- Десетина познати писатели, издавачи и уредници од регионот, докажани творци како Каракаш, Жакељ, Алексиева, Бајац, Грлиќ, Османли ќе бидат гости на десетото јубилејно издание на Интернационалниот литературен фестивал „Про-За Балкан“, што ќе се одржи од 18 до 21 септември во Скопје. Нивното творештво ќе биде промовирано на отворањето на манифестацијата, в недела на 18 септември, во 20 часот, што ќе се одржи во Даут-пашиниот амам, во Националната галерија.
- Во рамки на фестивалот ќе се одржи и разговор со хрватскиот режисер и сценарист, Рајко Грлиќ, чиј филм „Караула“ ќе биде прикажан на 21 септември во Кинотека. Разговорот со него е планирано да биде на 19 септември, на вториот фестивалски ден од 20 часот во кафе-книжарницата „Буква“ каде, пак, од 21 часот Бранислав Николов или Пијан Славеј ќе одржи уметнички перфоманс како дел од промоцијата на неговата трета поетска книга, „Полиграф“.
- Во рамки на 10-то издание на „Про-За Балкан“ ќе се одржи и тркалезна маса на тема „Литература/општество/критика (литературата и критичкото препрочитување на општествените процеси). На третата фестивалска вечер, повторно во преубавиот амбиент на Даут пашин амам, свое видео обраќање ќе има годинашната добитничка на наградата „Прозарт“, Оливера Николова.
- Џејн Гудал, чија доживотна работа како приматолог помогна во проширувањето на разбирањето на светот за однесувањето и емоциите на животните, почина на 91 година, соопшти нејзиниот институт.
- Нејзините теренски студии со шимпанза не само што ги срушија бариерите за жените и го променија начинот на кој научниците ги проучуваат животните, туку ги документираа емоциите и особините на личноста кај овие примати што ја замаглија линијата помеѓу луѓето и животинското царство.
- „Откритијата на д-р Гудал како етолог ја револуционизираа науката, а таа беше неуморен застапник за заштита и реставрација на нашиот природен свет“, се вели во соопштението. Гудал беше назначена за Дама на Британската Империја во 2004 година, а во 2025 година беше наградена со Претседателскиот медал за слобода на САД. Таа беше именувана и за Гласник на мирот од страна на Обединетите нации во 2002 година.
- Оние книги што јас и мојата генерација ги нарачувавме од Лондон, сега ги има на секој книжевен сајт. Веќе нема потреба да плаќате царини за книги од странство – сето она што лично сум го купувал како студент – сега го има бесплатно во ПДФ. И тоа е одлично: книгата е достапна. Друго прашање е што достапноста сама по себе – не мора да биде добра. Затоа што достапно е сè: од порнографија до дрога.
- Еве како доаѓавме до книги за испит во вчерашниот изумрен свет. Прво, си определувавме – колку денови ќе го подготвуваме испитот. Потоа, во група (сите што полагавме ист испит) одевме во НУБ (Народната и универзитетска библиотека). Тоа подразбираше да си планираш цело претпладне, некогаш и попладне – престој во библиотеката. Излегувањето од дома подразбираше и да си понесеш сендвич или пари за ручек. Подразбираше и да се качиш во градски автобус, па да патуваш најмалку половина час до библиотеката. Таму ја имаше сета литература за нашите испити, но книгите не ги даваа дома: мораше да се чита во заедничката читалница.
- Тоа ми е главната поента: можеш да учиш сам, дома, на компјутер. Но можеш да учиш и во друштво, во библиотека. Што е поубаво? За мене поубаво е второво, за моите деца – првото. Разликата е огромна: кога си во друштво, се смееш, кажуваш вицови, си помагате околу нејасните книжевни термини, а ако некој заборавил да понесе сендвич, делите. Во читалницата се запозна и еден пар (таа идна медицинарка, тој иден математичар), и набргу направија свадба. Кога си сам во соба не е така. И да склучиш брак виртуелно со некого, не знаеш како мириса кога седи до тебе во читалница.
