Но Теофил Панчиќ, како постар и помудар, наоѓа причина за радост дури и во тетките со боросани и келнерите во онакви стародмодни елеци, кои се моткаат околу него додека тој го крева системот со кајгана и виршли. Каде ли се тие ликови во нашите ултра-хипер-модерни хотели со пет ѕвездички, во кои нема турско кафе?
***
„Појадокот е од 6,30-10, ресторанот е на првиот спрат". Добро, некаде е од 6, на друго место од 7, но речиси никаде не е по десет. Пристојниот народ веројатно појадува до тогаш, така е некаде врежано во камен, многу пред нашето раѓање, таков консензус е постигнат некогаш, и треба човек да се прилагоди на тоа. Ако не сакаш, ене ти бурек карши.
На хотелскиот појадок, по природата на нештата, секогаш му претходни онаа ноќ, она сега веќе матно „синоќа" минато во работа, во грев, или најчесто во комбинација на едно и друго. Обично се довлечкувам назад во собата доцна, предоцна, и легнувам уште подоцна, па спијам лошо и малку, проколнувајќи ја својата лекомисленост и алчност, без надеж дека некогаш ќе ги загубам, и особено, без вистинска желба да ги загубам. Односно, ако ги загубам, што воопшто правам тука и зошто воопшто сум доаѓал? Уште помислувам, гњурејќи во чаршафите и тонејќи во убавото бунило на предсонот, колку е тој факинг појадок брутално прерано, па пцуејќи го навивам алармот на телефонот на 9,30, тоа е веројатно некое последно време кога можам да се разбудам и во колку-толку пристојна состојба да стигнам да минам низ heaven's door пред да отчука десет, или ајде, десет и петнаесет. Хотелот во кој една минута по десет со презир ви соопштуваат дека „појадокот е до десет" и дека за вас веќе нема ништо затоа што не сте биле добри, самиот е достоен за длабок презир, и нема тука веќе да стапнете ако држите до себе.
Ако амбиентот на хотелскиот ресторан ми е познат од претходно, се движам по него со онаа утринска рутинерска мрзоволност на полурасонето домашно животно, а ако не ми е, прво проверувам дали е сè на своето место; тоа пред сè значи дали има кајгана и јајца на око, раздвоени со преграда во оној голем метален сад, па дали има виршли или варени колбаси во другиот. Виршлите по можност уште чадат, важно е парчињата безвкусно место и другите материи за кои не сакаш да знаеш што се да бидат врели, така се најблиску до јадливоста.
Пржените јајца и варените месишта со цевкаст облик и недефинирано потекло се самата душа на стандардниот балкански хотелски појадок; ако нешто од тоа фали, или не сте на Балканот, или не сте во хотел. Ако тоа место сепак се нарекува хотел, ќе се потрудиш никогаш повеќе да не го посетиш. Тука секако има и сувомеснати конфекциски единици со светлосива или темнокафеава боја, или онакви со масни бели туфни во облик на дополнително заоблена Австралија, бело и жолто сирење кое има помалку идентитет отколку човек кој од кома по сообраќајка се разбудил со тотална амнезија, исецкана зелка, краставица и патлиџан, кои изигруваат одвишни утрински салати, џемови од кајсија и мешан мармелад од смачкано овошје од непозната сорта, бел леб со стандардно социјалистички дизајн, кој на барем малку претенциозните места сега е наголемо истиснат од разни псевдоцрни, ржани и пченкарни варијанти, за оние кои веруваат во сајбер мудроста на здравата исхрана.
Ги има и такви, и тоа ги има сè повеќе, кои зобаат зрна, па за нив има специјална програма, сета од некакви семки, корнфлекси, витаминско Ништо со оваа или онаа арома, јогурт од воздух со 0,0001 посто немлечна немаст, намази без траги од живот, то ест маснотии од животинско, билно или кое било друго потекло; тие, онака проѕирни и лесни од Ништо од рано утро одвнатре полнат со чисто здравје, радост и политичка коректност, и по малку презриво гледаат кон нашите маси, оние на полномасните диносауруси од мрачните пештери на 20. век.
Кафето е црно, во полош случај филтеруша, во подобар турско, единственото вистинско и достојно за утрото и за балканскиот хотелски појадок, единствено кое навистина те враќа во состојба на поднослива функционалност. И се пие ринфузно, се долева колку што треба. Млекото е no name и се точи од проѕирен стаклен бокал, а онаму кадешто тоа го нема те товарат со некои минијатурни кутивчиња со оние капачиња каде на германски пишува нешто што не сакаш да го читаш, и каде наместо нормална доза вистинско млеко добиваш три и пол капки од некоја бела, кремаста течност - таму хотелот веќе умрел, и ти си му баш на утрински помен, да се надеваме само уште овој пат.
Во нормалниот, вонхотелски живот, прво пијам кафе, ја мерачам долго и темелно, па дури после појадувам. Во хотел, напротив, прво јадам јајца и виршли додека се сè уште топли, а потоа се фрлам на кафето, контемплирам над него уште барем четврт час во сосема празниот ресторан, додека келнерот со онаа правосмукалка за трошки се мотка околу мојата маса, чистејќи остатоци од нашите утрински полнења гориво. Најмногу сакам да сум сам во текот на тие ритуали, прерано е за друштво затоа што треба прво човек треба да се доведе во душевна и секаква друга состојба за него: ама за бељата, ако сум на некој собир, семинар, фестивал, саем - друштвото наутро обично е тешко да се избегне затоа што сите спиеме на исто место. Па дрдориме и гурелкаме така на масата, венеме над кафето полуќутејќи, испуштејќи само едносложни мумлања кои ништо не значат, но сеедно добро се разбираме. Мамурни тапири на поило, тапо и меланхолично замислени над смислата на напорот да се излезе пред уште еден ден постоење.
Важен ми е тој ритуал, тоа чувство дека не сум дома туку во некое Другаде, кое е истовремено и толку познато, па станувам послушно за да стигнам на време, да не ги пропуштам тетките во боросанки и мочињата во келнерски елеци кои се моткаат наоколу додека полека и неодлучно го подигам системот, со секој скрк кафе поохрабрен да зачекорам во денот, па што биде. Само напред - ако кајганата била добра, и светот можеби не го загубил сосема вкусот.
автор: Теофил Панчиќ, „Време"
