Може ли да осудуваме за Бостон, а да ги простиме жртвите од нашите војни?

Уште од нападите на маратонот во Бостон, нешто ме мачи. Се обидов да го игнорирам, ама не можам. Па, можеби неразумно, решив да пишувам за тоа.

Ние Американците оправдано сме гневни на нападите во Бостон, кои убија тројца невини луѓе и ранија многу повеќе. Меѓутоа во последните 12 години, нашата нација уби и осакати илјадници невини луѓе додека извршуваше воени операции во Ирак, Авганистан и Пакистан. Процените за жртвите на војната се злогласно несигурни и секогаш треба да се гледаат со доза скептицизам. Меѓутоа според угледната група Iraq Body Count, помеѓу 2003-та и 2011-та коалицијата предводена од САД, во Ирак убила 14.906 цивили од кои најмалку 1.201 се деца.

Овие убиства продолжуваат. На 8-ми април Њујорк Тајмс објави дека во американски воздушен напад во Авганистан биле убиени најмалку 10 деца а 5 жени биле ранети. Инцидентот не беше ниту во важни вести, не беше на насловната страна на Тајмс, туку на 8-ма страна, бидејќи ваквите инциденти се чести. Како може да ги осудиме убиствата во Бостон, а да ги оправдаме убиствата на цивили од наши војници во воените зони?

Еден од очигледните изговори е дека за разлика од бомбашите во Бостон, американските пилоти немаат намера да повредат цивили. Нивната мета се талибанските команданти. Војската на САД не сака да убива цивили и често се извинува кога тоа ќе се случи. Намерата е важна и морално и легално, намерата е она што ја прави разликата од убиство до убиство без умисла. Меѓутоа ако нешто постојано го повторуваш и повторуваш, а во исто време се извинуваш и објаснуваш дека не си имал намера, тоа станува безначајно. Нели?

САД очигледно има двојни стандарди за осуда на убиствата на цивилите, ама не е само тоа дека американските животи ги цениме повеќе отколку не-американските животи. Ај за секунда да кажеме дека бостонскиот бомбаш, кој е од Чеченија, се криеше во куќа со цивили меѓу кои и членови на неговото семејство. Дали полицијата ќе побараше авионски напад врз куќата во која е сместен бомбашот, заедно со сите останати во објектот? Секако дека не. Полицијата ќе направеше се што може за да ги заштити животите на цивилите во куќата - тука вклучувајќи го и животот на бомбашот.

Полицијата ќе се обиде жив да го фати бомбашот за да може да ги изведе пред суд. Ако тој не може да си дозволи адвокат, САД дури и ќе му платеше адвокат. Дури и масовните убијци ги добиваат сите бенефиции од нашиот правен систем, што покажува каква голема цивилизација, во најдобра смисла на зборот, сме ние. (За потребите на овој текст, го игнорирам третманот на затворениците во Гвантанамо.)

Меѓутоа размислете за оваа иронија: Кон убијците на деца во САД се однесуваме со многу повеќе внимание и грижа, отколку кон децата во Авганистан и останатите воени зони. Ние го оправдуваме убиството на цивили од страна на американски војници велејќи дека во војна се случуваат лоши работи - како војната да е чума или природна несреќа, за која не сме ние одговорни. Убиството на невини луѓе непростливо, без разлика дали живеат во Бостон или во Авганистан. Терористите и криминалците и пореметени манијаци убиваат цивили. Цивилизирана нација не убива. Ниту пак треба. Никогаш.

John Horgan,
Scientific American

22 април 2013 - 13:57