Светот мижи пред геноцид видлив и од вселената

Дури и на сателитски снимки се гледаат крвавите траги од масакрите во суданскиот регион Дарфур. Паравоени сили во еден ден убиле 460 пациенти и лекари во породилиште, одат по домови и ликвидираат цивили, пукаат во оние што бегаат. За само три дена убиле повеќе од 2.000 луѓе што не се Арапи. Градот Ел Фашер е Пекол на земјата. А западните влади упорно молчат.

Телата на стотици жртви лежат во купови меѓу изрешетаните згради во Ел Фашер, откако Силите за брза поддршка (РСФ) по голема битка ги истиснаа суданските сили од нивното последно упориште во главниот град на Северен Дарфур. Без заштита од војската, на немилост на бунтовниците, останаа четвртина милион луѓе, половина од нив деца. На оние што не избегале им се пресудува по кратка постапка.

На сателитски снимки се видливи тела околу напуштената воена база, покрај куќи, автомобили или засолништа. Најголема била темната дамка од тела покрај Саудиското породилиште, каде што во вторникот биле ликвидирани 460 луѓе. 

Луѓе што го преживеале масакрот раскажале дека борците од РСФ оделе од куќа до куќа и ги тепале луѓето, без оглед дали се жени или деца.

Заземањето на Ел Фашер, главниот град на една од петте сојузни држави во Дарфур, се смета за пресвртница во двегодишната граѓанска војна во Судан. Абдел Фатах ал-Бурхан, командантот на оружените сили и де факто владетел на Судан, објави дека наредил повлекување на трупите „за да ги поштеди граѓаните и градот од уништување“.

Со овој потег тој всушност ги осудил луѓето на уште пострашни страдања. Лидерот на РСФ Мохамед Хамдан Дагало, попознат како Хемедти, наредил масакр со димензии на геноцид врз афро-суданското население во градот. 

Во Ел Фашер се спроведува систематски и намерен процес на етничко чистење на домородните неарапски заедници преку присилно раселување и егзекуции по кратка постапка, објави Лабораторијата за хуманитарни истражувања на Јеил.

Граѓанската војна е толку жестока, што лесно е да се заборави дека суданската армија и РСФ до неодамна беа сојузници. Тие ги здружија силите за да го соборат претседателот Омар ал-Башир во 2019 година и управуваа со земјата преку Заеднички воен совет. Во април 2023 година тензиите помеѓу нив избувнаа во нова граѓанска војна, која светот ја набљудува од безбедно растојание и не реагира.

Насилството што се случи врз народот на Судан, особено врз неговото неарапско население, е без споредба во 21 век. Дарфур е епицентарот на оваа мизерија. Во трите децении во кои Судан беше управуван од Ал-Башир, суданската армија постојано се обидуваше да изврши етничко чистење на неарапското население на државата. Ова го правеше со помош на арапските милиции како што се Џанџавид, чии борци се префрлија во РСФ. Цел на етничкото чистење на Ал-Бурхан и Хемедти се групите Фур, Масалит и Загава.

Од почетокот на граѓанската војна во Судан се убиени 400.000 луѓе. Со падот на Ел Фашер, бројот на раселени лица во Судан сега се приближува до 13 милиони. Дури 25 милиони луѓе - половина од населението на Судан - се соочуваат со неухранетост или глад. УНИЦЕФ го опиша ова како „најголемата хуманитарна криза“ во светот. 

Масакрите врз неарапското население во регионот, за жал, не се ништо ново. Ова е вкоренето во арапската колонизација на источна Африка, почнувајќи со освојувањата во седмиот век што ја исламизираа северна Африка. Поробувањето на неарапското население во регионот, исто така, има долга историја. Откако арапските армии беа спречени во нивниот обид да се прошират кон југ од Египет од страна на христијанското нубиско кралство Макурија, договорот Бакт од 652 година им дозволи на Арапите да тргуваат со жита и зачини во замена за робови. Земјата го доби арапското име Билад ас-Судан, или „Земја на црниот народ“. До крајот на 19 век, Судан беше клучен извор на робови за Египет и остатокот од Отоманската империја.

Суданската независност во 1956 година не направи ништо за да го промени потчинувањето на неарапското население на Судан. Низата државни удари завршија во 1989 година со доаѓањето на Омар ал-Башир, кој ја продолжи исламизацијата на Судан. Југот, во кој доминираа христијани и следбеници на источноафриканските домородни религии, се побуни. Јужен Судан беше основан во 2011 година по шест децении крвопролевање и две целосни граѓански војни.

Меѓународната реакција на сегашната војна е мешавина од соучесништво, цинизам и рамнодушност. Египет ја поддржува суданската армија на Ал-Бурхан и ги враќа суданските бегалци во воената зона. Обединетите Арапски Емирати ги поддржуваат РСФ, кои ги контролираат рудниците за злато.

Западните земји не можат да избегаат од својот дел од вината за крвопролевањето. РСФ ја користи британската воена опрема извезена во ОАЕ. Русија беше на двете страни од војната. Москва испорачуваше оружје на суданската армија, а платеничката група Вагнер, ги зајакна  РСФ. Со оваа игра Русија обезбеди стратешко упориште – доби право да изгради поморска база на брегот на Црвено Море.

Судан сега е поделен на половина. Армијата го контролира главниот град Картум, кој го врати од РСФ во март, и поголем дел од источен Судан. РСФ држи поголем дел од западен Судан. Нема сигнали дека ќе завршат ни војната ни срамната рамнодушност на светот за страдањата на Суданците.

31 октомври 2025 - 12:19