Кога казахстанскиот претседател Касим-Жомарт Токаев во 2021 година го посетил штабот на Европската комисија, тој не се сретнал со шефицата Урсула фон дер Лејен. Се упатил пет ката подолу, во канцеларијата на нејзиниот претходник Жан-Клод Јункер, кој остана да работи во Берлејмонт како „специјален советник“ без да зема плата.
Една недела подоцна Јункер го посетил и казахстанскиот амбасадор Маргулан Бајмухан. Не се знае што разговарале, бидејќи како специјален советник Јункер има право да не објавува ништо. Амбасадата објави дека на средбата се дискутирало за „потенцијалот за соработка и инвестиции“, при што Јункер испратил поздрави до поранешниот претседател Нурсултан Назарбаев, кој во тоа време сè уште ја имаше титулата Татко на нацијата.
Канцеларијата на Јункер објави дека тој примил 73 гости – дипломати, државници и лобисти. Репортерите на Follow The Money тврдат дека тој самиот си го дефинирал новото работно место уште пред да му заврши мандатот како претседател на ЕК. Брисел одобрува советнички договори на две години. Јункер склучил на пет и го обновил договорот до 2029 година. Тој редовно се среќава со својата наследничка Фон дер Лејен.
Се навикнав на оваа зграда. Имам многу пријатели, поранешни соработници и колеги во овој дом. Кога премиери или поранешни комесари доаѓаат во Брисел, сакаат да се сретнат со мене. Најлесно е да имате канцеларија во Комисијата, вели Јункер.
За многу земји е невообичаено поранешен шеф на институција да задржи канцеларија во неа кога ќе му заврши мандатот. Тоа е како Џо Бајден денес да прима гости во Белата куќа.
Ова може да биде проблематично. Гости може да доаѓаат кај Јункер за да се протнат преку задна врата и да извршат влијание врз политиката на ЕУ. Луѓето што доаѓаат очигледно очекуваат нешто од него, вели Емилија Коркеа-ахо, професорка по европско право на Универзитетот Источна Финска.
Многу поголем проблем е тоа што за Јункер не важат строгите правила за транспарентност на средбите со лобисти. Тоа значи дека разговорите остануваат тајна и никој нема никаква контрола.
На официјално барање за документи за улогата на специјалниот советник, извршната власт на ЕУ објавила список од само 28 електронски пораки. Не можела да објави ниту една од нив „поради причини поврзани со приватноста“.
Други функционери во Брисел забележуваат дека Јункер едноставно е „политичко животно“ привикнато на европските институции. Од 1984 година бил на министерски позиции во Луксембург, од 1995 до 2013 бил премиер, а потоа и претседател на ЕК.
Добив многу понуди за работа. Од банки, од компании. Ги одбив сите. Секогаш сметав дека за поранешен претседател на Комисијата не е згодно да прифаќа платени работни места во индустријата или во банкарскиот систем, вели Јункер.
