Претседателот Доналд Трамп вчера изјави дека сериозно ја разгледува можноста да се кандидира и за трет мандат во Белата куќа, иако тоа Уставот го забранува.
Многу луѓе сакаат да го направам тоа. Има методи како може тоа да се направи. Но, имаме уште долг пат. Сега се фокусирам на овој мандат, изјави Трамп во интервју за „НБЦ“.
На прашањето дали алудира на можноста за рокада со потпретседателот Џеј Ди Венс, Трамп одговори: „Ете еден (метод). Но има и други. Не се шегувам“.
За трет мандат на Трамп во декември говореше и неговиот поранешен советник Стив Бенон, а во јануари Ендрју Оглс, републикански конгресмен од Тенеси, покрена иницијатива за „привремена“ промена на Уставот, за да му се овозможи на Трамп да се кандидира и на изборите во 2028 година со објаснување: „Императив е да му ги овозможиме на претседателот Трамп сите потребни ресурси за да го поправи катастрофалниот курс поставен од администрацијата на Бајден“.
Амандманот 22 од Уставот на САД ги ограничува претседателите на два мандати. Членот ги ограничува потпретседателите што ја презеле претседателската функција да се кандидираат за претседател само уште еднаш.
Амандманот бил изгласан во Конгресот во 1947 година, по четвртата победа на Френклин Рузвелт, единствениот претседател на САД што служел четири мандати, од 1933 година па сѐ до својата смрт во 1945.
Никој друг пред него и по него не отслужил повеќе од два мандата, но тоа не значи дека немало обиди. Јулисис Грант ја изгубил трката за трет мандат во 1880 година и Теодор Рузвелт во 1912 година. Хари Труман, кој го наследи Френклин Рузвелт во Белата куќа, исто така имал намера да се кандидира за трет мандат во 1952 година, но се повлекол по поразот на партиските избори во Њу Хемпшир.
Правните експерти ги отфрлаат толкувањата дека Амандманот 22 важи само за два претседателски мандати во низа, каков што не е случајот на Трамп. Но, има и друга „дупка“ во амандманот - изразот „избран претседател“. Не се дефинира што се случува ако некој „стане“ претседател на друг начин.
Трамп два пати бил избран за претседател. Во 2028 година тој би можел да се кандидира за потпретседател, на пример заедно со Џеј Ди Венс. Ако Венс победи, тој едноставно може да се повлече од функцијата и да му ја предаде на Трамп. Амандманот 25 вели: „Ако претседателот објави дека не е во можност да ги извршува моќта и обврските, тие ќе бидат извршувани од потпретседателот како в.д. претседател“. За тоа не му е потребно ниту дозвола ниту доказ за спреченост ниту посебно објаснување. За ваквото толкување ќе треба да се произнесе Врховниот суд.
Трамп во 2028 ќе има 82 години. На прашањето на НБЦ дали тогаш ќе има енергија и желба за трет мандат, тој одговорил: „Па, сакам да работам“.
