Во мојата миграциска историја не ја вклучувам онаа за доаѓањето од зад Карпатите. Па сепак, таа е богата, со м'кнења предмети и емоционални товари низ неколку земји, маала и улици, сите впишани во личната, интимна географија. Менувањето контексти - луѓе, мириси, звуци, предели - особено во детска возраст остава силен белег и некако ослободува, создавајќи чувство дека „дом" може да биде секаде кадешто ти е убаво. Тогаш селењата се само дел од приказната за растењето, и маркери за таа хронологија („откако се доселивме од..", „пред да се преселам во...").
Но селењето на зрели години е веќе некаква (не)свесна ревизија - соочување со насобраното, селекција на потребното и создавање нов материјален и психолошки контекст за иднината. Или, што би рекле етнолозите, класичен обред на премин, во кој од хаосот на промената изникнува некој нов ред.
Кои совети ќе ми беа корисни пред воопшто да почнев да ја полнам претходната куќа, а и при нејзиното празнење? Еве го она што го научив на потешкиот начин:
Биди безмилосен кон предметите (да, и кон книгите)
Далеку од промовирање некаков аскетизам и радикален антифетишизам, мојот латентен уплав од самотрупачки предмети со селењето го достигна својот максимум. Зошто побогу сум ги купила овие грди, џиш розови перничиња? Чуму ми се дваесет црни блузи со долги ракави? Што да прави човек со 56 големи лажици и исто толку шољички за кафе, мали ко напрсток?
Совет: Не трупај. Секогаш кога ќе забележиш вишоци фрлај, раздавај, подарувај. Дури и најглупите работи веднаш биваат земени ако ги закачиш на контејнер. Некои од нив им требаат на твои пријатели. Трети се добри за во Црвен крст. Давањето огласи значи постојано ѕврцкање на телефонот, непотребни отклучи-заклучи за презентација на прастар шпорет и ценкања за 100 денари. Ако баш не ти е неопходно, ич не продавај. Што можеш искористи, од другото ослободи се со должна почит. Важи и за книги, па дури и за фотографии. Биди суров кон предметите, затоа што во спротивно тие сурово те врзуваат кон себе.
Ако можеш, сели се постепено
Не мора баш во ист ден да се пакуваат и стаклени чаши и да се пренесува клавирот. Зависи од околностите, но ако никој не те брза подобро е човек да пренесува работи по фази - така ем шансата нешто да се скрши, загуби или украде е помала, ем редот на новото место се воспоставува без тензии, како местење сложувалка. Кога на крај ќе ги испеглаш завесите и преморен ќе седнеш на фотељата, погледот на средената соба, без картонски кутии со непозната содржина растурени наоколу, е бесценет.
Бирај со кого ќе живееш, затоа што со него и ќе се селиш
Партнерот во оваа операција е од клучно значење. И така си под стрес, не ти треба уште и „кај ми го стави она?"-„кое?“-„она онаквото“, или мрчење за секој фрлен или оставен предмет. Неопходен е и консензус за научените лекции од претходното куќење, за да не се повторат истите грешки доколку дојде до идно селење. За предност се смета и доколку партнерот/ката може да крева предмети над 10 килограми, со една рака.
За добрите пријатели и добрите мајстори
За првото е јасно - понекогаш е доволна и само нивната морална поддршка ако се селиш од мака, или споделената радост ако се селиш на подобро, а да не зборуваме за спремноста да спакуваат и по некоја кутија. Вторите се исто така ретки, и особено ако пред селењето треба да реновираш, убаво е веќе да имаш список на проверени ликови од сите жанрови - од вода до дрвенарија. Ако сам се печеш по ова прашање, состави „мајсторски именик", само на оние од кои си задоволен и нивните генералии. Шефки за чистење подрум, Ѓорги за двор, Васко за струја, Драги за вода, Вики за општо...Сега имам список што можам да го продавам ко „консултантска услуга".
Себеси се носиш со себе
Она без што никако не можеш да се преселиш, за жал или за среќа, си ти самиот. Ако селењето навистина послужи како некаква мала катарза (катарзичка?) тогаш тоа може да биде почеток на фин нов животен период. Ако е покрај некоја голема вода во екваторијалниот појас уште поубаво. Но дури и стотина метри прават разлика, бидејќи селидбата, иако се состои од милион физички детали, најдлабоко се доживува во душата.
Илина Ј.
