Елитрите се цврсти обвивки што ги штитат крилјата на некои инсекти. Особено впечатливи се кај светкавите бубачки од семејството чиј сјај преминува од зелено во сино и виолетово. Во Индија тие се користеле како украсни елементи уште во времето на Могулската империја (1526–1857), најмногу во Џаипур, кадешто оваа уметност достигнала совршенство.
Во тој период елитрите се сечеле на мали парчиња и се користеле како светкави лушпи – често во комбинација со зардози, т.е. златен вез, на свила или памук. Со нив се украсувале и машки и женски облеки – сари, турбани, појаси и лепези. Во 18 век, британските дами кои живееле во Индија први почнале да ги нарачуваат овие украси и на облеки со западна кројка, а до почетокот на 19 век во Британија веќе се носеле „индиски“ вечерни фустани со крилца од бубачки.
Во 1820-тите елитрите станале мода во Англија. За разлика од фините индиски везови каде елитрите биле ситни и едвај забележливи, во европските фустани тие се користеле цели, за да привлечат внимание. Весници од тоа време известиле за фустан кој содржел дури 5000 крилца.
Овие фустани често биле со бели основи од тенок муслин или органза, а елитрите се прицврстувале на работ и наборите (примери тука). Со текот на времето, дизајнот станувал сè побогат, а до 1880-тите имало и масовно производство на вакви ткаенини наменети за европскиот пазар. Со тоа, рачната уметност што некогаш се изработувала за могулските елити се претворила во стандардизирана извозна стока. Дизајните станале повторливи, а везот груб, произведен во големи количини.
До крајот на 19 век, памукот постепено бил заменет со свилен сатен, а во модата се појавиле и нови нијанси – слонова коска, златна, зелена и црна. Во 1880-тите, фустаните со елитри веќе ги носеле малку побунтовни или ексцентрични жени, како Констанс Лојд, сопруга на Оскар Вајлд. Туристи од Британија често купувале вакви везови како сувенири, а многу парчиња подоцна завршиле во музејски колекции.
Најпознатиот фустан со крилца е т.н. „Паунов фустан“ на извесна Лејди Керзон, изработен во 1903 година. Дизајниран од Жан-Филип Ворт, фустанот бил извезен со зардози во форма на паунови пера, а во секое „око“ имало вметната елитра. Симболиката требала да биде омаж на индиското занаетчиство, но, со оглед на колонијалниот контекст, тој истовремено претставувал и парада на империјална моќ.
Иако овој фустан бил исклучок по својата раскошност, везот со елитри се користел и во вечерните тоалети од 1910-тите и 1920-тите години – понекогаш во комбинација со бисери и метален конец. По 1930 година, стилот исчезнал од модната сцена, сè до повремени појави во филмски костими.
Крилца од бубачки биле користени и во костимите за сцена – најпозната е „Леди Мекбет“ на актерката Елен Тери (1888), со фустан од зелен свилест конец и вистински елитри. Во подоцнежните децении тие станале составен дел на костимите за маскенбали и театарски претстави.
Везот со крилца од бубачки е повеќе од моден куриозитет. Тој сведочи за вкрстувањето на уметноста, колонијалната историја и желбата за луксуз. Денес, овие парчиња предизвикуваат восхит, но и потсетуваат на еден сложен однос меѓу културите — каде убавината често носи сенка на нееднаквост.
Види претходно: Викторијанската мода на накит од живи инсекти
