадеше месен нарезак, сирење и шприцер. Или пак, нарачуваме ќебапчиња со кромид и лепиња и јадевме во двор.
Времето беше долго и неуморно. Деновите си личеа едни на други. Се разликуваше само сабота, зашто тогаш одевме на пазар. Неделите беа необјасниво долги. Не постоеше ништо што можеше да го наруши текот, да му даде осврт или да го растревожи Ритамот беше правопропроционален со едноставноста, силен како мирисите кои ги запаметуваш и извесен исто колку несвесноста за тоа дека тие вкусови ќе ги памтиш веројатно засекогаш.
Тогаш, не знаеш ни самиот, дека се правиш, малку по малку, градиш меморија ден по ден, без да знаеш дека еден ден ќе и се навраќаш со задоволство. Си градиш спомени кои ќе те следат и кои ќе ги разнесуваш ваму таму.
А за да излезат, доволна ќе биде некое ситница. Нешто кое што можеби тебе нема да ти падне на памет. Нешто од типот дека денес, твоето дете ќе се озари кога ќе отиде на гости кај баба му и ќе види лубеници, големи и тркалезни какви што не видел во супермаркет. И тебе пак ќе ти текне дека ги гледаше како мала, лубеницaтa во када. И ќе се видиш како ja чекаш да се излади. И ќе препрашуваш дали е изладена.
А кога син ти ќе се израдува на големината на лубениците кај баба му на гости, ќе му шепнеш, тивко за да му остане во сеќавање, дека такви лубеници, нема да најде на друго место. Такви има само кај баба му.
Емили, Италија
